Önceki gün açıklanan emlak birim değerlerindeki çarpıklık tartışmalara yol açtı. İstanbul Defterdarı Mehmet Akif Ulusoy, açıklanan değerlerin piyasayı yansıtması gerektiğini söyledi. Kemal Unakıtan ise, sorunun belediyelerden kaynaklandığı görüşünde.
Hakkari'nin caddeleri ile İstanbul'un Boğaz boylarına aynı değeri biçen birim değerlemesinin yankıları sürüyor. İstanbul Vergi Dairesi ve Maliye Bakanlığı da, açıklanan rakamlara tepki göstererek, hesaplardaki çarpıklığın belediyelerden kaynaklandığını öne sürdüler. İstanbul Vergi Dairesi Başkanı Mehmet Akif Ulusoy, Emlak Vergisi'ne tabi değerlerin tapu harcı ile Veraset ve İntikal Vergisi'ne de baz teşkil ettiğini belirterek, “Bu değerlerin afaki değil, gerçekçi ve adil şekilde tespit edilmesi gerekir. Piyasada rayiç değer ne ise, vergiye tabi değer de o olmalıdır” dedi. İstanbul Vergi Dairesi Başkanı Ulusoy, tespit komisyonlarında yeralmadıklarını, sadece itiraz halinde konuyu inceleyen vilayetteki komisyonda bir temsilcilerinin olduğunu belirtti. Söz konusu değerlerin, belediyeler ve ticaret odaları ağırlıklı komisyonlarca tespit edildiğine işaret eden Ulusoy, “Piyasada rayiç değer ne ise, vergiye tabi değer de o olmalıdır. Bu değerler, piyasayı yansıtmalıdır. Çünkü bunlar sadece Emlak Vergisi'nde kullanılmıyor, ekonomiyi de doğrudan etkiliyor” diye konuştu.
Maliye yalılara talip
Bu arada Emlak Vergisi'ne tabi değerlerdeki adaletsizlikler, Maliye Bakanlığı'nda da sıkıntı yarattı. Maliye Bakanlığı, ortaya çıkan sorunun, belediyelerin ağırlıkta olduğu değer tespit komisyonlarından kaynaklandığı görüşünü taşıyor. Maliye, özellikle büyükşehirlerdeki belediyelerin, devletten aldığı paya ve Hazine garantili borçlanmaya güvenip, Emlak Vergisi'ne ağırlık vermediğini düşünüyor. Maliye, yaşanan sorunun Belediye Gelirleri Kanunu'nun yeniden düzenlenmesi sırasında giderilmesi için de çalışma yapmaya hazırlanıyor.
Bu arada, bir Maliye yetkilisi, Hakkari ile İstanbul'daki yalılar için aynı değer tespitinde bulunulmasını şu şekilde değerlendirdi: “Burada sorun Hakkari'de değil, İstanbul'da. İstanbul'da değerler düşük belirlenmiş. Hakkari'nin Caddesi'ne 1.200 YTL değer biçilebilir. Ama İstanbul'un yalılarına bu değer biçilemez. Beylerbeyi'ndeki yalıları o fiyata versinler bize. Bu fiyata yalılara talibiz.”
Bu işte bir tuhaflık var
Emlak vergisine baz oluşturacak metrekare birim değerlerine, Maliye Bakanı Kemal Unakıtan da tepki gösterdi. Unakıtan, emlak vergisi değerlerini belediyelerin tespit ettiğini belirterek, "Belediyelerin yapılan tespitleri kendi yetkileri içinde nazarı itibara alması lazım. Hakkari'deki değerle İstanbul'daki değer aynı olursa bunda herhalde sorgulanması gereken bir taraf var demektir" dedi.
Dün İtalya Bankalar Birliği Başkanı Maurizio Sella başkanlığındaki heyetle görüşmeden önce, gazetecilerin emlak birim değerlerine ilişkin sorularını yanıtlayan Unakıtan, bu konuyu da ilgilendiren Belediye Gelirleri Kanunu'na dair düzenlemenin tasarı halinde Bakanlar Kurulu'nda görüşüldüğünü ifade etti. Unakıtan, tespit edilen değerlere karşı ilgili birimlerin itiraz haklarını kullanabileceğini vurgularken, Gelir İdaresi Başkan Vekili Osman Arıoğlu da itiraz süresinin sona erdiğini, ancak dava açılabileceğini bildirdi.
Öte yandan değer tespit komisyonlarının belirlediği Emlak Vergisi'ne tabi değerlere sınırlı şekilde itiraz hakkı bulunuyor. Vergiyi ödeyen vatandaşın itiraz edemediği söz konusu değerler için sadece muhtarlar ve ticaret odaları mahkemeye gidebiliyor.
Emlakçılar, birim değerlemesinde söz hakkı istiyor
İlan edilen emlak birim değerlerindeki orantısızlıklar emlakçıların da itirazıyla karşılaştı. Referans'a açıklama yapan, emlak ofisi TURYAP'ın yöneticisi Başak Soner, değerler belirlenirken emlakçılardan da fikir alınması gerektiğini söyledi. Hakkari Belediyesi ise kendinden emin: Kaynak yaratmaya çalışmıyoruz.
Her şey yasalara uygun
Hakkari Belediyesi Emlak Müdürü Edip Turgut: 2006 yılında uygulayacağımız birim değerlerini belirleyip kitapçık halinde yayınladık. Her şeyi yasalara göre yaptık. Belediye ilan tahtasına astık. Komisyon oy birliği ile kararı almış. Biz kararı sadece belediye olarak almadık. Bu değer Ankara, İstanbul ile eşit mi, düşük mü, yüksek mi bunu bilemeyiz. Değeri belirlerken onlara sormadık. Önümüzdeki yıl da bunu uygulayacağız. Belediyeye kaynak yaratmaya çalışmıyoruz.
Komisyonun beceriksizliği
İSMMMO Başkanı Yahya Arıkan: Fiyatlar bence hiç gerçekçi değil ve mutlaka düzeltilmesi gerekiyor. Bu tamamen emlak rayiç bedellerini belirleyen komisyonun beceriksizliğidir. Bu değerler tespit edilirken ortalama rakamlar göz önünde bulunduruluyor. Gerçek beyanlar üzerine oluşan değerler dikkate alınmıyor. Dolayısıyla, piyasa değerinin çok altında arsa ve daireler de ortalamaya dahil ediliyor. Madem böyle bir uygulama yapılıyor, o zaman bir milyon dolar değerindeki binaların da incelemesi yapılsın.
Emlakçılardan görüş alınmalı
TURYAP Yönetim Kurulu üyesi Başak Soner: Bankaların eksperleri değerleme yapmak üzere gittikleri bölgede direkt emlakçılardan görüş alıyorlar. Doğrusu da budur. Emlakı, bulunduğu bölgede en iyi değerlendirecek olan emlakçıdır. Eksper, emlakçınınki de dahil bir dizi görüşü, bilimsel verilerle harmanlayıp rapor oluşturmalıdır. Emlakı tanıyan, bilen, uzman emlakçıların “rayiçler” konusunda söyleyecekleri dikkate alınmalıdır.