Hükümetin tedbir paketi inşaat sektörünü pek de memnun
etmedi. Sektörün önde gelenleri, KDV indirimi için "Uygulama
özel sektörü değil Toplu Konut İdaresi'ni (TOKİ) mutlu edecek" derken, alım
satım harçlarında yüzde 2 indirim ve konut kredi faizlerinde sübvansiyona
gidilmesinin sektör için daha iyi olacağı görüşünde. TOKİ yetkilileri ise,
uygulamadan hayli memnun. Hükümetin krize karşı önlem paketinde yer alan 150
metrekare ve üzerindeki konutlara KDV indirimi uygulaması, sektör temsilcileri
tarafından "yetersiz ve çözümden uzak" bulundu.
150
metrakere zaten az
Türkiye'de 150 metrekare ve üzerindeki konutların oranı, toplam konutların yüzde 5'ine denk geliyor. Bu konutların önemli bir kısmı TOKİ ile büyük inşaat şirketlerinin "hasılat paylaşımı" yoluyla hayata geçirdiği lüks projelerin elde kalmış dairelerinden oluşuyor. Sektör temsilcileri, hükümetin paketindeki yüzde 10'luk KDV indiriminin işte bu dairelerin satışını hızlandırmayı amaçladığını öne sürüyor. Uzmanlar ise Türkiye'de arz fazlasının oluştuğu konut tipinin özellikle 1+1 ve 2+1 gibi dar ve orta gelirlilere hitap eden yapılardan oluştuğunu belirterek, "Kriz paketi, emlak sektörünü canlandırmaktan çok uzak. TOKİ'ye sağlanan avantajlar kırılmadan piyasa canlanmaz" diye konuştu.
Zaten piyasanın yüzde 80'den fazlasını oluşturan C ve D grubunun TOKİ'ye yönlendirildiğini dile getiren Dumankaya İnşaat Yönetim Kurulu Üyesi Ali Dumankaya, "Vergi, resim, harç konusunda TOKİ'ye tanınan ayrıcalıklar var. Konut alımı toplumda daha geniş tabana yayılacaksa, özel sektöre de benzer avantajlar tanınmalı" dedi. Dumankaya, bir iki aylık önlemlerle emlak sektöründeki sorunları çözmenin mümkün olmadığını vurgulayarak, "konut sektörü için alınacak önlemlerin tek başına bir paket olması gerektiğini kaydetti.
"Bu uygulama TOKİ ve TOKİ ile hasılat paylaşımı yapmış ancak konutları elinde
kalmış şirketler için çıkarıldı" diyen Simpaş GYO Yönetim Kurulu Başkanı
Faruk Çelik de, halihazırda 3 aylık hiçbir uygulamanın sektöre
bir şey katamayacağını söyledi. Çelik, "2009'da satışa çıkaracağım hiçbir proje
2010'dan önce bitmeyecek. Dolayısıyla bu 3 aylık uygulamanın yeni yapılacak
konutlara bir faydası yok. Ama geçen yıl sattığımız ve bu 3 ayda teslim
edeceğimiz konutlara yarayacak. Yani eski müşterilerimize güzel bir jest yapmış
olduk" dedi.
TOKİ uygulamadan memnun
Bu arada hükümetin açıkladığı yeni önlem paketinden çıkan konutta KDV indirimi, inşaatçıları üzerken TOKİ'yi sevindirdi. TOKİ Finansman Daire Başkanı Ayhan Karaca, TOKİ olarak hükümet bütçesinden pay almadıklarını hatırlatarak, "Şu anda elimizde hasılat paylaşımı yoluyla yaptığımız projelerimizden kalan 150 metrekare ve üstü evlerimiz var. Bu uygulama ile elimizdeki bu daireleri kısa sürede satacağımızı düşünüyoruz" diye konuştu.
İnşaatçılar önlem paketini nasıl
değerlendirdi
Ağaoğlu İnşaat Yönetim Kurulu
Başkanı Ali Ağaoğlu: Yeni uygulama AA+ müşterinin işine yarayacak. Ama
zaten bu müşterilerimizin bir sorunu yok, istedikleri evi zaten alıyorlar. 28
Şubat'ta satış bedeli üzerinden tapu devri uygulaması ile birlikte, sektöre çok
ciddi bir alım-satım yükü getirdi. Sektör teşvik edilmedi,
cezalandırıldı.
Teknik Yapı Ceo'su Teoman Metehan:
Emlak sektörünün sorunlarını bir iki aylık kampanyalarla çözmek mümkün değil.
Daha köklü çözümlere ihtiyaç var. Şu anda 1,50'nin üzerinde olan faizlerin
düşürülmesi şart. Faizler aşağı iner inmez talep artıyor. 1,50'den 1,40'a
çekmesi bile talebi 10 kat artırıyor.
İstanbul Emlakçılar
Odası İkinci Başkanı Nizameddin Aşa: Teşebbüs olarak iyi ama bu bir
müjde değil. KDV indiriminin şu an için talebi etkileyeceğini zannetmiyorum.
Birçok müteahhit zaten 150 metrekarenin üzerinde inşaat yapmıyor. Bu karar daha
çok lüks konut ve villa alacak olanları ilgilendiriyor, ama onların da alıcısı
sınırlı.
Kaptan Emlak'ın Sahibi Osman Kaptan:
İstanbul'un içinde zaten 150 metrekareden büyük ev bulmak neredeyse imkansız. Bu
tür daireler şehir dışına yapılmış lüks sitelerde mevcut. Dolayısıyla, yeni
uygulamanın emlak sektörüne ya da satışlara bir etkisi olmayacak. İnsanlar kriz
var diye 3+1, 2+1 evlerden çıkıp daha küçük evlere geçiyor. Bu dönemde 150
metreden büyük evi kim ne yapsın?
Soyak Holding CEO Vekili
Emre Çamlıbel: Geçici önlemler almak yerine kalıcı önlemlerin
oluşturulması gerekiyor. Arsa payından ve inşaat malzemelerinden alınan KDV
oranının düşürülmesi, ruhsat, iskan, tapu gibi harçlarda bir takım indirimlere
gidilmesi, bu tip projelerin satış sözleşmelerinden damga vergisi alınmaması
gibi teşvikler hayata geçirilmeli.
MESA Gayrimenkul Yatırım
Ortaklığı Yönetim Kurulu Üyesi Nejat Elaldı: Konut satışlarında KDV'nin
yüzde 18'den yüzde 8'e indirilmesi, stokta ve üç ay içinde üretilecek konutların
satışlarını olumlu etkileyecek. Büyük evlerde fiyatlar önemli oranda
düşecek.
Sektör ne istiyor
* Tapu alım satım harcı yüzde 3'ten yüzde 1'e indirilmeli
* Satış bedeli
üzerinden tapu devri uygulaması kaldırılmalı
* Damga vergisi düşürülmeli
*
KDV iadeleri erken ödenmeli
* Arsa alımlarındaki resmi harçlarda indirim
yapılmalı
* Konut kredi faizlerinde sübvansiyona gidilmeli
* İstihdam
üzerindeki vergiler azaltılmalı