Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği'nin (MÜSİAD) geleneksel 'Perşembe Toplantıları' etkinliğinde konuşan Türk Patent Enstitüsü (TPE) Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Habip Asan; patent başvurularının artış oranında düşüş olduğunu belirterek, bunun kendisini rahatsız ettiğini kaydetti. Türkiye'de 100 binin üzerinde marka başvurusu yapıldığını ifade eden Asan, "Sınai mülkiyet ile ekonomi arasında ciddi bir ilişki var. KOBİ'lerin başvurusu artmaya devam ediyor. Yılda 100 patentin üzerinde başvuru yapan büyük işletmelerin son 3 yılda patent başvuruları yine arttı, ama oran olarak düşüş gösterdi. 2013 yılının Haziran ayından sonra daha fazla aşağı yönlü bir düşüş gerçekleşti" diye konuştu.
Asan, kanunda en çok patent ile ilgili maddelerde tartışma yaşandığını belirterek, şunları kaydetti:
"Şu anda kanun hükmünde kararnamelerle düzenlenen suç ve cezalar hapis cezası öngörülüyor. Şu anda TBMM Genel Kurulu'ndaki Sınai Mülkiyet Kanun Tasarısı'nda hapis cezaları kaldırıldı ve adli para cezaları getirildi. Bir patent ihlali kasten olursa 10 bin lira ile 1 milyon liraya kadar adli para cezası öngörülüyor. Benim kişisel görüşüm, hukuk davaları pahalı davalar. Büyük işletmelerin taşıyabilecek olduğu davalar. Marka başvurularında sınıf, sektör aynıysa ya da benzeriyse, başvuru reddediliyor. Eğer kötü bir niyet yoksa, harf değişikliği gibi ya da logo tasarımı farklıysa, yayınlamaya dönük strateji uygulamak istiyoruz. Yayınladıktan sonra itiraza dayalı sistemin uygulanmasını doğru buluyoruz. Patent başvurularının yüzde 25'i belgeleşiyor, bunların da yüzde 2'si ticarileşiyor. Dünyada da bu rakamlar yaklaşık olarak aynı".
Foto: MÜSİAD ve TPE arasında gerçekleştirilen işbirliği anlaşması MÜSİAD Genel Başkanı Nail Olpak ve TPE Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Habip Asan tarafından imzalandı
Şu andaki mevcut mevzuatın 1995 yılında çıkarılan Kanun Hükmünde Kararnameler ile yürütüldüğünü dile getiren Asan, "Türk Patent Enstitüsü'nde gerçek ve tüzel kişiler adına başvuru yapan, bunları takip eden meslek grubuna vekil diyoruz. Şu anda TPE'ye başvuruların yüzde 80'i bu vekiller tarafından yapılıyor. 1970'li yıllara gittiğimizde bir şirketin sahip olduğu toplam varlıklar içerisinde fikri ürünlerin oranı yüzde 20'nin altındaydı, 2010'lu yıllara geldiğimizde bu oranın yüzde 80'in üzerine çıktı" diye konuştu.
Prof. Dr. Asan, Türkiye'nin 2023 hedeflerinin çok önemli olduğunu belirterek, "10 küresel marka yaratmamız ve Türk tasarımı imajı oluşturmamız gerekiyor. 50 bin yerli patent başvurusunun yapıldığı bir ülke haline gelirsek, 2023 hedeflerindeki o rakamları yakalayabiliriz. Sınai mülkiyet verileri o hedeflere gidip gitmediğimizi ölçen parametrelerdir. Fikri ürün portföyü GSMH'nın en az yüzde 50'si olan bir Türkiye gerekiyor. 2023 yılında 2 trilyon dolarlık ekonomiden bahsediyorsak, fikri ürünlerinin piyasa değerinin 1 trilyon doların üzerinde olması lazım" ifadelerini kullandı.
Türkiye'nin marka başvurusunda Avrupa'da birinci ve dünyada altıncı sırada olduğunu ifade eden Asan, patent araştırma ve incelemesinin 2007 yılına kadar yurt dışında yapıldığını, şu anda yüzde 30'unu Türkiye'de gerçekleştirdiklerini kaydetti. Asan, başvurular ve itirazlar dahil olmak üzere bir çok hizmetin elektronik imza kullanılarak 41 işlemin online olarak gerçekleştirilebildiğine dikkati çekerek, Torba Yasa ile getirilen Patent Vergi Teşvikinin avantajları ve Türk Patent Enstitüsü'nün yaptığı projeler hakkında bilgi verdi. Prof. Dr. Asan, 100 maddelik bir Sınai Mülkiyet paketi hazırladıklarını belirterek, "Sınai Mülkiyet Kanun Tasarısı'nın 2014 yılının ilk yarısında, en kötü ihtimalle ikinci yarısında yasalaşmasını bekliyorum" dedi.
"Türkiye'nin daha nitelikli, katma değeri yüksek bir sinai mülkiyet yapısına geçmesi gerek"
Habip Asan, Türkiye'nin daha nitelikli, katma değeri yüksek bir sinai mülkiyet yapısına geçmesi gerektiğini söyledi. Asan, patentlerin üretilmesi ve ticarileşmesi noktasında üniversiteleri harekete geçirmek için bazı düzenlemeler yaptıklarını kaydetti. Söz konusu kanun tasarısının içeriği hakkında bilgi veren Asan, bütün patentlere incelenebilir olma şartı getireceklerini dile getirdi. Böylece alınan patentlerin daha büyük oranda ticarileşmesini sağlamak istediklerini bildiren Asan, bununla ilgili tedbirler aldıklarını, araştırma raporu koşulu da getireceklerini ifade etti.Kamu kaynaklarından üretilen Ar-Ge sonucu ortaya çıkan patentlerin en az yüzde 30'unu öğretim üyesine vermek koşuluyla ortaya çıkan ticari bir birim olursa, üniversiteyi bu patentte hak sahibi yapacaklarını anlatan Asan, "Böylece üniversiteyi kurumsal bir şekilde işin içine sokmak istiyoruz. Mevcut düzenlemede patentin tamamı hocaya ait, üniversitenin hiç bir hakkı yok" dedi.
Söz konusu yasa geçtikten sonra sanayi-üniversite iş birliğinin daha çok artmasını beklediklerini aktaran Asan, kanunda şimdiye kadar önemli bir aşama kaydettiklerini söyledi. Kanunun genel seçimden önce yasalaşmasını öngördüklerini vurgulayan Asan, şu anda patent ve marka vekilleri ile ilgili önemli düzenlemeler olduğunu, 13 tane daha patent uzmanı almak için ilana çıktıklarını bildirdi.
Birleşmiş Milletler teşkilatının yeterli gördüğü ülke ofislerine, bölgesel bir otorite olma yetkisi verdiğini belirten Asan, "Biz buna da başvurmak istiyoruz, 2016 yılında bunu da almak istiyoruz. Bu belgeyi aldığımız zaman, sadece bizim raporlarımızın değil, bölge ülkeleri için de bunların da raporlarını Türkiye'de düzenleyerek, buradan para kazanmak istiyoruz" şeklinde konuştu.
Asan, geçen hafta yönetim kurullarında önemli bir karar aldıklarını kaydederek, "Kamuda bilgi işlem hizmetlerinin daha sağlıklı yürüyebilmesi için, bilgisayar teknolojileri ile ilgili 8 kişilik bir uzman ekibin, kiralama yöntemi ile çalışmamızla ilgili yönetim kurulu kararı aldık. Şu anda online hizmetlerle ilgili sizin işlerinizin aksayan unsurlarını hızlı bir şekilde gidereceğiz" ifadelerini kullandı.
Konuşmaların ardından Prof. Dr. Asan ile MÜSİAD Genel Başkanı Nail Olpak, yenilikçiliği, üretkenliği ve yaratıcılığı teşvik ederek ulusal yenileşim sistemini güçlendirmek, Türk sanayicisinin rekabet gücünü arttırmak ve ulusal ve uluslararası pazarlardaki payının büyümesine katkı sağlamak amacını taşıyan işbirliği protokolünü imzaladı. Protokol sonrası MÜSİAD tarafından hazırlanan '2023 Vizyonu Işığında Türk Sınai Mülkiyet Raporu' başlıklı MÜSİAD Araştırma Raporu, TPE Başkanı Prof. Dr. Habip Asan’a takdim edildi.