Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) İhracatçı Eğilim
Araştırması'na göre, ihracatçılar, bu yılın son çeyreğinde 50
bin yeni istihdam planlıyor. TİM Başkanı Mehmet
Büyükekşi'nin açıkladığı araştırmaya göre, ihracatçılar, Temmuz-Eylül
2011 döneminde, geçen yılın aynı dönemine kıyasla girdi maliyetlerinin yüzde 77,
hammadde birim ithalat fiyatlarının yüzde 55,8, ihracatlarının yüzde 49,5,
üretimlerinin yüzde 47,5, kapasite kullanım oranlarının yüzde 41,8, birim ihraç
fiyatlarının yüzde 40,1, stok durumlarının yüzde 29,4, ihracatta karlılık
düzeylerinin yüzde 23,8, ithal girdi kullanım oranlarının yüzde 19,8 ve genel
karlılık düzeylerinin yüzde 17,9 arttığını bildirdi.
İhracatçılar, yılın 4. çeyreğinde ise girdi maliyetlerinin yüzde 60,9,
ihracatlarının yüzde 44,8 ve üretimlerinin yüzde 40,9 artmasını bekliyor. Yılın
3. çeyreğinde üretimde kullanılan hammaddelere bakıldığında, ilk 500 büyük
firmada yerli girdi kullanım oranı yüzde 57,8 iken, ilk bin firma içinde yer
almayan diğer firmalar grubunda bu oran yaklaşık 15 puan daha yüksek oldu.
Temmuz-Eylül döneminde firmaların yüzde 30,5'i
yeni pazarlara girdiğini belirtirken, bu dönemde yeni pazarlara açıldığını
aktaran firmaların oranının en yüksek olduğu sektör demir çelik ve demir dışı
metaller oldu. Bu sektörü sırasıyla bitkisel ürünler, kimyevi maddeler ile
toprak ürünleri ve madencilik izledi. İhracatçıların, yılın 4. çeyreğinde ilk
kez girmeyi planladığı ülkeler arasında ilk sırayı Rusya aldı. Rusya'yı ABD,
BAE, İran, Irak ve Çin takip etti. Son çeyrekte ilk kez girilmesi planlanan
ülkelerde ilk sırada yüzde 69,3 ile AB ülkeleri yer aldı.
Yeni siparişler
Temmuz-Eylül döneminde ihracatta,
mevcut pazarlarda yeni müşterilerden sipariş aldığını belirten firmaların oranı
yüzde 57,2 olurken, ihracatta müşteri kaybettiği pazar olduğunu söyleyen
firmaların oranı ise yüzde 38,5 olarak gerçekleşti. Yılın 3. çeyreğinde
ihracatta tamamen kaybettiği pazar olduğunu belirten firmaların oranı ise yüzde
10,6 oldu.
Araştırmaya göre, Temmuz-Eylül
cirosunun yüzde 60,9'u ihracattan, yüzde 39,1'i iç piyasa satışlarından elde
edildi. Döviz kuru riskine karşı araç kullanmama nedenleri arasında yüzde 33
ile ilk sırada dövizdeki artış beklentisi yer alıyor. 2011'in 3. çeyreğinde
geçen yılın aynı dönemine göre ihracatçıların yüzde 36,9'u beyaz yakalı, yüzde
36,5'i mavi yakalı ve yüzde 16,3'ü de ARGE personelinin arttığını bildirdi.
Yılın 4. çeyreğinde ise firmaların yüzde 28,7'si beyaz yakalı, yüzde 34,6'sı
mavi yakalı ve yüzde 10,2'si ARGE personeli istihdam edeceğini belirtti. Söz
konusu verilere göre, ihracatçılar, bu yılın son çeyreğinde 50 bin yeni istihdam
planlıyor. Her 10 firmadan 4'ü 2011 yılı sonunda istihdam hareketleri sonucunda
oluşacak çalışan sayısında artış olacağını öngörürken, yıl sonunda çalışan
sayısının azalacağını belirten firmaların oranı yüzde 16,3 oldu.
Yılın 3. çeyreğinde firmaların yüzde 47,5'i
yurt içinde hiçbir yatırım yapmadığını belirtti.
Türkiye ekonomisi değişmeyecek, Avrupa ekonomisi daha kötü olacak
Araştırmaya göre, firmaların yüzde
46,4'ü döviz kurlarındaki yükselişin işlerini olumlu, yüzde 31,4'ü ise olumsuz
etkilediğini ifade etti. 2011 sonu itibariyle ihracatçıların yüzde 30,1'i
Türkiye ekonomisinin daha iyi olacağını, yüzde 52,1'i değişmeyeceğini
belirtirken, yüzde 62,9'u ise Avrupa ekonomisinin daha kötü olacağını bildirdi.
İhracatçıların yüzde 54,8'i dünya ekonomisinin de daha kötü olacağı öngörüsünde
bulundu.
Kur beklentileri
Araştırmaya göre, ihracatçılar, 2011 Ekim-Aralık döneminde dolar kurunu 1,84
lira, avroyu 2,50, avro/dolar paritesini 1,36 lira ve büyüme beklentisini 5,61
olarak öngördü. İhracatçılar, bu yılın sonunda dolar kurunun 1,85 lira, avronun
2,50 lira, avro/dolar paritesinin 1,35 lira, enflasyonun yüzde 8,40, Merkez
Bankası politika faizinin yüzde 7,40 ve büyüme beklentisinin yüzde 8,45 olmasını
bekliyor. Rekabetçi ideal dolar kuru seviyesi 1,75 lira, rekabetçi ideal avro
kuru seviyesi 2,37 lira ve Merkez Bankası politika faizlerinin ideal seviyesi
ise yüzde 6,19 olarak öngörülüyor.
Sevkiyat yükü karayollarında
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi,
sevkıyatlarda en fazla tercih edilen taşıma türünün karayolu olduğunu
anımsatarak, gazetecilerin sorularını yanıtlarken, demiryolu kullanımının
önünün, bunun için de demiryollarının özel sektörün kullanımına açılması
gerektiğini söyledi. Büyükekşi, ''Bununla ilgili daha önce bir adım atıldı, ama
yeteri kadar olmadı. Biliyorsunuz, vagonlar kiralanabiliyor. Aynı şekilde
lokomotiflerin de devreye girmesi... Şimdi nasıl karayollarını özel taşıtlar
kullanabiliyor, demiryollarında da hem demiryolu ağlarının genişletilmesi hem de
özel sektörün de bu işe girmesi...'' şeklinde konuştu.
Demiryolunun kullanılması ile sevkıyat maliyetlerinin karayoluna göre 3'te
bir fiyatına düşeceğini, havayoluna göre de çok daha büyük bir düşüş olacağını
bildiren Büyükekşi, demiryolunun, havayolunun gerisinde bulunduğunu, bunun, en
azından havayolunu geçmesi gerektiğini vurguladı. Büyükekşi, Irak'ın çok önemli
bir ihracat pazarı olduğunu belirterek, sınır kapısındaki beklemelerin azalması
gerektiğini, Habur'da Türkiye tarafında bir bekleme olmadığını, ancak karşı
tarafta bazen 3-5 günlük beklemeler ortaya çıkabildiğini, bunun da zaman ve
maliyet açısından sorun yarattığını kaydetti.
200 bin kişilik istihdam öngörüsü
Mehmet Büyükekşi, ''2011 sonu için
öngördüğünüz 200 bin kişilik istihdamın hangi aşamasındayız?'' sorusuna, şu
karşılığı verdi:
''Firmalar, yılın son çeyreğinde 50 bin kişi daha istihdam edeceğini
söylüyor. Bunların hepsi birbirini destekliyor. Bu, Türkiye genelinde çıkan
işsizlik rakamlarında da aynı şekilde görülüyor. Eğer şu anda görülen, hele
Avrupa'da bu kadar kıyamet koparken... Türkiye'de geçen hafta kapasite kullanım
oranları açıklandı, eylül ayı neredeyse beklenenin 2 katı... Bugün işsizlik
açıklandı, yine aynı... Bu kadar olumsuzluğa rağmen.... Bunlar bir taraftan iyi.
Bir yanda da bugün cari açık açıklandı, o da olumsuz tarafı.... Türkiye'de hala
iç pazar canlı, son derece olumlu bir gidişat var. Bu gidişat da gösteriyor ki
yıl sonunda yine, son çeyrekte bir düşüş olsa bile, ama toplam bir yıllık
ortalamayı alınca rekor bir büyüme olacak, yüzde 7-7,5 gibi... Bu da Türkiye'nin
ne kadar ayrıştığının en güzel göstergesi olmuş olacak. İstihdamda da bunu
doğrular nitelikte bir şey olacak. 10 bin eksik olur, 10 bin fazla... Bu bir
anket. Ankete göre bunlar da tutuyor. Biz de bu 200 bin rakamını zaten telaffuz
etmiştik. Bundan önceki rakamlar gerçekleşmiş oluyor. Son çeyrekte de 50 bin
yeni istihdam olup, ihracatçı firmalar bunu aynı şekilde gerçekleştirmiş
olacak.''