Sanal Mimarlık Müzesi’nin yeni sergisi "Çağa Yerleşmek: "Temelli (Samutlu) Örnek Köyü" www.mimarlikmuzesi.org'da açıldı.
Ali Cengizkan ve Didem Kılıçkıran yürütücülüğünde, ODTÜ Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü yüksek lisans stüdyolarından Arch 714 kapsamında 2005-06 Bahar döneminde gerçekleştirilen araştırmanın temel alındığı sergide “Temelli (Samutlu) Örnek Köyü” yerleşiminin ve barınma birimlerinin gelişimi sosyo-kültürel, mimari ve tarihsel boyutlarıyla inceleniyor.
Müze çalışmaları gündemde
Cumhuriyet’in geliştirdiği “yerleşim”, o günkü adıyla “iskan” politikası, 1923-25 yıllarında demiryolu ve karayolu ile ulaşılmaya yatkın, tarım arazilerinden, akarsulardan ve doğal kaynaklardan yararlanabilen köyler kurmayı ve varolan köyleri eklerle geliştirmeyi hedeflemiş ve gerçekleştirmişti. Mübadele döneminde kurulan “Örnek (Numune) Köyler”, genellikle ızgara plana sahipti ve toplam konut birimi sayısının 50 olduğu bu köylerde, hane sayısı yoluyla nüfus, yönetim birimi büyüklüğü (muhtarlık) ve evlerin inşa düzeni kontrol ediliyordu. Bulgar mübadilleri için 1 Temmuz 1931 tarihli Bakanlar Kurulu kararıyla inşa edilen “Temelli (Samutlu) Örnek Köyü” ise, Trakya’da Bulgar göçmenleri için General Kazım Dirik’in 1940’lı yıllarda tasarladığı söylenen ve çok sayıda örneğinin uygulandığı bilinen daire planlı “İdeal Cumhuriyet Köyü”nün küçük bir kopyası görünümünde, dikkat çekici bir “ilk” ve “ön” örnek.
Arşiv taramaları, yerinde gerçekleştirilen detaylı yapı etüdleri, sözlü tarih çalışmaları ve etnografik yöntemlere dayanan araştırma, Ankara’ya 50 km uzaklıkta bulunan ve son zamanlarda hızla metropol ilçe konumuna gelen bugünün Temelli’sinde bir yerel müze kurulması çabalarını da gündeme getirdi.