TOKİ, parasızlık nedeniyle onarılamayan konakların sahiplerine kolaylık getiriyor. Söz konusu binaların restorasyonu için 10 yıl vadeli yıllık yüzde 4 faizle kredi verilecek.
Toplu Konut İdaresi (TOKİ), Türkiye'de bakımsızlık yüzünden adeta yıkılmaya yüz tutmuş tarihi konaklar ve yalıların bakımı onarımı ve restorasyonu için düşük faizli kredi kullandıracak. Tüzel kişiliklerin yanısıra, binaların içinde oturan ve kaynak yetersizliği nedeniyle restorasyon yaptıramayanlara yönelik kredi uygulaması için Kültür ve Turizm Bakanlığı ile protokol imzalanacak. Her proje için, proje keşif bedelinin yüzde 70'ine kadar, en fazla 75 bin YTL (75 milyar TL) kredi açılabilecek. Toplam 10 yıl vadeli krediye, yıllık yüzde 4 faiz uygulanacak. Kredi miktarı, her yıl yeniden belirlenecek.
Verilen bilgiye göre, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'nda, ''Toplu Konut Kanunu uyarınca verilecek kredilerin en az yüzde 10'u tescilli taşınmaz kültür varlıklarının bakımı, onarımı ve restorasyonu işlemlerine ilişkin başvurularda kullandırılır'' hükmüne karşın, buna ilişkin uygulama protokolü şimdiye kadar yapılmadı.
10 YIL VADELİ
2005 yılında 75 bin YTL'yi aşmayacak kredinin yüzde 15'i, gerekli teminatlar alınarak avans olarak ödenebilecek. Kredinin kullanımı konusunda bir banka ile anlaşılacak ve banka gerekli ipotekleri yapacak, teminatları alacak. Kredinin geri ödemesi, son hakedişin ödenmesinden 3 ay sonra başlayacak. Toplam 10 yıl vadeli krediye yıllık yüzde 4 faiz uygulanacak. Kredinin amacı dışında kullanılması, taşınmazın elden çıkarılması halinde, borç muaccel hale gelecek. Türkiye'de 7 bin 133 tescilli SİT alanı, 66 bin 620 tescilli taşınmaz kültür ve tabiat varlığı bulunuyor. Tescilli kültür ve tabiat varlıklarının 26 bin 189'unu sivil mimarlık örnekleri oluşturuyor. Kredinin, özellikle kentsel doku içinde kalan, ancak sahiplerinin maddi olanaksızlığı nedeniyle yıkılmaya terkedilen eski evler, yalılar, konakların yenilenmesi için önemli fırsat yaratacağı belirtiliyor.
TOKİ'ye yazılı başvuru gerekiyor
Bakanlık ve TOKİ arasında yapılan görüşmeler sonunda imza aşamasına getirilen protokola göre, özel hukuka tabi gerçek ve tüzel kişilerin mülkiyetinde bulunan korunması gerekli tescilli taşınmaz kültür varlıklarının korunması, bakımı ve onarımı için kredi kullanmak üzere TOKİ'ye yazılı olarak başvuracak. Başvuruda, onarılacak eserin Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları Bölge Kurulu tarafından onaylanmış rölöve ve restorasyon projeleri ile restorasyon raporu, onaylanmış projeye göre düzenlenmiş keşif raporu ve iş programı istenecek. Bakanlık ve TOKİ uzmanlarının birlikte yapacağı yerinde inceleme sonucunda, kültür varlığının mimari ve kültürel değeri, fiziki durumu, bulunduğu çevrenin özellikleri, kullanım amacı, başvuru sahibinin ekonomik durumu dikkate alınarak kredi kullandırılacak projeler belirlenecek. Tarihi kent dokularının sağlıklılaştırılmasına yönelik, yerel yönetimler vb. kurumların öncülüğü ve koordinasyonu ile gerçekleştirilecek projelere öncelik verilecek.