Yunus Aran Birlikteliği ve Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Mimarlık Bölümü tarafından, Mimar Yunus Aran'ın anısına düzenlenen konferanslar serisinin, 2008-2009 akademik yılındaki ikinci konuşmacısı, "Mardin Konut Dokusu Üzerine Araştırmalar" başlıklı sunumu ile Prof. Dr. Füsun Alioğlu oldu.
Yıldız Teknik Üniversitesi'nden emekli olduktan sonra Kadir Has Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Lisans Programı yürütücüsü olarak görev yapmaya başlayan Alioğlu, konuşmasında Mardin'in çeşitli etkenlerle oluşmuş şehir dokusunu ve bu dokunun önemli unsurlarından olan geleneksel konutları ele aldı.
Mardin’de tarih boyunca önemli kültürel katmanların oluştuğuna dikkat çeken Alioğlu, "Mardin, Ortaçağ Anadolu kentlerinde sık rastladığımız bir biçimde, tepede yer alan bir iç kale ve bunun eteklerine kurulmuş dış mahalleden oluşmaktadır. Kent, tepenin Mezopotamya Ovası’na bakan güney yamacına kurulmuştur. Yıllar geçtikçe iç kaledeki sivil mimarlık örnekleri, aşağı kente taşınmış; bugün kaledeki anıtsal yapıların birçoğu yıkılmış ve tahrip olmuştur" dedi.
Kentin çok kültürlü yapısından, kaçınılmaz olarak konut mimarisinin de etkilendiğine dikkat çeken Alioğlu konuşmasına şöyle devam etti: "Mardin evlerinin karakteristik yapısını belirleyen iki temel unsur vardır: Kullanılan malzeme ve iklim. Gerek konutlarda gerek anıtsal yapılarda, malzeme olarak kalker taşı kullanılmıştır. Taşlar, yakın çevrede çok sayıda bulunan ocaklardan alınmaktadır. Ahşap malzeme ise, kapı ve pencere doğramaları dışında kullanılmamaktadır. Mimariyi belirleyen bir başka etken ise iklimdir. Karasal bir iklime sahip olan Mardin’de kışlar soğuk, yazlar ise uzun ve sıcaktır. İklim, bu evlerde farklı bir oda yapısının olmasına neden olmuştur. Evlerin arka tarafında kalan odaların çoğunlukla penceresi yok; küçük havalandırma delikleri vardır. Bu odalar yazın serin bir ortam sunarken, kışın da sıcak olurlar. Aileler vakitlerinin çoğunu burada geçirirler. Aile büyüdükçe, eve sonradan başka bölümler de eklenir. Bu yüzden Mardin evlerinde farklı dönemlerde eklenmiş birçok bölüm göze çarpar."
İç içe sıkışık bir doku oluşturan Mardin evlerinin bu özelliğinden dolayı, Mardin sokaklarının oldukça dar olduğunu söyleyen Alioğlu, ayrıca konutların anıtsal yapılarda olduğu gibi tonozlarla örtüldüğünü; yukarıdan bakıldığında düz bir dam görülmesine rağmen, iç mekanda eğimli bir örtüyle mekanın kapatıldığını belirtti.