Tarihten Eser Kalmadı



Irak'ta işgalin ardından başlayan tarih talanı ve işgalin yol açtığı yıkım geri dönülemez bir noktaya geldi. İngiliz Independent gazetesinin "Bu tarihin ölümüdür" başlığıyla manşetine taşıdığı Robert Fisk imzalı yazıda, 2 bin yıllık Sümer kentlerinin harabeye döndüğü, Ur gibi tarihi mekânların duvarlarının askeri hareketler nedeniyle dökülmekte olduğu kaydedildi. Eski Mezapotamya'dan kalan bölgelerin toprak ağaları tarafından ele geçirildiğini belirten Fisk, insanlığın beşiği olan Irak'ta tarihin yok edilmesini "ABD işgalinin en utanç verici sembollerinden biri" olarak niteledi.

Eski Devlet Başkanı Saddam Hüseyin döneminde arkeoloji eğitimi alanların bile bugün yağmacılara katıldığı kaydedilen yazıda, 1991'deki Körfez Savaşı'nın ardından yağmacıların Irak'ın güneyinde en az 13 müzeyi yağmaladığı, bugün ise bölgedeki tüm arkeolojik alanların yağmacıların kontrolünde olduğu belirtildi. "Lüks evlerinde güven içinde yaşayan ve koleksiyonlarına yeni parçalar eklemek isteyen kişilerin istekleri doğrultusunda insanlığın tarihini kaybetmekte olduğu" ifadesini kullanan Fisk, Irak'ın yakın zamanda tarihsiz kalabileceğini vurguladı. "Ülkedeki 10 bin arkeoelojik alanın sistemli bir şekilde yağmalandığı" belirtilen yazıda, " Büyük İskender bile bir şehri yıktııktan sonra, yenisini kurardı. Şu anda yağmacılar her şeyi yerle bir ediyor, büyük paralar kazanıyorlar" denildi.

Yazıda, askeri operasyonların da tarihi bölgelerde kalıcı zararlara neden olduğu, Ur'da beş yıldır bulunan ABD üssü nedeniyle kentin tanınmayacak hale geldiği belirtildi. ABD'nin Babil'deki askeri üssün bölgeyi koruyacağını iddia ettiğine dikkat çeken Fisk, Kolombiya Üniversitesi'nden Sanat Tarihi ve Arkeoloji Profesörü Zeynep Bahtani 'nin "Babil'deki zarar geri dönülemez boyutlarda. En az 7 tarihi alan işgalden beri ABD ve müttefikleri tarafından askeri amaçlarla kullanılıyor" sözlerine yer verdi. Fisk, ABD'nin tarihi alanların askeri amaçlarla kullanılmasını yasaklayan uluslararası yasaları kabul etmediğine de dikkat çekti.
'Uygarlık tarihi tehdit altında'

Yazıda, Dikar vilayetindeki tarihi eserler müdürü Abdülamir Hamdani 'nin, geçen yıl bölgede fabrika inşa etmek için başvuran ve asıl amaçları bölgedeki tarihi eserleri ele geçirmek olduğu anlaşılan bir grup yağmacıyla anlaşmayı reddettiği için, tutuklanarak bir süre hapis yattığı anımsatıldı.

2005'te yakalanan tarihi eser kaçakçılarının çaldığı eserlerin Bağdat'taki müzeye götürülürken yolda yeniden çalındığı olayı hatırlatan Fisk, yağmacıların büyük örgütlerle birlikte çalıştığını, eserleri Avrupa, ABD, Birleşik Arap Emirlikleri ve Japonya'ya kaçırdığını kaydetti. Yazıda, arkeolog Joanne Farchakh 'ın, "Irak'ta savaş devam ettiği sürece, uygarlık tarihi tehdit altında olmaya devam edecek" sözlerine yer verildi.