Nabucco Doğalgaz Boru Hattı Projesi Hükümetlerarası Anlaşması imzalandı. Ankara Rixos Otel’de düzenlenen törende, anlaşmaya, Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, Avusturya Başbakanı Werner Faymann, Bulgaristan Başbakanı Sergei Stanishev, Macaristan Başbakanı Gordon Bajnai, Romanya Başbakanı Emil Boc imza koydu. AB Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso ve 5 ülkenin Başbakanı ortak bildiriye imza koydular. Anlaşma, Hazar ve Ortadoğu bölgesindeki doğal gazın Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşınmasını öngören Nabucco Doğalgaz Boru Hattı Projesi için “dönüm noktası” kabul ediliyor. Anlaşmayla, projeyi bir uluslararası anlaşma avantajlarını sağlayarak inşasını kolaylaştırmak, hızlandırmak ve işletme safhasında uyulacak vergilendirme gibi belli esasları karara bağlamak amaçlanıyor.
Başbakan Erdoğan: Nabucco ile tarihi an yaşanıyor
Nabucco Projesi ile tarihi bir anın yaşandığın söyleyen Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, projenin, bölgeyi farklı bir konuma ulaştıracağını ifade etti. Erdoğan, Türkiye’nin önemine de dikkat çekerek, “Türkiye enerji piyasasında AB’ye önemli ortaktır. Esasen sadece enerji noktasında bakıldığında bile Türkiye’nin AB üyesi olması gerektiği net bir şekilde ortaya çıkacaktır” dedi.
Hazar doğalgazının Türkiye-Bulgaristan-Romanya-Macaristan ve Avusturya üzerinden Avrupa’ya taşınmasını öngören Nabucco Projesi imza töreninde konuşan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, tarihi bir anın yaşandığını söyledi. Türkiye’nin ortaklığında yapılan diğer projeleri anımsatan Erdoğan, bugün gelinen noktada Nabucco projesi için atılacak imzanın tarihi bir anı simgeleyeceğini ifade etti. Erdoğan, “Hep birlikte imzalarını atacağımız anlaşmayla birlikte Nabucco projesini fiiliyata geçiriyor ve projenin hukuki altyapısın oluşturuyoruz. Ülkelerimizin için dostluk ve barış için, gelecek nesillerin refahı için bugün burada çok önemli bir adım atıyoruz. Proje tamamlanıp gaz sevkiyatı başladığında tüm bu coğrafya farklı bir konuma yükselmiş olacaktır. Bu tarihi ana sizlerle birlikte şahit olmaktan ve bu tarihi imza törenine ev sahipliği yapıyor olmaktan büyük gurur ve bahtiyarlık duyduğumu özellikle ifade ediyor, anlaşmanın ülkelerimiz, halklarımız için hayırlı olmasını diliyorum” dedi.
“Türkiye köprü görevi görüyor”
Türkiye’nin başta Ortadoğu ve Hazar bölgesi olmak üzere doğalgaz rezervlerinin 3’te 2’sinin bulunduğu bölgede yer aldığını ifade eden Erdoğan, Türkiye’nin kaynak ülkeler ile tüketici pazar arasında tabii köprü ve geçiş noktası durumunda olduğunun altını çizdi. Son dönemde Ortadoğu ve Hazar enerji kaynaklarını dünya pazarlarına ulaştırılması konusunda Türkiye’nin büyük projeler tamamladığını anlatan Erdoğan, Bakü-Tiflis-Ceyhan, Mavi Akım, Batı Hattı, Bakü-Tiflis-Erzurum ve Türkiye-Yunanistan-İtalya Enterkonnektörü’nün Türkiye’nin önemini bölgesel olamaktan çıkarıp küresel ölçekte teyit ettiğinin altını çizdi. Erdoğan, “Tamamladığımız ve devam etmekte olan tüm projeler, enerji güvenliğin noktasında Türkiye’yi önemli konuma yükseltiyor. Doğalgazda 4’üncü büyük ana arter olmak Türkiye’nin öncekileri arasındadır. Nabucco’nun hayata geçmesi ile bu hedefimiz işlerlik kazanacaktır. Proje ile ülkemiz doğalgaz altyapısı Avrupa ile birleşecek ve muhtemel kriz dönemlerinde karşılıklı dayanışma mümkün olacaktır” diye konuştu.
“Türkiye AB'ye üye olmalıdır”
Projenin AB ile enerji alanında ilişkilerin gelişmesi ve derinleşmesine de zemin hazırlayacağını kaydeden Erdoğan, “Türkiye enerji piyasasında AB’ye önemli ortaktır. Esasen sadece enerji noktasında bakıldığında bile Türkiye’nin AB üyesi olması gerektiği net bir şekilde ortaya çıkacaktır” dedi. Anlaşmanın imzalanması ile “iş”in yeni başladığını söyleyen Erdoğan, gelecek günlerde gerek taraf devletler, gerek uluslararası şirketler tarafından ciddi çalışmaların yapılmasının gerektiği bir sürece girildiğin belirtti. Türkiye sorumluluklarının bilincinde olduğunu ifade eden Erdoğan, “Nabucco’nun hayata geçmesi ile diğer projelerin de hız kazanacağına inanıyorum. Pazar bölgelerinde kayda değer enerji üreticilerin Avrupa enerji denklemine katılmaları temennimizdir. Bu çerçevede Azerbaycan, Türkmenistan, Irak ve Mısır başta olmak üzere bu projeye katılmalarını arzu ediyoruz. İran doğalgazının da Nabucco ile Avrupa’ya sunulmasını umuyoruz. Katar’ın da ülkemizde tesis edilecek sıvılaştırılmış doğalgaz tesisi ile Nabucco’da ciddi rol alması mümkündür” dedi. Ortadoğu ve Hazar bölgesinin Türkiye aracılığıyla Avrupa ile organik bağ oluşturabileceğini söyleyen Erdoğan, Nabuccco’yu birkaç ülkeyi ilgilendiren bir proje olarak görmemek gerektiğinin altını çizdi. Nabucco’nun sadece ısıtacak, enerji verecek bir proje olmadığını ülkelere arasın var olan işbirliği ve dostluğu güçlenecek ve derinleştirecek proje olduğunu anlattı. Erdoğan, “Bu proje sadece ülkelerimizi yakınlaştırmak ve ülkelere refah sağlamakla kalmayacak, tüm bölgeye refah sağlayacaktır. Bazı çevreler tarafından Nabucco bir rüya olarak yorumlanıyor, ama BTC de bir ara rüya olarak tanımlanmıştı. İnanıyorum ki bu olumsuz yorumları boşa çıkacak ve bir başarı hikayesi olarak ülkelerimizin hizmetine zamanında sunulacaktır” dedi. Erdoğan, projede katkısı olan ülke ve kuruluşlara da teşekkür etti.
Morningstar: “Türkiye'ye ne kadar gaz sağlanacağı müzakere edilmeli”
Nabucco Zirvesi’ne de katılan ABD Yönetimi’nin Avrasya Enerji Kaynakları Özel Temsilcisi Richard Morningstar da, Türkiye’nin Nabbuco boruhattından geçecek gazın yüzde 15’ini alma talebine ilişkin olarak Türkiye’nirn gaz ihtiyaçlarının bulunduğunu, Türkiye’ye ne kadar gaz satılacağına ilişkin müzakerelerin olması gerektiğini belirterek “Bu meseleler, çözümlenmeli” dedi. ABD Kongresi’nin ağır toplarından ve Nabucco projesinin büyük destekçisi Senatör Richard Lugar da, Nabucco projesinin önemini vurgularken “Dostlarımızı güçlendirecek” ifadesini kullandı ve Türmenistan’ın Nabucco’ya destek ifade ettiğini aktardı.
Senatör Lugar ve Morningstar, Nabucco Zirvesi’nin yapıldığı Rixos Otelinde uluslarası haber ajansları ve ANKA’nın bulunduğu bir grup medya kuruluşları ile bir araya gelerek Nabucco projesini değerlendirdi. Senatör Lugar, “Bu, beş ülke ve 6 şirket için bir kutlama günü” dedi ve projenin Avrupa için taşıdığı öneme vurgu yaptı. “Proje, dostlarımızı güçlendirecek” de diyen Lugar, Richard Morningstar ise, “Bu çok önemli bir gelişme ve Türkiye’nin bölge lider olmayı sürdürdüğünün örneğidir” derken “Bu anlaşma, projeye ivme kazandıracak ve destekçilerin arasında güven yaratacak” ifadesini de kullandı.
Buna karşın proje konusunda daha çok çalışma yapılması gerektiğini vurgulayan Morningstar, projenin karşışındaki en büyük meydan okumaları finansman ve gaz kaynakları olarak sıraladı. Morningstar,Türkiye ile Azerbaycan arasında bir gaz anlaşması yapılmasını dört gözle beklediklerini de ifade etti.
"Türkiye'nin gaz ihtiyaçları var"
Richard Morningstar, Türkiye’nin boruhattından geçeçek gazda yüzde 15’lik pay alma talebinin de sorulması üzerine Nabucco’daki gazın iki yön akayacağı için Türkiye’ye dönebileceğine dikkat çekti. Türkiye’nin de, kendi gaz ihtiyaçlarının bulunduğunu söyleyen Morningstar, Türkiye’ye ne kadar gaz satılacağına ilişkin müzakerelerin olması gerektiğini belirterek “Bu meseleler, çözümlenmeli” dedi. Morningstar, Türkiye ile Azerbaycan bu konu üzerinde çalıştığını da sözlerine ekledi.
“İran katılımcı olmamalı”
İran’ın Nabucco’ya gaz sağlaması olasılığına ilişkin bir soruyu yanıtlayan Morninstar “İran ile ilgili politikamız çok açıktır. İran’ın katılması gereğine inanmıyoruz” dedi. İran’ın nükleer programı konusunda olumlu bir yanıt almadıklarını söyleyen Morningstar, Tahran’ın tutumunu değiştirmesi ve ilişkiler normalleşmesi halinde İran ile enerji alanında işbirliğinin yapılabileceğini kaydetti.
“Rusya Nabucco’ya gaz verebilir”
Richard Morningstar, diğer bir soru üzerine Rusya’nın, Nabucco projesine gaz sağlamak konusunda teklif verebileceğini ifade ederken “Rusya’nın bir partnör olarak katkı bulunmasını istiyoruz” dedi. Lugar, da Rusya’nın projeye rebaket koşullarında, bir iş ortağı olarak gaz sağlayabileceğini de söyledi. Amerikan yetkilileri, Nabucco tarafından taşınacağı gazın yarısının, rekabet konuşullarında çeşitli kaynaklardan sağlananması öngörüldüğünü ifade ettiler.
“Türkmenistan destekliyor”
Bu arada, Senatör Lugar, Türkmenistan’ın Zirveye katılmadığına dikkat çekilmesi üzerine Türkiye’ye gelmeden Türkmenistan’da temaslarda bulunduğunu belirterek Türkmenistan Cumhurbaşkanının hem kamuoyu önünde hem de kendisi ile yaptığı görüşmede Nabucco Projesine çok desteklediğini söylediğini aktardı.