Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman'ın, ülkedeki Rogun Hidroelektrik Santrali (HES) projesi için her ailenin mali katkı sağlamasıyla ilgili talimatının ardından, söz konusu santralin inşaatı için toplam 830 milyon somoni (200 milyon dolar) kaynak toplandığı bildirildi.
Rogun HES hissedarlarının Duşanbe'deki Cumhurbaşkanlığı ''Kohi Vahdat'' Sarayı'nda düzenlenen ilk toplantısında konuşan Rogun HES Genel Müdürü Nurilla Şulaşov, 2009 yılında Cumhurbaşkanı İmamali Rahman'ın Rogun HES projesi için her ailenin katkı sağlamasıyla ilgili talimatının ardından, 2010 yılı başında santralin 6 milyar somonilik hissesinin halka satışa çıkarıldığını hatırlatarak, geçen sene bu hisse satışlarından ve mali yardımlardan toplam 830 milyon somoni (200 milyon dolar) elde edildiğini ve günümüzde Rogun HES hisselerinin yüzde 13,3'ünün halkın elinde bulunduğunu belirtti.
Şulaşov, 2010 yılında Rogun HES'deki inşaat ve tadilat çalışmalarına devlet bütçesinden 641,2 milyon somonilik kaynağın harcandığını hatırlatarak, ayrıca hisse satışlarından elde edilen 202,2 milyon somoni meblağın elektrik enerjisi üreten tesislerin satın alımı için kullanıldığını vurguladı.
2009 yılı sonunda, Devlet Başkanı İmamali Rahman, eski Sovyetler Birliği döneminde başlatılan Rogun HES projesinin tamamlanması için ülkedeki her ailenin 690 dolar katkı sağlamasını teklif etmişti. 6 Ocak 2010 itibarıyla ülkede Rogun HES'in 1,37 milyar dolarlık hisseleri satışa çıkarılırken, bu çerçevede ülke çapında söz konusu hisselerin satışını yapan 770 satış noktaları oluşturulmuştu.
Rogun Hidroelektrik Santrali
Özbekistan, Türkmenistan ve Afganistan'ın tarım arazilerini sulayan Amuderya Irmağı'nın su kaynakları üzerinde eski Sovyetler Birliği döneminde inşaatı başlatılan Rogun HES projesinin tamamlanması için daha önce öngörülen Rusya ve diğer ülkelerin finansal ve teknik desteğini alamayan Tacikistan hükümeti, toplam maliyeti 2,5-3 milyar doları bulan bu hidroelektrik santralını kendi imkanlarıyla kurmaya çaba gösteriyor.
Topraklarının büyük bir kısmını bu ırmakla sulayan Özbekistan hükümeti de, söz konusu barajın Tacikistan hükümetinin öngördüğü 335 metre yüksekliğinde kurulmasının bölgede su sorunu yaşanmasına ve çevre felaketine yol açacağını savunarak, karşı çıkmasından dolayı ilk başta projede yer alan Rusya ve diğer ülkeler de bu konuda Özbekistan'ın tepkisini çekmemek için yer almaktan vazgeçmişti.
Tacikistan ile Özbekistan arasındaki ilişkiler, Rogun HES inşaatına yeniden başlatılmasından dolayı giderek gerginleşirken, Tacikistan Hükümetinin, 40 yıl önce eski Sovyet döneminde inşaatına başlatılan Rogun HES'in 25 yıl aradan sonra yeniden kurma planına karşı, tarım arazilerinin büyük bir kısmını bu ırmakla sulayan Özbekistan da, bu projenin yapımına başlamadan önce uluslararası ekspertiz yapılmasını talep ediyor.
Bu arada, Özbek uzmanlar, Tacikistan'ın Rogun HES projesinin hayata geçirilmesi durumunda, bölgede yaz aylarındaki sulama döneminde su kıtlığı yaşanacağını, kış mevsiminde ise bu suların elektrik üretiminde kullanıldığı için çok sayıdaki yerleşim birimlerinin su basmalarına maruz kalacağını ifade ederek, bunun sonucunda Özbekistan'ın yakın beş yıl içerisinde 18 milyar 238 milyon dolarlık zarar görebileceğini ileri sürüyor.