İçerik ve konpseptini Seza Sinanlar Uslu’nun oluşturduğu belgesel sergi bir dönemin Pera’sının sanat ve kültür ortamına tanıklık ediyor; dünden yola çıkarak bugünü anlamlandırıyor.
19. yüzyılın İstanbul’unda dolaşmak, o yılların sanat ortamının capcanlı yaşandığı caddede kulağınızda eski bir Fransız melodisiyle gezinmek ve hemen hemen aynı mekânlarda açılmış sergilerden örnekler görmek ister misiniz? Öyleyse yolunuzu Beyoğlu’na çevirmenin zamanıdır.
“Pera Ressamları-Pera Sergileri: 1845-1916” başlıklı dokümanter sergi, Fransız Kültür Merkezi ve İstiklal Caddesi’nde dönemin resim odaklı sanat ortamını canlandırıyor.
Resim sanatı ve dönüşen sanat ortamının canlı tanığı olan Pera ve çevresinin Osmanlı İmparatorluğu’nun kültür ve sanat dünyasına yaptığı katkı bugün de aynı hızla sürmektedir. Sergi, dünden hareketle bugünü anlamlandırmaktadır.
Sanat Tarihçisi Dr. Seza Sinanlar Uslu tarafından içerik ve konsepti oluşturulan, Norgunk Yayıncılık tarafından tasarım ve yapımı gerçekleştirilen sergi, Fransız Kültür’den başlıyor ve Beyoğlu sokaklarına yayılıyor.
Fransız Kültür’ün sergi salonunda panolar ve ışıklı bir harita ile karşılaşacaksınız. Bu panolarda, sergi mekânlarının bazılarının bugüne ait siyah beyaz fotoğraflarını ve onların üstüne yerleştirilmiş orijinal eserlerin fotoğraflarını göreceksiniz. Sergiye buradan başlamanızı öneririm. Zira bu mekânda bulunan ışıklı haritada Pera’daki sanatçı atölyelerini, sergi mekânlarını ve o yıllarda resim araç ve gereçleri satan dükkânların yerlerini topluca görebilecek ve Pera turunuzu bu haritaya göre çizebileceksiniz.
Pera bugün de olduğu gibi 19. yüzyılda da yeniliğin ve değişimin gösteri mekânıdır. Bu sahne dönemin sanat dünyası için de oldukça elverişli olmuş, pek çok sergi ana cadde ve Pera’ya yakın sokaklardaki dükkânların vitrinlerinde gerçekleşmiştir.
Pera’yı bu sergi vesilesiyle bir dedektif gibi gezerken 22 noktada 23 küçük pano ile karşılaşacaksınız. Bugün, Panter Kırtasiye ismini alan Zellich Kırtasiye önemli vitrinlerden biridir. Pera’da 120 yıldır aynı işlevi sürdüren bu dükkânda 1898 yılında Adolphe Beaume da bir sergi açmıştır.
Tokatlıyan Han da önemli noktalardan biridir. Şeker Ahmed Paşa, bilinen son büyük kişisel sergisini Tokatlıyan Restoranı’nda gerçekleştirmiştir. Sanatçının “Talim Yapan Erler” isimli tablosunu İstiklal Caddesi No. 76’da bulunan Erol Erkek Giyim mağazasında görebilirsiniz.
Pera vitrinlerinde önemli sanatçılara yer verilmiştir. Şeker Ahmed Paşa dışında, Pierre Desiré Guillemet, Fausto Zonaro, François L. Prieur Bardin, Leonardo De Mango, Civanyan gibi isimler Pera’nın hanımefendi ve beyefendileriyle vitrinler aracılığıyla buluşmuşlardır.
Bu sergi, 19. yüzyılın Pera’da akan ve gelişen sanat ortamı hakkında kapsamlı bilgiler verirken dönemin kadın ressamları hakkında da önemli bir belgeleme sunmaktadır. Lina Gabuzzi, Virginia Stolzenberg, Hélène Patriano ve Thalia Floras’ın eserleri de Pera vitrinlerinde sergilenmiştir.
Pera sergilerinden bugüne baktığımızda; günümüzde açılan ve açılmakta olan galeriler, sanat merkezleri, atölyeler geçmişin ruhunun Beyoğlu sokaklarında gezdiğini göstermektedir. Solunan hava her ne ise, sanat üreticileri için bu bölgeyi çekici kılmaktadır. Belki de Beyoğlu’nun özgür ruhu, üretim ve gösterim için en uygun yerdir, aradan yıllar geçse bile.
Beyoğlu’nda bir hafiye gibi dolaşarak Pera Ressamları ve Pera Sergilerinin izini sürerken sergi kataloğunu da yanınıza almayı unutmayın derim. Zira vitrinlerde göremediğiniz bazı resimleri ve günümüzde yerinde olmayan bazı mekânlar hakkındaki bilgileri Dr. Seza Sinanlar Uslu tarafından kaleme alınmış bu katalogda bulacaksınız. Katalog Norgunk Yayınevi tarafından hazırlanmış.
Eğer sergiyi yalnız gezmek istemezseniz 8 Mayıs Cumartesi günü saat 11.00’de Dr. Seza Sinanlar Uslu rehberliğinde ücretsiz Pera turuna katılabilirsiniz.
Tüm değişim ve zorlama dönüşümlere rağmen Pera’ya Beyoğlu’ndan bakmak ve Beyoğlu’nu Pera’dan anlamak için bu sergide dolaşmak gerek.
Kaçırmayın, sergi 8 Mayıs’ta sona eriyor.