Gaziosmanpaşa’da 4 yıl önce başlayan kentsel dönüşüm çalışmalarının izleri hala sokaklarda. Yıkılan evlerin toplanmayan hafriyatları, çöplük haline gelen boş arsalar, boşaltılan hayalet binalar... Çocuklar her gün hafriyat yığınlarının arasından okuluna gidiyor. Evlerin pencereleri harabe binalara bakıyor. Vatandaş dönüşümle yatıp dönüşümle kalkıyor. Kimi mahalleli yıllar dönüşüme evet dediği halde hala yeni evine geçemezken, kimi de ‘tedirginim, psikolojim bozuldu’ diyor. Hürriyet'ten Gülistan Alagöz'ün haberine göre, tam 120 bin kişinin yaşadığı alanda kentsel dönüşümle yapılması planlanırken vatandaş sürece dahil edilmediğinden yakınıyor. 16 mahallelik ilçede önce 13 mahallenin belli alanları için riskli alan kararı çıktı. Vatandaşlar duruma itiraz etti ve hukuki mücadele başladı. 5 mahallede riskli alan kararları iptal edilse de sonrasında tekrar riskli alan kararları alınmaya başlandı. Gaziosmanpaşa Belediyesi dönüşüm sürecinde kullanmak için ‘acele kamulaştırma’ hakkını aldı. Mahallelilere göre belediye kamulaştırma hakkını silah olarak kullanıp vatandaşa dönüşümü dayattı. Belediyeye göre ise bu hak süreci tıkayanlar için alındı, mağduriyet olmayacak. Mahallelinin acele kamulaştırmaya itiraz ettiği davalar ise sürüyor.
Neden acele kamulaştırma?
Bölgede 5 mahallede yaşayanlar bir araya gelerek ‘Gaziosmanpaşa Mahalleler Birliği’ni’ kurmuş. Bölgede yaşananları dinlemek için Mevlana Mahallesi, Yıldıztabya Mahallesi, Pazariçi Mahallesi, Sarıgöl Mahallesi ve Karayolları Mahallesi temsilcileri ile Gaziosmanpaşa’da bir araya geldik. Mevlana Mahallesi’nden Füsun Göven ile Rıza Çelik, Yıldıztabya Mahallesi’nden Süleyman Çelik, Pazariçi Mahallesi’nden Hüseyin Zafer Mertel ve Sarıgöl Mahallesi’nden Şadi Çatı yaşadıkları sorunları paylaştı. Acele kamulaştırma kararına da dava açtıklarını ve sürecin devam ettiğini belirten mahalleli, “Savaş yok, doğal afet yok. Acele kamulaştırma niye. Bu karar silah gibi kullanılıyor ve insanlar imza vermeye zorlanıyor. İstesen de istemesen de evini yıkarız diyorlar. Rızaya dayalı değil zorunlu bir süreç var” diyor.
Psikolojimiz bozuldu
Bölgede dönüşüm belediyenin iştirak şirketi GOPAŞ öncülüğünde ilerliyor. Belediye vatandaşlarla anlaşırken bir taraftan da müteahhit seçimi yapıyor. Bölge halkı ise sürece dahil edilmemekten şikayetçi. GOPAŞ’ın tüm mahallelinin kaderini belirlediğini belirten dernek temsilcileri, “Mülk benimse söz hakkı bende olmalı. Tapu bende, sopa belediyede. GOPAŞ projeyi seçiyor, istesen de istemesen de bu olacak diyor. Bu evlerde ben yaşayacaksam bana da sorulmalı. Kimse bize nasıl ev istersin demiyor. Burada mahalle kültürü var, komşuluk var. Biz devasa bloklar istemiyoruz” diyor. 4 yıl önce başlayan sürecin insanları yorduğunu belirten mahalleli, “Psikolojimiz bozuldu. Herkesin aklında her an ‘evim elimden gider mi’ sorusu var. 2013’te yıkılan evler var. Bu insanlar belediyeye güvendi evini verdi. Hala o evler için çalışmalar başlamadı” diye konuşuyor.
Gözümüz korktu
1976’dan bu yana Gaziosmanpaşa’da yaşayan Aysel Doğu ve ve babası Eyüp Doğu evlerini ay sonu boşaltacaklarını belirtiyor. Belediye yetkilileri ile anlaştıklarını belirten Aysel Doğu, “3-4 sene bekledik, bıktık da ondan imza verdik. Gözümüz korktu. Mahkeme kararı var sizi isteseler zorla çıkarırlar dediler. İmzayı verdik ama ne zaman yeni evleri alırız belli değil. 740 lira kira yardımı diyorlar. Ama bölgede kiralar 1000-1500 lira olmuş. Ne kadar kirada kalırız o da belli değil” diyor. Bölge sakinlerinden Adem Vatansever ise Mart 2014’de belediye yetkilileri ile anlaştığını ancak hala yeni proje çalışmalarının başlamadığını söylüyor. Vatansever,” İmza attığım dönem 2 yıla biter dediler şimdi yine 2 yıl deniyor. Üstelik bizim binamız 3 senelik yeni iskanlı binaydı. Sağlam bina proje alanında diye yıkılıyor. Bize verdikleri kira yardımları da aksıyor ve muhatap bulamıyoruz” diyor.
Sonumuz sulukule olmasın!
Sarıgöl Mahallesi’nde 800 roman aile yaşıyor. Bu bölgede ilk dönüşümün 2010 yılında gündeme geldiğini söyleyen Şadi Çatı, “Burada evlerin bir kısmı tapulu bir kısmı tapusuz. İnsanlar fakir ve belediyeden aldığı yardımla geçiniyor. Şimdi bu insanlar belediye ile nasıl mücadele etsin. Evler hasarlı tamam. Onları onarsınlar. Ama roman kültürünün ölmemesi için bizim dağılmamamız gerek. Sonumuz Sulukule gibi olsun istemiyoruz. Bizim bir dilimiz yaşam tarzımız var. Bunu kaybedersek ben oğlumu kızı kimle evlendiririm” diyor. Yeni yapılan site tarzı evlere Roman halkının uyum sağlayamayacağını belirten Çatı, “Biz aidat dahi veremeyiz. Bize dokunmasınlar. Cumhurbaşkanımız ‘Biz kimsesizlerin kimsesiyiz, biz zalimler karşısında mazlumların yanındayız’ diyordu. O zaman bizim de yanımızda olsun” diye konuşuyor.
Etrafımız çöplük doldu
Yıldıztabya Mahallesi’ndeki Abdullah Bey ile kızı Selma Hanım’da Gaziosmanpaşa’nın eskilerinden. Dönüşüm için anlaşma imzalamadıklarını söyleyen Selma Hanım, “Resmi proje yok. Hiçbir konu net değil ama imza istiyorlar. Bir de bölge riskli diye karar almışlar. Madem riskli 2-3 katlı evleri yıkıp neden yüksek katlı bina yapıyorlar” diyor. Abdullah Bey ise evinin çevresinin çöplük olmasından şikayetçi. Mahallenin kötü koktuğunu, güvenlik problemleri de olduğunu belirten Abdullah Bey, “Biz kentsel dönüşüme karşıyız demiyoruz. Ama haklarımız korunmalı. Yıllardır yaşananlar ortada. Evin penceresinden bakınca moloz görüyoruz” diyor.
Tedirginiz
Yıldıztabya Mahallesi’nde uğradığımız bir kahvehanede de tablo benzer. Uzun süre geçmesine rağmen yol alınmaması vatandaşın güvenini sarsmış. Kahvehane sakinleri şunları söylüyor; “ 4 yıl önce imza veren komşularımız hala bekliyor. Şimdi biz nasıl güvenelim. Tedirginiz. Kiraz yardımlarının aksadığını da duyuyoruz.”
Kurtuluş reçetemiz kentsel dönüşüm
Gaziosmanpaşa Belediye Başkanı Hasan Tahsin Usta’ya vatandaşın sorun ve taleplerini de ilettik. 2014’te göreve geldiğini hatırlatan Başkan Usta, “2013’te yıkılmış binalar yargı kararları nedeni ile bekledi ve ciddi zaman kaybı oldu. 4 yıldır yıkılan başlamayan projelerle halk güvenini kaydetti. Bu konuda vatandaş haklı. Ama bizim dışımızda gelişen Danıştay kararları ve plan iptalleri vardı. Riskli alan kararlarına itiraz edenler oldu, ama şimdi bunlar bizim lehimize sonuçlandı. Bir de 3 seçim, darbe girişimi derken bugüne geldik. Ancak Biz Gaziosmanpaşa Belediyesi olarak mücadeleye devam ettik. Bu sürede plan çalışması ve alt yapı çalışması yaptık. Pes etmedik. İlçemizin tek kurtuluş reçetesi kentsel dönüşüm” dedi. Acele kamulaştırma hakkını sürecin hızlı ilerlemesi adına aldıklarını belirten Usta, bunun bir silah olarak kullanılmadığını ifade etti. Şimdiye kadar 1 kişi için acele kamulaştırma yetkisi kullandıklarını belirten Usta, “Tüm mahalleyi kamulaştırmamız söz konusu olamaz. Böyle bir bütçe söz konusu değil, bu iş mantıklı da değil. Biz bir gecekondu alanında 399 kişi ile anlaştık 1 kişiyi 6 ay bekledik. Diğer 399 kişinin hakkı için o 1 kişinin mülkü kamulaştı. Değerini de mahkeme belirledi. Burada amaç vatandaşı zorlamak değil sürecin tıkanmasını engellemek” dedi. Gaziosmanpaşa’da yerinde dönüşüm ve gönül rızasına dayalı dönüşüm yapacaklarını dile getiren Başkan Usta, dönüşümü istemeyen alanlarda iş yapmayacaklarını ifade etti. Bölgede mülk sahibi herkesin bir evi olacağını belirten Usta şunları söyledi: “Tapusuz vatandaşa da yardım edeceğiz ve maliyetine ev vereceğiz. Bölgede mülkiyet sorunları var. Tapusunu alamayanların sorunu da dönüşümle bitecek. Bu yıl 7 bin konut için çalışma başlayacak. Bugüne kadar 1 proje bitirdik, 2 bölgede de temel attık. İlçemizde toplam 30 bin konut dönüşüme girecek. GOPAŞ yeterliliğini sorguladığı 16 müteahhit firma ile çalışıyor.” Sürece vatandaşın dahil edilmediği iddialarını ise katılmadığını söyleyen Başkan Usta, dönüşüm bölgelerinde kurdukları ofisle halka bilgi verdiklerini dile getiriyor.
Rakamlar
Gaziosmanpaşa ilçesinin büyüklüğü 1173 hektar, bunun 207 hektarı riskli alan ilan edildi
20 ayrı bölgede kentsel dönüşüm yapılması planlanıyor
İlçede 31 bin 335 bina var ve bunların 6 bin 617’si riskli alan ilan edilen alanlarda yer alıyor
Yaklaşık 500 bin nüfusu olan ilçede riskli alanda yaşayan nüfus 120 bin
Dönüşüm kapsamında 30 bin konutun yıkılması planlanıyor