Mimarlığın Acı Temmuz'u: Şevki Vanlı'yı da Kaybettik

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Gerçekleştirdiği yapıtlarıyla olduğu kadar kurduğu ve kendi adını taşıyan Vakıf ile de Türkiye mimarlığına gerek uygulama gerekse düşünsel anlamda çok önemli katkıları olan Şevki Vanlı'yı 28 Temmuz Pazartesi akşamı kaybettik. Vanlı için saat 10:30'da Çankaya Belediyesi Çağdaş Sanatlar Merkezi'nde bir anma töreni düzenlendi. Şevki Vanlı, Kocatepe Camii'nde öğle namazını takiben kılınan cenaze namazı sonrası Yenikent - Erkeksu Köyü kabristanında toprağa verildi.

Türkiye mimarlığının önemli yapı taşlarından olan Vanlı, 1992'de "40 yıldan fazla bir süreden beri gerçekleştirdiği evrensel değerdeki yapıtlarıyla, Türkiye’de mimarlığın gelişmesine katkılarda bulunan; proje çalışmalarının yanısıra, son yıllarda kurmuş olduğu Vanli Vakfı aracılığı ile mimarlık yayınları ve konferanslarıyla ülkedeki mimarlık eğitimine katkıda bulunan, ve tüm mesleki yaşamını çağdaş mimarlığın Türkiye’de en iyi biçimde gerçekleşmesine harcamış" olduğu için Ulusal Mimarlık Sergisi ve Ödülleri'nde Sinan Ödülü'nü almaya değer bulunmuştu.

Şevki Vanlı ve Archiprix

Şevki Vanlı'nın Türk mimarlığına önemli katkılarından biri de Archiprix Türkiye grubu içinde yer alarak, Mimarlık Öğrencileri Bitirme Projeleri Ulusal Yarışması’nın Türkiye çapında yaygınlaşması için yoğun emek vermesi oldu. Yarışmanın iki yılda bir Ankara’da ev sahipliğini yapan Şevki Vanlı Mimarlık Vakfı, Yapı-Endüstri Merkezi (YEM) ile birlikte 1996 yılından bu yana yarışmanın bugünkü başarılı düzeyine taşınmasında önemli bir rol üstlendi.

Şevki Vanlı kimdir?

1926 yılında Konya'da doğdu. Galatasaray Lisesi'nden sonra girdiği Floransa Üniversitesi Mimarlık Fakültesi'ni 24 Şubat 1954'te doktora düzeyinde tamamladı. Öğrenciliğinde okul dışında Michelucci, içinde ise Detti ve Ricci ile yakınlık kurdu. Değişik yayınlarda düşün yaşamına katkıda bulundu. Şevki Vanlı, çalışmalarından ötürü Mimarlar Odası tarafından ödüllendirilen ilk mimarlardan oldu. 1950'li yıllarda Forum dergisinde yazmaya başladı, elli yılda yüzlerce kısa yazı ve beş kitap yayımladı. 1969-1975 yılları arasında Türkiye'deki ilk uydu-kent denemesi olan OR-AN'ı başlattı. 1977'de Yaprak yayınları tarafından "Proje Uygulama- Mimarlık Çalışmaları" kitabı, 2002'de Mimarlar Derneği 1927 tarafından "Düşünceler ve Tasarımlar" kitabı yayımlandı. 1986'da, mimarlık eğitiminin okul sonrası süregittiği inancına hizmet amacıyla kendi adına bir Mimarlık Vakfı kurdu. Yayınlara başladı. 2006'da "Mimariden Konuşmak, Bilinmek İstenmeyen 20. Yüzyıl Türk Mimarlığı, Eleştirel Bakış " kitabını yayımladı. Şevki Vanlı 1954'den beri Uygulamacı Mimar olarak çalışmakta olup,100'ü aşkın çeşitli uygulanmış projesi vardır.

Ödül Aldığı Yarışmalar:

- Konservatuar Yapı Kooperatifi, Ankara, 1955. 1. ödül
- Ege Üniversitesi Kampüsü, 1958. (Tuğrul Akçura ile) 2. ödül,
- Askeri Tıp Akademisi/Gülhane, 1960. 2. ödül
- Bursa Merkez Bankası, sınırlı yarışma, 1966. 1. ödül
- MSB Tandoğan Öğrenci Yurdu, Ankara, sınırlı yarışma, 1967. 1. ödül
- Milli Kütüphane, Ankara, 1969. 1. ödül
- Suudi Arabistan'a Büyük Evler, 1976. 1. ödül
- Cezayir Milli Merkezi, sınırlı yarışma, 1983. 1. ödül
- SSK Ticaret Sitesi, Ankara, 1959. ( E. Turak, A. Arpad ile) Mansiyon
- SSK Adana Hastanesi, 1961. Mansiyon
- SSK Konak Tesisleri, İzmir, 1966. Mansiyon
- MSB Ordu Evi, İstanbul, 1967. Mansiyon
- KTÜ Akademik Merkezi, 1968. Mansiyon
- KTÜ Yerbilim ve Orman Fakültesi, 1968. Mansiyon
- Antalya Uluslararası Havaalanı, 1991. Mansiyon
- İşçi Sigortası Ank.Ticaret Sitesi, 1959. Satın Alma
- Ankara Otobüs Terminali, 1960. Satın Alma

Proje ve Uygulamalar

- Ticaret Odası çevre düzenlemesi, 1954.
- Sanayi Çarşısı, 1954.
- Muammer Aksoy Apartmanı, Ankara, 1954.
- Etlik'te Apartman, 1955.
- Konservatuar Yapı Kooperatifi, Ankara, 1955.
- Yeşil Meram Yapı Kooperatifi, Ankara1956.
- Sebük İşhanı, Ankara, 1956.
- Bergama Belediye Çarşısı, 1956.
- Küçükesat Apartman, 1956.
- Rahmi Koç Çatı Katı, Ankara, 1957.
- Bulkon Un Fabrikası, Ankara, 1957.
- Muhabank Apartmanı, Ankara, 1957.
- Küçük Otel, Akçakoca, 1957.
- Adana Devlet Hastahanesi, 1958. (Tuğrul Akçura ile)
- Ege Üniversitesi, 1958. (Tuğrul Akçura ile)
- Leyla Gencer Apartmanı, Ankara, 1959.
- SSK Ticaret Sitesi, Ankara,1959. ( E. Turak, A. Arpad ile)
- Bergama PTT Merkezi, 1959.
- Ankara Otobüs Terminali (sınırlı yarışma), 1960.
- Işık Mekanik Atölyesi, Ankara, 1960.
- Karayolları Kooperatifi, Ankara, 1961.
- Askeri Tıp Akademisi/Gülhane, 1961.
- Ağrı, Sivas Askeri Hastahaneleri avan projeleri (askerlik hizmeti), 1962.
- GOP'ta Apartman, Ankara, 1963.
- Tarımcılar Kooperatifi, Ankara, 1963.
- Ziraat Bankası, Akşehir şubesi, 1963.
- Türker Evi, Adana, 1964.
- Cindoruk Evi, Ankara, 1965.
- Fatih Çarşısı, Ankara, 1965.
- Bozcaada Ziraat Bankası, 1965.
- Bünyan Ziraat Bankası, 1965.
- Bursa Merkez Bankası, 1966.
- SSK Konak Tesisleri, İzmir, 1966.
- Alpay Gece Kulübü, Ankara, 1966.
- Karapınar Ziraat Bankası, 1966.
- Buldan Ziraat Bankası, 1966.
- MSB Tandoğan Öğrenci Yurdu, Ankara, 1967
- Şerif Mardin Evi, Ankara, 1967.
- Sultanhisar Ziraat Bankası, 1967.
- Uludağ Ziraat Bankası, 1967.
- Işık Kollektif Sanayi, Ankara, (uygulanmadı), 1967.
- Forum Apartmanı, 1967.
- Yeşil Meram Yapı Kooperatifi, Konya, 1967.
- Konya Merkez Bankası, 1968.
- Dinlenme Tesisleri Kooperatifi, Yalova, (uygulanmadı), 1968.
- Benzin İstasyonu, Ankara, 1968.
- Köker Apartmanı, Ankara, 1968.
- Milli Kütüphane, Ankara, 1969.
- Aydın Ziraat Bankası, (uygulanmadı), 1969.
- Amme Enstitüsü Başkanlığı, (yarışma), 1969.
- Afyon Tarım Okulu, (sınırlı yarışma), 1969.
- Beyrut Büyükelçiliği, 1969.
- OR-AN Yerleşimi Planlaması, Ankara, 1970-1974.
- Erkunt Sanayi A.Ş. Yönetim Binası ve Sosyal Tesisler, Ankara, 1976.
- Mersin İmar Planlama ve Belediye için çalışmalar, 1975-1977. (Proje ve bir kısım uygulama)
- OR-AN yerleşiminde bahçeli ikiz ev, Ankara, 1978.
- SSK İşhanı, Ankara, 1979.
- L. Konyalıoğlu Evi, Ankara, 1979.
- Yıldıran Evi, Konya, 1979.
- Acar Apartmanı, Ankara (uygulanmadı), 1979.
- Suudi Arabistan'da konut, 1979.
- Belediye Çarşısı ve İşhanı, Ordu, 1980.
- Erkunt Evi, Ankara, 1980.
- Elçin Evi, Ankara, 1980.
- Tripoli Büyükelçiliği, 1981.
- Soyut Dinlenme Tesisleri, Ankara, 1981.
- Antakya Bahçelievler Kooperatifi, 1981.
- Al Quarshah yerleşimi, 7000 konut, tüm sosyal ve yönetim yapıları, Bingazi, 1982.
- Cezayir Ulusal Kültür Merkezi, (uygulanmadı)
(sınırlı yarışma tüm projeler tamamlandı) 1983-1985.
- Mimarlık Bürosu, Ankara (Vanlı Atölyesi), 1986.
- Dünya Ticaret Merkezi (soyut), Ankara, 1987.
- İhracatçılar Birliği Dinlenme ve Toplantı Merkezi, Ankara, 1988.
- Erkeksu Çiftliği, Ankara'ya yeni sayfiye
- Tenis Kulübü, Golf Kulübü, Binicilik Kulübü, Kulüpler Merkezi(Otel), 1989-1991.
- Yaprakkent Kooperatifi, Ankara, 1990.
- Işın Çelebi Evi, Ankara, 1990.
- Orman Apartmanı, Ankara, 1992.
- Hamurcu Evi, Kayseri, 1993.
- Koçoğlu Evi, Ankara, 1994.
- SEV Orta Öğretim Yerleşkesi, Ankara, 1995.
- Gencer Apartmanı, Ankara, 1999.

 Yayımlanan Kitapları:

- F. LL. Wright, İnsana Dönüş, 1959. (Dost Yayınları)
- Proje ve Uygulama, 1977. (Yaprak Yayınları)
- Mimarlık Sevgilim, 2000. (İletişim Yayınları)
- Düşünceler ve Tasarımlar, 2001. (1927 Mimarlar Derneği Yayını)
- Mimariden Konuşmak, Bilinmek İstenmeyen 20. Yüzyıl Türk Mimarlığı,
Eleştirel Bakış, 2006. (Şevki Vanlı Mimarlık Vakfı)