Yunanlılar AB Fonuna Rağmen Osmanlı Eserlerini Restore Etmiyor

Midilli adasında Osmanlı İmparatorluğu döneminden ayakta kalmayı başaran son eserlerden Yenicami’nin restorasyonu durduruldu. Mali kaynağın Avrupa Birliği fonlarından sağlandığı restorasyon çalışmalarının fanatik Yunanlıların tepkisi üzerine durdurulduğu iddia edildi.

Yaklaşık 5 yıl önce dönemin Dışişleri Bakanı İsmail Cem’le Yunanistan Dışişleri Bakanı Papandreu caminin onarılması konusunda anlaşmışlardı. Kubbesi tamamen yıkılan cami, şu anda dört duvardan ibaret durumda. 450 yıl Osmanlı yönetiminde kalan Midilli adasında, o dönemi hatırlatan eser sayısında büyük bir azalma oldu. Adanın iç kesimlerinde Osmanlı’dan kalma taş yollar hâlâ kullanılırken Türkleri hatırlatan cami, medrese, çeşme gibi eserlerden sadece birkaçı ayakta kalabildi. Harap haldeki son eserler de yıkılmak üzere. Adanın iç kesimlerindeki Türk köylerinin eşsiz mimarisine ise hiç dokunulmamış. Tamamen taş yapı olan evler ve sokaklar, her yıl binlerce turisti çektiği için bugün de titizlikle korunuyor.

Girit ve Rodos'tan sonra Yunanistan'a ait en büyük üçüncü, Akdeniz ve Ege'ninse yedinci adası olan Midilli, 1462'de Fatih Sultan Mehmet tarafından fethedildi. Barbaros Hayrettin Paşa'nın memleketi olan adada Türk hakimiyeti 1912'ye kadar devam etti. Balkan Savaşı'nın kaybedilmesiyle Yunanistan'a savaş tazminatı olarak verilen adadaki Türk varlığı Lozan Anlaşması'yla son buldu. Orada bulunan Türkler, Ayvalık, Edremit, Dikili ve Bergama'ya yerleştirildi. Midilli'de Türklerden geriye kalan çok az şey var. Bunlar Yenicami, Sigri Kalesi, Limni Camii minaresi, Limni Türk çeşmesi ve şadırvanıyla son Osmanlı paşasının konağından ibaret. Türk köylerindeki taş yapıların eşsiz mimarisi turist çektiği için bugün de korunurken cami, medrese ve hamam gibi Türk kültürünü yansıtan yapılar yerle bir edilmiş.

Adada geçmişte bulunan birçok camiden, bugün sadece bir bölümü ayakta duran yıkık minareler kalmış. Midilli'deki Türk mahallesinde bulunan Yenicami'nin ise iki ülke dışişleri bakanlarının anlaşmasına göre restore edilmesi gerekiyordu. Avrupa Birliği (AB) fonlarıyla yaklaşık beş yıl önce başlayan restorasyon, bazı radikallerin tepkisiyle durduruldu. Minaresi ve kubbeleri yıkılan cami, harabe halde bekliyor. Adanın iç kesimlerinde ise hâlâ Osmanlı'nın taşlar döşeyerek yaptığı yollar kullanılıyor.