İpoteğe dayalı konut finansmanına (mortgage) ilişkin yasa tasarısı henüz yasalaşmadı ama mortgage çoktan hayatımıza girdi bile. Mortgage beklentisi bir taraftan bankaların konut kredileri portföyünü büyütürken, konut sektöründeki hareketlilik yeni iş alanlarını da beraberinde getirdi.
Yurtdışında yaygın olan ancak Türkiye için oldukça yeni bir meslek dalı olan mortgage brokerlığı konusunda ilk şirket geçen yıl sonunda hizmete geçerken, şimdi de sadece konut finansmanına yönelik faaliyet gösteren mortgage bankalarının da kurulması gündeme geldi. Mortgage bankaları, ticari bankalardan farklı olarak mevduat toplamadan mortgage kredisi verecek. Yerli yatırımcıların yanı sıra özellikle yurtdışından İngiltere, Fransa ve Hollanda’dan da çok sayıda büyüklü küçüklü finansal kuruluş harekete geçmek için sistemin işlerlik kazanmasını bekliyor.
10 banka sırada Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK), daha önce ağırlıklı olarak gayrimenkul piyasasında faaliyet gösteren Almanya merkezli Eurohypo AG ile Aareal Bank AG’ye Türkiye’de temsilcilik açma izni vermişti. Eurohypo AG ve Aareal Bank AG, Avrupa’nın gayrimenkul finansmanı alanında uzmanlaşmış bankaları olarak tanınıyor. Edinilen bilgiye göre, konut finansmanı konusunda BDDK’dan izin bekleyen yaklaşık 10 civarında banka var.
Mortgage konusunda faaliyet göstermek isteyen bankalar arasında geçtiğimiz yıllarda Türk bankaları ile ortaklık yapan yabancı bankalarının da adı geçiyor. General Electric Finance, BNP Paribas ve Uni Credito’nun harekete geçmek için öncelikle mortgage sisteminin devreye girmesini beklediği belirtiliyor. Ayrıca İtalyan İntesa, Belçikalı Dexia, Alman DZ, ABD’li Bank of New York da Türkiye’deki gelişmeleri yakından takip ediyor.
Asıl mesleği mühendislik olan Ömür Sedat Kaya, konut sektörünün potansiyelini dikkate alarak 2005 Ağustos ayında arkadaşıyla birlikte Mortgage Gayrimenkul Danışmanlık Hizmetleri A.Ş.’yi kurmuş. Gayrimenkul danışmanlığı yapan şirketin asıl hedefi ise, mortgage brokerlığı. Mortgage brokerliği ABD ve Avrupa’da tamamen yerleşmiş, emlakçılıktan ayrı bir sektör ve sadece uzman kişilerin faaliyet gösterdiği bir alan. Konut satın almak isteyenlere, mortgage finansman şirketlerinin imkânları hakkında bilgi veren, yani bir anlamda aracılık yapan meslek grubu olarak tanımlanıyor.
Mortgage brokerlığı artacak
Uzun yıllar ABD’de inşaat sektöründe çalışan Ömür Sedat Kaya, iki yıl önce Mortgage Gayrimenkul’ü kurmaya karar verdiklerini belirterek şunları söyledi: “Konut kredileri uzmanlık gerektiren bir iş. Kredi veren kuruluşlar ile kredi alanları bir araya getireceğiz. Çünkü mesken alımı birçok insanın hayatındaki en büyük yatırımdır. Doğal olarak yurtdışında insanlar konut yatırımı yapmadan önce kredi konusunda belli bir birikime sahip kuruluşlardan danışmanlık alıyor. Her insanın kredide birçok alternatifi değerlendirmek için araştırma yapmaya zamanı yok. Ayrıca birçok bankanın masraflarını analiz etmeniz mümkün değil. İşte biz bu noktada devreye gireceğiz ve önümüzdeki dönemde mortgage brokerlarının sayısı da artacak.”
Kimler gelecek?
Alman Eurohypo AG ile Aareal Bank AG mortgage için zaten BDDK’dan izin almış durumda. Mortgage sisteminin devreye girmesiyle birlikte bu alanda ilk etapta faaliyete geçecek olan yabancılar şunlar:
General Electric (ABD)
BNP Paribas (Fransa)
Uni Credito (İtalya)
Banca İntesa (İtalya)
Dexia (Belçika)
DZ (Almanya)
Bank of New York (ABD)