Devlet Bakanı Faruk Çelik’in önceki gün muhalefet partilerinin görüşüne sunduğu “Roman Çalıştayı” raporunda, toplumdan dışlanan Romanların yerleşik hale getirilerek, toplumla kaynaştırılması için “cuma hutbelerinde konu edilmesi, üniversitelerde Roman enstitüleri kurulması, ders kitaplarında bilgi verilmesi” istemleri yer aldı
Hükümetin girişimiyle geçen 10 Aralık’ta gerçekleştirilen “Roman Çalıştayı” sonunda hazırlanan rapor, muhalefet partilerinin görüşüne sunuldu. Manisa Selendi’de Roman yurttaşların sürgüne gönderilmesi olayıyla bir kez daha gündeme gelen ve sayıları 500 bini bulan Romanların temel sorunlarının başında “toplumsal önyargılar”ın geldiği değerlendirmesine yer verildi. Göçebe veya yerleşik olsun tüm Romanların genellikle toplu halde, bir arada bulunarak yaşamlarını sürdürmeyi tercih eden sosyokültürel yapıya sahip olduğu belirtilen raporda, şu saptamalara yer verildi:
• Romanlar TOKİ’nin kendilerine çok katlı binalar ve geniş apatman daireleri yerine, bütçelerine uygun, ancak bahçeli ev yapmalarını istiyorlar. Bu taleplerini kültürel varlıklarının devamı açısından önemli görüyorlar.
• Romanlar, toplumun alt gelir grubunda yer aldıkları ve küçük yaşlarda çalışmaya başladıkları için sağlık sorunlarının yaygınlığına vurgu yapıyorlar. Ayrıca Roman toplumu içinde yaygın olarak kullanılan uyuşturucu vb. maddelerin kullanımının tehlike sınırını çoktan aştığını ve bu tehdidin özellikle çocukları vurduğunu ifade edebiliyorlar.
• Romanlar, kolluk kuvvetlerinin kendilerini ayrım yapmaksızın, her şartta “suçlu ya da suça meyilli” gördüğünü belirterek bu toptancı yaklaşımın, kamunun veya toplumun diğer katmanlarında da örnek teşkil ettiğini vurguluyorlar.
• Roman toplumunun on binlerce üyesi hâlâ göçer bir şekilde hayatlarını sürdürüyor ve bu insanların büyük çoğunluğunun nüfus cüzdanı bulunmuyor. Nüfusa kayıtlı olmama, yerleşik Romanlar arasında da yaygın bir tutum olarak dikkat çekiyor.
Dezavantajlı gruplar
Raporun sonuç bölümünde, Türkiye’deki “dezavantajlı” gruplar sıralamasında en ön sırada yer alan Romanların, “insan olduklarını ispatlamak için Roman olduklarını inkâra yöneldiği”ne dikkat çekilerek katılımcıların istekleri şöyle sıralandı:
* Yerleşik olmayan konaklama yerlerinde kolaylık sağlanılması, mobil eğitim imkânlarının sağlanması, okula kayıtlı olmayan çocuklar için özel girişim başlatılması.
* Yaşadıkları bölgelerin “suç mahalli” olarak görülmesinin önüne geçilmesi.
* Cuma hutbelerinde Romanların konu edilmesi, ders kitaplarında Romanlarla ilgili bilgi verilmesi. Tahkir ve tezyif içerikli ifadelerin kitaplardan çıkarılması. Üniversitelerde Roman enstitüleri kurulması. “Romanların Dikkate Alınması İçin 10 Yıl İnisiyatifine” Türkiye’nin de katılması.