Meteoroloji Genel Müdürlüğü'nün Doğu Karadeniz'de Rize başta olmak üzere Artvin, Giresun ve Trabzon illeri için 19-21 Eylül tarihleri arasında ‘sarı’ kodlu uyarısı sonrası etkili olan kuvvetli sağanak, hayatı olumsuz etkiledi. Yağış sonrası Rize ve Artvin’de bazı derelerin su seviyeleri ve debisi yükselince taşkın, sel ve heyelanlar meydana geldi. Heyelan kaynaklı bazı köy yolları ulaşıma kapandı, enerjinin yanı sıra alt ve üstyapıda da hasarlar oluştu. Köprülerin sel sularından yıkıldığı, turizm tesislerindeki bungalovların sulara kapılıp sürüklendiği bölgede selin izleri ise büyük oranda silindi. Sel ve heyelan afetinde can kaybı yaşanmazken, yüksek rakımlı bölgelerde mahsur kalan yüzlerce kişi de AFAD koordinasyonunda askeri helikopterle güvenli alanlara tahliye edildi.
Kentte selin yaraları sarılması için seferber olan DSİ, Karayolları, İl Özel İdare ve belediyelerin hummalı onarım ve temizlik çalışmaları sürerken, metrekareye 355 kilogram yağış düşmesiyle oluşan sel afeti öncesi Rize Valisi İhsan Selim Baydaş'ın, gece saatlerinde özellikle dere güzergahlarındaki turizm tesisleri için verdiği kritik tahliye kararıyla olası can kayıplarının önüne geçildiği ortaya çıktı. Vali Baydaş, yağış öncesi derelere çok yakın noktalarda yer alan turizm tesisleri, konut ve iş yerleri için tahliye talimatı verdi. AFAD ve kaymakamlıkların koordinasyonunda harekete geçen ekipler, dere güzergahlarında taşkın riski öngörülen noktalarda özellikle bungalovlar boşaltıldı. Zamanla yarışan jandarma ve polis ekipleri, gece boyu risk görülen bölgedeki vatandaşları güvenli alanlara nakletti. Kararın ardından bölgede kuvvetli sağanak başlarken, Fırtına Deresi’nin taşmasıyla bazı turizm konutları sel sularına kapılıp sürüklendi. Ancak erken tahliye kararı, onlarca insanın hayatını kurtardı. Türkiye’nin en fazla yağış alan ili Rize’de afet yönetimi açısından örnek teşkil eden tahliye önlemi, bölge halkının yanında turizm işletmecilerinin de takdirini kazandı.
Kritik tahliye talimatını veren Vali Baydaş, DHA’ya o gece yaşananları anlattı. Vali Baydaş, "Elhamdülillah can kaybımız yok, geri kalanı tamir ederiz. Devletimiz büyüktür, bütün imkanlarıyla seferberdi. Tabii meteorolojik verileri sürekli alıyoruz, ayrıca bildirimde bulunuluyor. Çok yoğun bir yağış alacağımızı öngörüyorduk. O yoğun yağışı da evvela arkadaşlarımızla AFAD koordinasyon grubumuz var, o koordinasyon grubumuzda değerlendirdik. Bir de DSİ Dere Taşkın Erken Uyarı Sistemi var bütün derelerimizde, hem kaynakta hem de denize dökülen yerde; Taşkın Erken Uyarı Sistemi’nde belli bir seviyeyi geçtiğinde de bizi uyarıyor, alarm veriyor. Bu alarmları üst üste alınca, arkadaşlarımız ciddi risk olduğunu söylediler. Aslında yaşamadık çok şükür ama Fındıklı’da da Fırtına Vadisi'nde de özellikle dere kotunda olan binalar veya dereler taştıktan sonra evlerin bodrum katlarında, giriş katlarında olan iş yerleri ve binalar vardı. Onlarla ilgili gece 01.00 gibi tahliye talimatını verdik. Emniyetimiz, jandarmamız, kaymakamlarımızın koordinasyonunda bazı yerlerde gidip vatandaşların kapılarını çalarak uyandırdılar. Sirenlerle anonslar gerçekleştirildiler. Fındıklı’da 2 dere, Ağrılı ve Çağlayan Dereleri taşkın sınırındaydı. Fırtına Vadisi’nde de o tahliyeleri gerçekleştirmiş olduk. Sabah sahada verdiğimiz o kararın ne kadar yerinde ve önemli olduğunu görmüş olduk." ifadelerini kullandı.
'Hasarı el birliğiyle gidereceğiz'
Olası can kayıpların önüne geçilmesi noktasında DSİ’nin çalışmalarının da hayati rol üstlendiğini kaydeden Baydaş, "Hakikaten uzun zamandır yağan en büyük yağışlarından birini görmüş olduk. Metrekareye 355 kilogram; çok muazzam bir rakam. Derelerde şunu da söylememiz lazım, Devlet Su İşleri’nin yaptığı tahkimat ve tersip bentleri muhteşem iş görmüştür. Yani o tahkimat ve tersip bentlerinin tuttuğu malzemeleri gördük. Çünkü suyun kaynağına kadar gitmiş olduk. Bunların hepsini üst üste koyduğumuzda, devletin uzun zamandır buralarda yaptığı yatırımlar, tahkimat, tersip bentleri, rüsubat tutucu bentler ve zemin ıslah çalışmaları, DSİ’miz, devletimizin çeşitli kurumlarıyla yaptığı önleyici ıslah çalışmaları ve derelerde aldığımız tedbir ve temizliklerle bizim o gece arkadaşlarımızla yaptığımız değerlendirmede, ‘Bu yakın yerleri boşaltalım’ talimatımız, sonuç verdi. Elhamdülillah, bugün can kaybı konuşmuyoruz. Bu maddi hasarları da el birliğiyle gidereceğiz." diye konuştu.
3 bin 200'ü aşkın personel görev aldı, mahsur kalan 136 kişi kurtarıldı
Rize’de metrekareye 355 kilogram yağışın düştüğü sağanağın yol açtığı sel ve heyelan afetinin izleri silinmeye çalışılırken, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) tarafından çalışmalara ilişkin yazılı açıklama ve bilgi paylaşımında bulunuldu. Bölgeye giden AFAD Başkanı Ali Hamza Pehlivan ve diğer ilgili kurum müdürlerinin son durumu yerinde incelediği ifade edilen açıklamada; Rize’nin yanı sıra Giresun, Trabzon ve Artvin'de süren çalışmalarda AFAD, Karayolları, DSİ, 112 Acil Çağrı Merkezi, jandarma, emniyet, sahil güvenlik, özel idare, belediye, itfaiye ve sivil toplum kuruluşları ekiplerinden toplam 3 bin 219 personel ile 1328 aracın görev aldığının bilgisi verildi. Çalışmalara destek vermek üzere Milli Savunma Bakanlığı’na ait 3, Jandarma Genel Komutanlığı’na ait 1, Sahil Güvenlik Komutanlığı’na ait 1 olmak üzere toplam 5 helikopterin Rize'ye görevlendirildiği bildirildi. Bu 5 helikopterle 23 sorti yapılarak çoğu turist 116 kişinin, Ayder Yaylası'ndan tahliye edilerek, güvenli bölgeye alındığı duyuruldu. Açıklamada, selin etkili olduğu diğer il Artvin'de de mahsur kalan 20 kişinin, kurulan hava köprüsüyle tahliye edildiği belirtildi.
Afet anında alınan ihbar rakamlarının da paylaşıldığı açıklamada; "Rize, Giresun, Trabzon ve Artvin illerimizde sel-su baskını 59, mahsur kalma 48, toprak kayması 78, diğer 5 olmak üzere toplam 190 ihbar alınmış olup gelen ihbarlara ilgili ekipler tarafından anında müdahale edilmiştir. Yaşanan afet nedeniyle kapanmış olan Rize-İkizdere, Çayeli-Kaptanpaşa ve Çamlıhemşin-Ayder yolları ulaşıma açılmıştır. Borçka-Camili yolunda ise çalışmalar devam etmektedir. Elektrik, telefon ve internet kesintisi yaşanan yerleşim birimlerinin enerji ve iletişim sorunları giderilmiştir. Afetin ilk anından itibaren sahada büyük bir gayret ve özveriyle çalışan tüm kurumlarımıza ve emek veren personelimize teşekkür ediyor, olumsuz hava olaylarından etkilenen tüm vatandaşlarımıza bir kez daha geçmiş olsun dileklerimizi sunuyoruz." ifadeleri kullanıldı.
