Krizin vurduğu Rusya, inşaat sektöründe yeniden yapılanıyor. Kriz döneminde işsiz sayısı artan Rus hükümeti projelerde Rus inşaat firmalarına öncelik vermeye başlarken sektördeki kayıtdışını önlemek için de inşaat lisansları alım yönetimini değiştirdi. Yeni uygulamaların bugüne kadar 30 milyar dolarlık inşaat projesi gerçekleştiren Türk firmalarını rekabette zorlayacağı, beş yıl içinde ise firma sayısının azalacağı belirtildi.
Yüzölçümü bakımından dünyanın en büyük ülkesi olan Rusya Federasyonu, dünya genelindeki inşaat firmalarının iştahını kabartıyor. 2009 yılı itibariyle Rusya'da faaliyet gösteren inşaat firması sayısı 143 bin. Bu firmaların yarısına yakını ise naylon firma diye tabir edilen kayıtdışı firmalardan oluşuyor. Bu düzensizliğe bir son vermek isteyen ve inşaat sektörünü bir düzene koymak isteyen Rus Hükümeti, 2009 yılında yaptığı bir kanun değişikliğiyle inşaat lisanslarının alım yönteminde değişikliğe gitti.
Buna göre, 2010 Ocak ayından itibaren eski inşaat lisanslarıyla firmaların ihaleye girmesi veya Rusya'da herhangi bir inşaata başlaması mümkün olmayacak. İnşaat firmalarının sertifika alabilmeleri için de en az 100 firmanın üye olduğu ve SRO adı verilen birliklere üye olması gerekiyor. Çünkü inşaat firmaları inşaat izinlerini bundan böyle bu birliklerden temin edecekler. Bu gelişmeler ülkede bulunan pazarda müteahhitlik hizmetlerinin yüzde 22'sini gerçekleştiren 300 Türk firmasını yakından ilgilendiriyor. Bir yandan kamu ihalelerinde ucuz fiyatlarla öncelik alan Rus inşaat firmaları ile rekabet etmek zorunda kalan Türk firmaları diğer yandan da lisans yöntemindeki değişiklikle zorlu bir döneme giriyor.
Yeni kararlar kaliteyi arttıracak
Rus kanun koyucuların bu uygulamayı belli bir kaliteyi tutturamayan inşaat firmalarının lisanslarını iptal etmek ve naylon faaliyetlerin önüne geçmek için yaptığını belirten Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu'nun (DEİK) Rusya Temsilcisi Önder Tekeli, "Rusya'da faaliyet gösteren 300 Türk firmasından 250'si kayıtlı aktif olarak çalışan firmalar. 50 tanesi ufak çaplı işler yapan firmalar. Türk firmalarının da SRO adında bir çatı kuruluş altında birleşmesi gerekiyor. Ancak firmalar arasında üye olursak "bağımsızlığımızı kaybederiz" diyen de var "güçbirliği olur" diyen de. Bize kalırsa firmalar lisanları iptal edilsin istemiyorsa öyle ya da böyle bir an önce bir SRO'ya üye olmalı" dedi.
Ruslar işi Türkler'den öğrendi
Rusya'nın artık pazardaki bu büyük kaymaktan pay almayı istediğini söyleyen Türk-Rus İş Konseyi eski Başkanı Turgut Gür, 1991-2001 arasındaki 10 yılda Türk inşaat firmalarında çalışan Rus mühendislerin proje yapmayı öğrendiğini belirterek "Daha sonra onlar da inşaat şirketi kurmaya başladılar. Baktılar ki kârlı da bir iş. Onlar da bu sektöre atıldı. Şimdi ülkede rekabet etmek eskiye oranla daha zor. Rus bürokrasisi de özellikle kamu projelerinde kendi şirketlerini öncelikli olarak tercih ediyorlar" diye konuştu.
5 yıl içinde Türk firması kalmayabilir
Rusya'da projeleri olan Urban İnşaat'ın Sahibi Ali İhsan Akıskalıoğlu da Rusya'daki yoğun rekabet koşullarının son yıllarda Türk firmalarını zorladığını söyledi. "Dünyadaki ekonomik krizin ilk etkilediği alan inşaat sektörü oldu. Bu durum para birimi ciddi anlamda değer kaybeden Rusya'da daha çok hissedildi" diyen Akıskalıoğlu şunları kaydetti: "Türk firmaları da elbette bu süreçten etkilendi. Şimdi bir de Rus firmalarının fiyat rekabeti bizi zorluyor. 5 yıl içersisinde Rusya'da Türk firma kalmayabilir."
İşsizlik arttıkça kayırma başlıyor
Küresel ekonomik krizi en derin hisseden ülkeler arasında yer alan Rusya'da son dönemlerde iş yapmanın daha zorlaştığını dile getiren Tuğrul Erkin, "Rusya'nın ekonomisi yükseldikçe ve işsizlik arttıkça işleri yabancılara vermeden biraz ödün vermeye başladılar. Türk müteahitlik firmaları 90'lı yıllarda Rusya'da çok başarılı işler çıkardılar. O dönem Türk firmalarında işi öğrenen Rus mühendisler daha sonra kendileri firma kurdu ve ya Rus firmalarına destek verdi. Ruslar işi öğrendikçe kendileri de bu büyük pastadan pay almak istediler. Arkasından apartman inşaatı, toplu konutları bize yaptırmadılar. Biraz daha zorlaştırmaya başladılar. Bundan sonra Türk firmaları için durum biraz daha zor."
Türk müteahitler Rusya'da 30 milyar dolarlık iş yaptı
Bugüne kadar Rusya'da 30 milyar dolarlık inşaat projesine imza atan Türk firmaları, Rusya'nın yeniden inşasında önemli rol oynadı. Enka Rusya'da iş yapan ilk müteahhitlik firmalarından biri oldu. Türk firmaları 2009'da ülkede 25 milyar dolarlık bin 100 projeye imza atacak. Bu projelerden bazıları şunlar:
• Enka, ülkede binalar, hastaneler, endüstriyel fabrikalar, petrol ve gaz projeleri olmak üzere 130'dan fazla projeyi tamamladı. Firmanın halen Moskova'nın Sheremetyevo Havaalanı'ndaki yeni terminal projesi, St. Petersburg'taki Toyota araba fabrikası projesi ve Sakhalin Adası'ndaki petrol sahası altyapı projesi bulunuyor.
• Rusya'nın önemli bir kısmının elektrik ihtiyacını giderecek Zorlu Elektrik Santrali, Zorlu İnşaat tarafından yapıldı. Firma santralin işletmesini de yapacak.
• Gama Endüstri, Rusya'daki önemli 2 büyük elektrik santralını hayata geçirecek.
• Rönesans, Petersburg'da 200 bin metrekarelik alışveriş merkezinin inşaatını sürdürüyor. Gazprom'un Gökdelen inşaatı da Rönesans İnşaat tarafından yapılıyor.
• Soçi'deki olimpiyat köyü ve diğer yollar ve binalar için Rönesans ve diğer Türk firmaları devrede.
• Dünyaca ünlü bira markası Heinaken'in binasını Troy inşa etti.