Foto: Nail Kadirhan (AA)
Birkaç yıl öncesine kadar Irak'taki savaş ve sonrasında yaşanan güvenlik sorunu nedeniyle sadece Güneydoğu Anadolu Bölgesindeki bazı girişimcilerin büyük riskleri göze alarak küçük çapta gerçekleştirdiği ticari yatırımlar ile satışa sunulan ürünlerde artış yaşanıyor. Türkiye'nin Irak ile 2003 yılında 940 milyon dolar olan dış ticaret hacmi, 2009 yılında 6 milyar dolar seviyesini aşarken, bu performans Irak'ın, Türkiye'nin en fazla ihracat yaptığı ülkeler arasında ilk sıralara yükselmesini sağladı.
Yabancı şirketlerin büyük çoğunluğu Irak pazarına daha güvenli olduğu için kuzeydeki Erbil kentinde açtıkları temsilcilikler üzerinden ulaşırken, Irak'ın kuzeyindeki 2 bini aşkın yabancı şirketin yarısından fazlasını Türk şirketleri oluşturuyor. Burada başta inşaat olmak üzere bin 500'ü aşkın Türk firması faaliyet gösterirken, Irak'ın kuzeyine giderek iş yeri açan veya bu şirketlerde çalışan Türklerin sayısının 20 bine ulaştığı belirtildi. Nakliyat yapan kamyoncular ile bu sayının 30 bine yükseldiği kaydedildi.
Türk firmalarının şube sayısındaki artışın yanı sıra yörede satışa sunulan ürünlerin yaklaşık yüzde 75'ini Türk malları oluşturuyor. Mendilden, diş macununa kadar binlerce Türk ürünü kuzey Irak'taki iş yerlerinde satışa sunulurken, ürünlerin kalitesinin yüksekliği nedeniyle Iraklılar bu ürünlere büyük ilgi gösteriyor. Türk ürünlerini kaliteli olarak nitelendiren Iraklılar, zorunlu kalmadıkça Türk ürünleri dışında başka markaları satın almıyor.
İş adamları akın ediyor
Erbil Uluslararası Havalimanının hizmete girmesinin ardından önce Atlas Jet firması hergün İstanbul-Erbil ve İstanbul-Süleymaniye uçak seferleri düzenlemeye başladı. Daha sonra Irak Hava Yolları da haftada 4 gün Erbil-İstanbul seferi düzenledi. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın da resmi açılışını yaptığı havaalanına THY'nin de Bağdat'ın ardından sefer düzenlemesiyle Irak'ın kuzeyine ulaşım daha kolay hale geldi. Bu sayede çeşitli iş dernekleri ve heyetleri Irak'ın kuzeyine giderek, özellikle Dohuk, Erbil ve Süleymaniye'de iş adamları ve yetkililerle görüşmelerde bulunup, buradaki yatırım imkanlarını yerinde görüyor. Ayrıca, binlerce Türk girişimci de özel araçları veya Diyarbakır, Cizre ve Silopi'den otobüs firmaları ile Irak'ın kuzeyine gelip çeşitli inceleme ve temaslarda bulunuyor.
3 banka şube açtı
Diyarbakır ve Gaziantep'te her yıl düzenlenen sektörel fuarlara Irak'ın kuzeyinden yüzlerce kişi katılırken, Erbil ve Süleymaniye'de düzenlenen fuarlara da Türkiye'den onlarca firma katılıyor. Türkiye'nin, büyük ticari potansiyel ve yoğun talep dolayısıyla kısa bir süre önce Basra ve Musul'un yanı sıra Irak'taki üçüncü başkonsolosluğu açtığı Erbil'de hergün yüzlerce Irak vatandaşına ücretsiz vize veriliyor. Ziraat, İş ve Vakıfbank'ın da şube açtığı Erbil'de bu banka şubelerinin iki ülke arasındaki ticaret yapan firma ve girişimcilere büyük kolaylık sağladığı kaydedildi.
Çok sayıda Türk müteahhidi, Erbil, Süleymaniye ve Duhok başta olmak üzere bölgede binlerce konut yapıyor. Başta İbrahim Tatlıses olmak üzere Türkiye'den birçok sanatçının resmine Duhok, Erbil, Süleymaniye ve Zaho'nun en yoğun caddelerinde rastlamak mümkün. Türk dizilerini izleyen bölgedeki Iraklılar, Türkiye'nin bölgesel yönetim ve Irak Hükümeti ile olan ilişkilerinin olumlu sürmesini istiyor.
Yaklaşık 20 yıldan bu yana Irak'ın kuzeyinde faaliyet gösteren Işık Okulları'nın anaokuldan üniversiteye kadar 20 ayrı şubesi bulunurken, bu okullarda yaklaşık 7 bin öğrenci Kürtçe, İngilizce ve Türkçe eğitim alıyor.
Öte yandan, İhsan Doğramacı Vakfı tarafından geçen yıl açılan Bilkent Koleji'nde de eğitim sürüyor.