Şimdiki Zaman Geçmiş Zaman - 20 Yılda Uluslararası İstanbul Bienali'nden İz Bırakanlar

İstanbul Modern, 6 Eylül’de açılan Şimdiki Zaman Geçmiş Zaman başlıklı yeni uluslararası sergisiyle çağdaş sanatı Türkiye’ye tanıtan İstanbul Bienali’nin 20 yıllık geçmişinden bir seçki sunuyor. 2 Aralık 2007 tarihine dek İstanbul Modern’in alt katında ve dış alanlarında sürecek olan sergide 42 sanatçının toplam 50 yapıtı yer alıyor.

Bu yıl, 20. yılını dolduran İstanbul Bienali ile eşzamanlı olarak gerçekleşecek serginin eş-küratörlüğünü İstanbul Modern Direktörü David Elliott ve İstanbul Modern Başküratörü Rosa Martínez üstleniyor. Bienalin geçmişteki evrimini belgelediği gibi gelecekteki gelişimini ve olanaklarını da keşfetme fırsatı sunacak olan Şimdiki Zaman Geçmiş Zaman sergisinde, geçmiş İstanbul bienallerinin küratörlerinin seçimiyle Türk ve uluslararası sanatçıların her bienali en iyi yansıtan yapıtları sergileniyor. Ayrıca, plazma ekranlarda, önceki bienal mekanları için özel olarak hazırlanmış mekâna-özgü sanat yapıtları yer alıyor.

1987 yılından bugüne, Bienal uluslararası çağdaş sanatı Türkiye’ye sunma görevini üstlendi. Bu sergiyle hem sanat dünyasının son yirmi yıl içindeki hızlı gelişimin İstanbul sanat çevresinin değişimine yansıması hem de genç Türk sanatçı kuşağının uluslararası güncel sanat çevresine katılma süreci gözler önüne serilecek. Bienalin tarihçesini sunan ve yıllar boyunca bienal için çalışmış küratörlerin bakış açılarını izleyiciye göstermek amacıyla düzenlenen Şimdiki Zaman Geçmiş Zaman sergisi için, İstanbul Modern, Beral Madra, Vasıf Kortun, René Block, Rosa Martinez, Paolo Colombo, Yuko Hasegawa, Dan Cameron ve Charles Esche’den, düzenledikleri bienalde yer alan, ortaya koymak istedikleri yaklaşımı en açık şekilde ifade eden, en ilham verici ve simgesel yapıtlarını belirlemelerini istedi.

Her küratör kendi yönettiği bienali en iyi temsil eden üç sanatçı seçti. Seçilen üç sanatçıdan birinin Türkiye’den olması da öngörülmüştü. A.B.D., Almanya, İskoçya, İspanya, İtalya, Japonya ve Türkiye kökenli olan küratörler, günümüz kültürüne damgasını vuran birçok kilit sanatçının yapıtlarını bir araya getirerek çok renkli bir görünüm oluşturdular. Sergideki yapıtlar, ilk bienalden sonuncusuna doğru ilerleyen zamandizinsel bir düzen içinde yerleştirildi. Her bölümün başlangıcında yer alan ve söz konusu bienale ilişkin belgesel kayıtları bir araya getiren plazma ekranlar, özgün olarak sergilenmiş yapıtların oluşturduğu geniş yelpazeyi ve sergilendikleri özgün mekânları gözler önüne seriyorlar.

Sergide; 1. Uluslararası İstanbul Çağdaş Sanat Sergileri’nden (1987) Beral Madra’nın seçimiyle Michelangelo Pistoletto, Arnulf Rainer ve Sarkis; 2. Uluslararası İstanbul Bienali’nden (1989) Beral Madra’nın seçimiyle Ayşe Erkmen, Serhat Kiraz ve Patrick & Anne Poirier; 3. Uluslararası İstanbul Bienali’den (1992) Vasıf Kortun’un seçimiyle Selim Birsel, Hannah Collins ve Nedko Solakov; 4.Uluslararası İstanbul Bienali’nden (1995) René Block’un seçimiyle Shirin Neshat, Sarkis ve Özel Baskı Portfolyosu içinde yer alan sanatçılar (Ayşe Erkmen, Rebecca Horn, Alfredo Jaar, Ilya Kabakov, Per Kirkeby, Komar&Melamid, Olaf Metzel, Tatsuo Miyajima, Aydan Murtezaoğlu, Nam June Paik, Sarkis, Serge Spitzer, Rosemarie Trockel, Ken Unsworth, Lawrence Weiner, Richard Wentworth, Maaria Wirkkala); 5.Uluslararası İstanbul Bienali’nden (1997) Rosa Martínez’in seçimiyle Eija-Liisa Ahtila, Halil Altındere ve Pipilotti Rist; 6.Uluslararası İstanbul Bienali’nden (1999) Paolo Colombo’nun seçimiyle Haluk Akakçe, Francis Alÿs ve Margherita Manzelli; 7.Uluslararası İstanbul Bienali’nden (2001) Yuko Hasegawa’nın seçimiyle Lee Bul, Magnus Wallin ve Sislej Xhafa; 8.Uluslararası İstanbul Bienali’nden (2003) Dan Cameron’un seçimiyle Cildo Meireles, Marcel Odenbach ve xurban_collective; ve 9.Uluslararası İstanbul Bienali’nden (2005) Vasıf Kortun ile Charles Eshe’nin seçimiyle Phil Collins, Gardar Eide Einarsson ve Solmaz Shahbazi’nin yapıtları yer alacak.

Uluslararası İstanbul Bienali’nin 20. yıldönümünü vurgulamak amacıyla düzenlenen Şimdiki Zaman, Geçmiş Zaman sergisinin, çağdaş sanat ve çağdaş sanatın olanakları hakkında birçok farklı düşünceyi aynı anda dile getirdiğini belirten İstanbul Modern Müze Direktörü ve serginin eşküratörü David Elliott, “Bir açıdan, kentin gelişim sürecindeki tekil bir dönemin kaydı olan sergi, bir başka açıdan, geçtiğimiz yirmi yıl içinde sanatın ve estetik düşüncenin değişimini yansıtan tarihsel bir okuma, bir diğer açıdan da, küratörlerin ve bienallerin dünya çapındaki yükselişini inceleyen bir durum değerlendirmesi olarak görülebilir. Geçmişle gelecek arasında bıçak sırtı bir denge yaratan sergi, kahramanca, ve belki de mağrur bir şekilde, bugünü yakalamayı ya da en azından anımsamayı hedefliyor. Sergide görecekleriniz bu muammayı ve çok daha fazlasını gözler önüne seriyor” diyor.

Elliott, bu serginin tek bir yaklaşım biçimini dile getiren tek bir kavramı sunmayı değil, tam tersine, sanatsal nitelik hakkındaki farklı inanç ve duyarlıkların olduğu kadar belirli bir mekân ve sınırlı bir zaman diliminin sonucunda ortaya çıkan heterojenliği ve değişimi kutlamayı amaçladığını vurguluyor.