Yapılara sıkı denetim yolda. İnşaatlar proje aşamasından sigortasına kadar denetlenecek, sertifika alamayan bina kullanılamayacak. Binasında sorun çıkan müteahhit, iş alamayacak.
Hükümet, Marmara ve Düzce depremlerinin ardından yürürlüğe giren Yapı Denetim Kanunu'nda köklü değişikliğe gitmeye hazırlanıyor. Değişimin gerekçesi, denetimlerde ortaya çıkan pes dedirtici eksiklikler.
Bayındırlık ve İskân Bakanlığı'nca hazırlanıp Başbakanlığa sevk edilen 'yapı denetim kanun taslağı'nın gerekçe bölümündeki tablo ürkütücü: Proje denetimi aşamasında dahi projelerin yüzde 91'inde tasarım, hesap ve çizim hataları var, uygulamaysa hiç denetlenmiyor. Şantiyelerin yüzde 90' ında standartlara aykırı beton dökülüyor. Beton mukavemet değerleri de projelerde öngörülenden ortalama yüzde 40 daha az.
Her aşama denetlenecek
Başbakanlığa sevk edilen 'deprem denetim kanun taslağı'ysa yapılaşmadaki laçkalığa şu aşamalarla son vermeyi hedefliyor:
*Yapılar, 'Yapı denetim kuruluşları' kanalıyla denetlenecek. Yapıyı proje safhasından itibaren denetleyecek olan bu kuruluşlar, malzemelerin mevzuata uygunluğunu kontrol edecek, laboratuvar deneyleriyle sonucu belgeleyecek.
*Şartlara uyulmazsa, durumu ilgili idareye rapor edecek. Denetim kuruluşu iş güvenliği ve işçi sağlığı önlemlerini de gözleyecek.
*Denetim kuruluşu, yapı müteahhidinin mali sorumluluk ve tam risk sigortasını da denetleyecek. Her yıl sonu yapının durumunu tespit edecek, yapı bitirildiğinde de bunu idareye rapor edecek.
*Yapı denetim kuruluşlarıyla denetçi mimar ve mühendisleri, yapının kanun ve kurallara aykırı, eksik, hatalı yapılmasına bağlı her türlü hasardan hukuki ve cezai açıdan sorumlu olacak.
Müteahhitin görevleri
*Yapı müteahhidi, malzemeden sorumlu olacak. Malzemenin standart belgesini yapı denetim kuruluşuna verecek ve inşaatı mutlaka şantiye şefi gözetiminde yapacak.
*Yapım ve sorumluluk süresinde çıkabilecek kusur ve aksaklıkları gidermekle mükellef olan yapı müteahhitleri, buna aykırı davranırsa yeni bir iş alamayacak.
*Müteahhidin sorumluluk süresi, yapı kullanma izin belgelerinin alındığı tarihten itibaren yapının taşıyıcı sistemi için 15 yıl, diğer kısımlar için üç yıl olacak.
*Denetimi yapılan yapılar için 'yapı sertifikası' düzenlenecek. Sahibi yapıyı, 'yapı kullanma izin belgesi' düzenlenmeden kullanıma açamayacak.
*Yapı denetim kuruluşu, yapı kullanma izni alındıktan sonra yapıda meydana gelebilecek hasarları 30 günde gidermek ve doğan zararları cari fiyatlarla yapı sahibine derhal ödemek zorunda olacak.
*Yapı sorumlularına, mevzuata aykırı fiil nedeniyle yapı maliyetinin yüzde 0.5'i ile yüzde 3'ü kadar ceza kesilecek.
*Düzenlemenin yapı denetimi, hasarların giderilmesi ve yapı sertifikasına ilişkin hükümleri Adana, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bolu, Bursa, Çanakkale, Denizli, Düzce, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, İstanbul, İzmir, Kocaeli, Sakarya, Tekirdağ ve Yalova'da kanunun yayımı tarihinden altı ay, diğer illerde ise bir yıl sonra uygulamaya girecek.