Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) tarafından hazırlanan '2010 Yılı İlk Yarı Ekonomik Gelişmeleri ve İnşaat Sektörü' alt başlıklı 'İnşaat Sektörü Analizi'nde, sektör için en önemli risk faktörünün yüksek orandaki sıcak para girişinin ekonomide 2002-2007 döneminde yaşanmış olan kırılganlığı anımsatması gösterildi ve bu durumun, finansal krizi henüz tam olarak atlatamamış olan dış piyasalardaki istikrarsızlık nedeniyle daha çok kaygı verdiği belirtildi. Analizde, yaklaşan genel seçimler nedeniyle ülkenin bir seçim ekonomisine sürüklenmesi olasılığı da bir risk faktörü olarak tanımlandı.
"Türk inşaat sektörü: Geleceğe bakış" başlığı altında yapılan değerlendirmede, inşaat sektörünün geleceğine ilişkin tahminde bulunurken dikkate alınması gereken temel göstergelerin altyapı inşaatları açısından kamunun sabit sermaye yatırımları, bina inşaatları açısından özel sektör sabit sermaye yatırımları ile yapı ruhsatları, konut talebi açısından satış trendleri ve beraberinde konut kredisi faiz oranları olduğu hatırlatılarak, "2010 yılının ikinci çeyreği itibariyle bu 5 göstergenin pozitif bir seyir içerisine girmiş olması, olumludur" denildi.
Yılın ilk çeyreğinde yüzde 25.6 küçülen kamu sabit sermaye yatırımlarında ikinci çeyrekte yüzde 14.6'lık büyüme kaydedilmiş olması, özel sektör sabit sermaye yatırımlarının artış eğilimini sürdürmesi, konut satışlarında Ocak-Mart dönemine kıyasla yüzde 5.4 gibi cüzi bir oranda da olsa artış kaydedilmesi, yapı ruhsatı verilen yapıların yüzölçümünün geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 23.6 oranında artmış olması ve sıcak para
girişinin de etkisiyle konut kredisi faizlerinin 2005 öncesini anımsatan bir biçimde gerilemesi, sektörün geleceği açısından iyimser beklentileri artıran gelişmeler olarak gösterildi; "2010 yılının ilk yarısında, başta ulaştırma sektörü olmak üzere, artan kamu inşaat yatırımlarının yılın ikinci yarısında da devam etmesi bu süreçte büyük önem taşımaktadır" denildi.
Analize göre Türk inşaat sektörünün 2010 yılı ilk 6 ay performansı
* Türkiye ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde yüzde 10.3 büyüdü; inşaat sektörü yüzde 21.9 büyüme oranı ile en fazla büyüyen sektör oldu. Yılın ilk 6 aylık dönemi itibariyle ekonomideki büyüme oranı yüzde 11.0, inşaat sektörü büyüme oranı ise yüzde 15.1 olarak gerçekleşti. Sektörün ilk çeyrekte 9.6, ikinci çeyrekte 12.2 milyar TL olan cari değeri ise ilk yarı sonunda 21.7 milyar TL'ye ulaşmıştı. Sabit sermaye yatırımlarında yılın ikinci çeyreğinde yüzde 28.7, ilk 6 aylık dönem itibariyle yüzde 22.2'lik büyüme kaydedildi.
* Yılın ilk çeyreğinde yüzde 25.6 küçülen kamu sabit sermaye yatırımlarında ikinci çeyrekte yüzde 14.6'lık büyüme, özel sektör sabit sermaye yatırımlarında ise birinci ve ikinci çeyreklerde sırasıyla yüzde 23.1 ve yüzde 32.1 oranlarında büyüme kaydedildi.
* Kamunun sabit sermaye yatırımlarında ve özel sektör yatırımlarında özellikle ikinci çeyrekte kaydedilen artışlar, yılın ikinci çeyreğinde konut satışlarının yeniden yükselme eğilimine girmesi, yapı ruhsatı verilen yapıların yüzölçümünün geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 23.6 daha fazla olması ve konut kredisi faizlerinin gerilemesi gibi gelişmeler, inşaat sektörünün 2010 yılı ilk yarısında kaydetmiş olduğu büyümeyi getiren ana faktörler oldu.
* 2009'un ilk 6 ayında kullanılan mortgage kredileri 906 milyon TL seviyelerindeyken, bu yılın ilk 6 ayında bu rakam büyük bir ilerleme kaydetmiş ve 6.7 milyar TL seviyelerine kadar ulaştı. Finans sektörünün elindeki likiditeyi konuttan yana kullanma eğilimi, konut kredilerinde cazip faiz
oranlarını da beraberinde getirdi ve sektörün altın çağını yaşadığı 2005 yılındaki aylık yüzde 1'lik oranların da altına inerek yüzde 0.82 seviyelerine kadar geriledi.
* 2010 yılının ilk altı ayında bir önceki yılın ilk altı ayına göre belediyeler tarafından Yapı Ruhsatı verilen yapıların yüzölçümünde yüzde 23.6, bina sayısında yüzde 8.4, değerinde yüzde 30.8, daire sayısında yüzde 29.1 oranında artış oldu. 2009 yılının ilk altı ayında Yapı Ruhsatına göre konut bina sayısı 40 610 iken, 2010 yılının ilk altı ayında konut bina sayısı %9.8 artarak 44 572 oldu; konut yüzölçümleri ise 2009 yılının ilk altı ayında 37 651 5606m2 iken yüzde 26.1 artarak 2010 yılının ilk altı ayında 47 467 006 m2 olarak gerçekleşti.
* 2010 yılının ilk altı ayında bir önceki yılın ilk altı ayına göre belediyeler tarafından Yapı Kullanma İzin Belgesi verilen yapıların yüzölçümünde yüzde 31.6, bina sayısında yüzde 38.3, değerinde yüzde 28.5, daire sayısında yüzde 32.2 oranında düşüş oldu.
* 2009 yılının ilk altı ayında Yapı Kullanma İzin Belgesine göre 39 167 olan konut bina sayısı 2010 yılının ilk altı ayında yüzde 39.1 düşerek 23 855 oldu; konut yüzölçümleri ise 2009 yılının ilk altı ayında 33 213 377 m2 iken yüzde 31.7 düşerek 2010 yılının ilk altı ayında 22 683 044 m2 olarak gerçekleşti.
* Türkiye İstatistik Enstitüsü (TÜİK) tarafından açıklanmış olan 2010 yılı II. Dönem Konut Satış İstatistiklerine göre, 2010 Nisan-Haziran döneminde, geçen yılın aynı dönemine göre konut satışları yüzde 53.65 düştü. Ancak, 2010 yılı Nisan-Haziran döneminde, konut satışlarında yılın ilk çeyreğine oranla yüzde 5.14 artış kaydedildi. Sıcak para girişinin arttığı ve konut faizlerinin gerilediği mevcut konjonktür dikkate alındığında, konut satışlarında Nisan-Haziran döneminde kaydedilmiş olan cüzi artış oranının önümüzdeki dönemde yükselme eğilimine girmesi ve beraberinde halen yatay bir seyir izlemekte olan konut fiyatlarının da artması yüksek bir olasılık olarak değerlendirildi.
* 2010'un ilk 6 aylık döneminde yapı ruhsatı almış olan binalar türler itibariyle ve 2009'un aynı dönemiyle kıyaslanarak incelediğinde metrekare ve değer olarak en yüksek artışların halka açık ikamet yerleri ile toptan ve perakende ticaret binalarında kaydedildiği görülüyor. Hem metrekare, hem de değer itibariyle tek ve büyük ölçüde gerileyen bina türü ise sanayi binaları ve depolar oldu.
Avrupa'da inşaat sektörü
Avrupa Birliği İstatistik Bürosu Eurostat tarafından açıklanan ve uyarlaması mevsimsel olarak yapılan son veriler 2010 Temmuz ayında inşaat sektörü üretiminin bir önceki aya kıyasla Avro Bölgesinde (AB16) - %3.1, AB27 Bölgesinde ise -%2.5 oranında azaldığını ortaya koydu. Haziran'da ise bu oranlar sırasıyla +%1.8 ve +%2.6 oldu. Temmuz 2010'da, Temmuz 2009'a kıyasla, Avro Bölgesinde (AB16) %7.5, AB27 Bölgesinde ise %2.3 küçülme kaydedildi.
Temmuz 2010'da (verileri mevcut olan üye ülkelerde) inşaat sektörü üretimi 6 ülkede gerilerken, 7 ülkede arttı. Hollanda'da ise aynı kaldı. En büyük daralma sırasıyla Romanya (-%28.3), İspanya (-%10.3) ve Slovenya'da (-%3.2) görüldü. En büyük artışlar ise Portekiz (+%5,0), İngiltere (+%4.4) ve Slovakya'da (+%2.0) kaydedildi.
Haziran'da sırasıyla %1.8 ve %2.8 oranlarında artış kaydedilen bina inşaatları, Temmuz ayında hem Avro Bölgesinde, hem de AB27 Bölgesinde %3.3 düşüş gösterdi. Mühendislik yapılarında ise Avro Bölgesinde %1.7, AB27 Bölgesinde ise %0.9 oranında azalma kaydedildi. Bu oranlar Haziran 2010'da sırasıyla %1.6 ve %1.9 büyüme şeklinde olmuştu.
Temmuz 2010'da (verileri mevcut olan üye ülkelerde) inşaat sektörü üretimi bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla 9 ülkede gerilerken, 4 ülkede arttı. En büyük gerileme sırasıyla İspanya (-%36.5), Romanya (-%24.9) ve Bulgaristan'da (-%19.0) en büyük artışlar ise sırasıyla İngiltere (+%13.1), İsveç (+%9.4) ve Almanya'da (+%4.8) gerçekleşti.
Bina inşaatları Avro Bölgesinde %7.9, AB27 Bölgesinde ise %2.3 azaldı. Haziran'da bu azalma oranları sırasıyla %4.6 ve %6.0 olarak gerçekleşti. Mühendislik yapılarındaki azalma Euro Bölgesinde %6.0, AB27 Bölgesinde ise %1.5 oldu. Bir önceki ayda ise bu oranlar sırasıyla -%6.5 ve -%1.8 oldu.