Eroğlu Yapı CEO'su Ramadan Kumova, konut sektöründe son iki yılda yavaş yavaş bastırılmış bir talebin olduğunu belirterek, “Bastırılmış talep harekete geçmek için tetikte bekliyor. İnsanlar piyasalarda hareketin geriye dönmeye başladığına inandığı anda talepte patlama yaşanacak” dedi. Hareketin geriye dönüş noktasını faizlerin belirleyeceğine dikkat çeken Kumova, tüm dünyada faiz oranlarının düştüğünü, inen faizlerin konut sektörünü tetikleyeceğini söyledi.
İkinci yarıda hareketenir
Merkez Bankası'nın faiz indirimlerinin 2009 yılında da devam etmesini beklediklerini dile getiren Kumoava, “Faizlerin makul seviyeye gelmesi ile yılın ikinci yarısında sektörde hareketliliğin başlayacağına inanıyorum. Faizdeki makul seviye de yüzde 1.20'ler seviyesidir. Bu noktadan sonra talep hareketi hızlanacaktır. Mortgage yasası öncesinde de hareket yüzde 1.80'lerde başlamıştı. Faizler yüzde 1.5'in altına indiğinde hızlanan talep, yüzde 1'ler seviyesinde tepe noktaya ulaşmıştı” diye konuştu.
Önce stoklar
Tüketicilerin konut alırken önceliği tamamlanmış projelere vereceklerine dikkat çeken Kumova, talebin hızlanmasıyla birlikte ilk önce müteahhitlerin elindeki stokların eriyeceğini vurguladı. Küresel krizle birlikte birçok firmanın yeni projeleri rafa kaldırdığını hatırtalatan Kumova, “Gelinen noktada firmalar yeni projeye başlamıyorlar ama talep patlaması olacakmış gibi de elinde proje olmasını istiyorlar. O yüzden firmalar şu an harıl harıl çalışıp proje hazırlıyor. Talep başladığı anda birer birer hayata geçirecekler” şeklinde konuştu. Kumoava, ticari gayrimenkulde de fiyat ve taleptki yükselişin durduğunu ancak A sınıfı ofis ihtiyacının artarak devam edeceğini kaydetti.
Fiyatlar artmaz
Talepteki durgunluğun fiyatlara da etki ettiğine değinen Ramadan Kumova, gayrimenkul fiyatlarının alım için en uygun seviyede olduğunu ifade etti. 2009 yılı için fiyatlarda bir düşüş beklemediğini belirten Kumova, “Büyük projelere imza atan firmaların fiyat düşüreceklerine ihtimal vermiyorum. Özellikle nakit sıkıntısı çeken küçük firmalar, fiyatları indirebilir. Ancak dünyada demir fiyatları çok düştü. Eğer bu düşüş diğer inşaat malzemelerine de yansırsa belki fiyatlarda düşüş olabilir. Ya da en azından fiyatları düşürmese bile artmasını engeller” dedi.
2009 sıkıntılı geçecek konut fiyatları düşecek
TİMSE Başkanı Nazım Aygün, 2006 yılında yüzde 25,6 büyüyen inşaat sektörünün bugün - 4,3 gibi bir büyüme rakamıyla karşı karşı olduğunu belirterek, 2009 yılının sektör açısından çok zor geçeceğini söyledi. 2005 yılındaki gibi mali sektörün desteğinin de olmadığını vurgulayan Aygün, “Yüzde 1 faizlerle uzun vadeli krediler veriliyordu. Talep lehine bozulmuş bir denge var. Arz var, talep yok. Elde stok binalar var. Bunlar eritilmeye çalışılacak. Elbette fiyatları düşürecekler. TOKİ nasıl ki fiyatlarını yüzde 25 düşürdü, özel sektör de düşürecek. Konut fiyatları yerinde durmayacak. Düşmeye devam edecek” dedi.
Faizler hızlı çıkıyor çok yavaş düşüyor
Küresel ekonomik krizin Türkiye'yi de etkilemeye başladığı son 3 ay içinde aylık yüzde 2'nin üzerine çıkan konut kredisi faiz oranları, Merkez Bankası'nın faiz indirimlerinin ardından gevşemeye başladı. Kredi faizleri, ortalama yüzde 1.70-1.80 aralığına çekildi. Ancak Merkez Bankası'nın gösterge faizleri geçen yılki seviyelerine gelmesine rağmen konut kredisi faizleri bir önceki seviyelerin çok üzerinde seyrediyor. Geçen yıl aralık ayında konut kredisi faiz oranları ortalama yüzde 1.25-1.35 aralığında seyrediyordu. İstanbul Umum Emlak Komisyoncuları Odası Başkanı Sabri Ateş, konut kredisi faizlerinin yüksek olmasını bankaların kredi vermek istememesine bağlarken, piyasada talebin artması için faizlerin makul seviyelere inmesi gerketiğini söyledi.
Konut kredisi faizleri hâlâ yüksek
Banka Aralık 2007 (%) Aralık 2008 (%)
- Akbank 1.21 1,54
- Garanti 1.27 1,51
- İş Bankası 1.29 1,89
-
Vakıfbank 1.28 1,88
- Finansbank 1.29 1,89
- Yapı Kredi 1.31 1,75
-
HSBC 1.44 2,40
- Millennium Bank 1.44 2,09
- Ziraat Bankası 1.30 1,84
-
Oyak (ING) 1.35 1,75
- TEB 1.33 1,99
- Fortis 1.31 1,78
- Denizbank
1.31 1,99
Kâr oranıyla çalışan katılım bankaları:
- Albaraka Türk 1.68 2.00
- Kuveyt Türk 1.34* 1.90
- Türkiye Finans
1.40 2.00
- Bank Asya 1.44 -
*Azalan taksitli finansman modelinde ortalama faiz