Sizi mimarlık, tasarım ve yaratıcı sektörler için geliştirdiğiniz projelerle tanıyoruz. Türkiye Tasarım Haftası - Design Week Turkey (DWT) ile yollarınız nasıl kesişti?
Türkiye'de tasarım sektöründe uzun yıllardır çalışıyorum. 2000'li yıllarda Türkiye'de çağdaş tasarımla ilgili yazılar yazıyordum. SALT, Nurus, Kolesksiyon gibi farklı kurumlarda küratör ve danışman olarak çalıştım. Daha sonra 1945'ten günümüze kadar Türkiye'de modern tasarımın tarihini yazdım. Sadi Diren, Selçuk Milar, Aziz Sarıyer, Yıldırım Kocacıklıoğlu, Utarit İzgi, Azmi ve Bediz Koz, İlhan Koman ve Sadi Öziş gibi tasarımcıların kişisel arşivleri üzerine yaptığım araştırmalara dayanan bu tarihi yazan ilk tarihçiydim. Bu bana Türkiye'deki tasarım tarihinde "Türk tasarımı"nın özelliklerini formüle etmek için kullanabileceğim bir temel oluşturdu.
Türkiye'de modern tasarım tarihindeki bu temel, bir dizi şirket ve devlet kurumu için iş stratejisi oluşturmam için fırsatlar yarattı. Endüstriyel Tasarımcılar Meslek Kuruluşu (ETMK), Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) ve İstanbul Maden İhracatçıları Birliği (İMİB) gibi kurumlarla çalıştım. Makro düzeydeki bu faaliyetler sonucunda, son iki yıldır DWT'yi düzenleyen Outwork ile birlikte çalışmaya başladım.
"Sunduğum vizyon, tasarımın rolünü genişletme yönünde"
Danışma Kurulu Başkanı olarak ekibin sizden beklentileri neler oldu?
Türkiye'de “ulusal ekonomik tasarım politikası”nı geliştirmeye çalışan birkaç uzmandan biriyim. Sonuçta, Başkan olarak yaptığım iş, bir grup kilit paydaşı bir araya getirdi. Amacımız, tasarım için ekonomik politikaya dayalı bir tema oluşturmak ve ardından tasarımcıları, iş liderlerini, tasarım odaklı markaları, medya ve STK'ları bir araya getirmekti.
Peki birlikte çalıştığınız kişilere nasıl bir vizyon sundunuz?
Bu yılki temamız "Tasarım Ekosistemi" (Design Ecosytem), özellikle, mühendislik ve iş planlaması ile birlikte tasarımı da ihracata yönelik ekonomik planlarımıza dahil etme ihtiyacına dayanıyor. Tasarımın ülke ekonomisinde daha büyük bir rol oynayabileceğinin altını çizmeye çalışıyorum. Türkiye'de tasarım çok dar bir şekilde anlaşılıyor. İş sektöründe tasarım sadece son 10 yıldır rol sahibi ya da ürün ve hizmetlere değer katmak için kullanılıyor.
Amacım, tasarımın Türkiye ekonomisinde daha büyük ve merkezi bir rolde olması gerektiğini göstermek. Getirdiğim vizyon ise, tasarımın rolünü genişletmek; endüstri, zanaat, dijital ve yatırım gibi geniş bir yelpazedeki ticari faaliyetlere tasarımı dahil etmek...
"Tasarımın ekonominin her seviyesinde iş fırsatları yaratmaya yardımcı olabileceğini göstermek istiyoruz"
Etkinlik geçtiğimiz yıl “Tasarımın Potansiyeli” başlığı ile düzenlenmişti. Bu seneki tema neye göre belirlendi?
Bu seneki temanın seçimi, Türkiye'de iş dünyasında tasarım kavramını genişletme ihtiyacından kaynaklandı. “Tasarım Ekosistemi”, Türkiye'de işlerini ilerletmek için tasarımı kullanan tüm paydaşları içeriyor. KOBİ'ler, ustalar ve yatırımcılardan; girişimciler, pazarlama yöneticileri ve ürün geliştirme uzmanlarına kadar, tasarımın Türkiye ekonomisinin her seviyesinde iş fırsatları yaratmaya yardımcı olabileceğini göstermek istiyoruz. Tasarım; eğitim, mühendislik, inovasyon, araştırma ve geliştirme ile işbirliği içinde, küresel pazarlarda rekabet edebilecek mal ve hizmetlerin yaratılmasında merkezi bir rol oynuyor.
"Temalar, ulusal politikamızı tanımlamak için bir çerçeve sunuyor"
Konferans, sergi, atölye gibi çok bileşenli etkinliklerde belli bir tema belirlemenin sizce ne gibi bir faydası oluyor?
Design Week Turkey'nin bu seneki buluşmasında; Türk Tasarımı, Tasarım-Ekonomi İlişkisi, Küçük ve Büyük Endüstrilerde Tasarım ve Üretim, Girişimcilik, Zanaatkârlık, Endüstriyel Tasarım, Lüks Tasarım, Görsel İletişim Tasarımı ve Moda Tasarımı gibi, "Tasarım Ekosistemi"ni oluşturulan konular ayrıntılı olarak işleniyor.
Bu temaları listelememizin nedeni, stratejik bir vizyon sağlamak. Bu vizyon, Türkiye'de tasarım ve ekonomi alanında izlenebilecek yönlerin bir taslağı. Daha önce de söylediğim gibi, bugün, tasarım için ulusal bir politikamız yok. Sanayi, ticaret, eğitim ve yasal konuları kapsayan ve koordine eden yazılı bir ulusal politikaya ihtiyacımız var. İşte bu temalar, tasarım ve tasarım ekonomisi ile ilgili ulusal politikamızı tanımlamak için bir çeşit çerçeve sunmakta.
Genç nesile rehberlik edecek başarılı yatırım örnekleri
Design Week Turkey tasarımın hangi alanları ile etkileşim halinde?
Tasarımın Türkiye'de yaratıcı ve ekonomik bir sektör olarak sunduğu fırsatların boyutunu göstermeyi amaçlıyoruz. Konuşmacılar, sergiler ve atölyeler; ziyaretçilerin tasarım bilgisini artıracak ilginç tasarım fikirleriyle etkileşimde bulunmaları için mükemmel bir fırsat olacak. Ben de Türkiye'deki genç tasarımcılara yönelik fırsatların tartışılacak iki paneli yöneteceğim.
Geçtiğimiz iki yıl boyunca dünyaca ünlü isimleri ağırlayan Design Week Turkey, bu yıl da dünyaya yön veren tasarım trendlerini ziyaretçilerle buluşturacak. Bu yıl ayrıca, tasarımın genç nesile ilham vermesi ve rehberlik etmesi hedefiyle, disiplinler arası ekipler tarafından gerçekleştirilen başarılı yatırım örnekleri de sergilenecek.
Etkinlik kapsamında düzenlenen Design Turkey 2018 Endüstriyel Tasarım Ödülleri’nde ise 13 farklı sektörden, son 3 yıl içerisinde üretilmiş tasarımlar, 30 uluslararası jüri üyesi tarafından değerlendirildi. Yarışmaya bu yıl, henüz ürün haline gelmemiş taze fikirleri değerlendiren Kavramsal Tasarım Ödülleri kategorisi de eklendi.
İşbirliği ya da bilgi ortaklığı içinde bulunduğunuz kurum, kuruluş, kişiler hakkında da bilgi alabilir miyiz?
Design Week Turkey, T.C. Ticaret Bakanlığı koordinasyonu ile Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından düzenleniyor. Yaratıcı ekonomileri güçlendirmeyi, girişimciliği teşvik etmeyi, endüstriler arası çokdisiplinli projeler ve titiz tasarım araştırmaları gerçekleştirmeyi odağa alan DWT’18 programı, ulusal ve uluslararası paydaşlar tarafından kapsamlı bir planlama ağı ile oluşturuldu. Etkinlik programı; gazeteci, mimar, tasarımcı ve iş insanlarının yer aldığı güçlü bir danışma kurulu tarafından da yönlendiriliyor.
Türkiye’de kullanıcıların ihtiyaçlarını gözeten, ihracatta ve ulusal pazarda ürüne katma değer ve rekabetçi üstünlük kazandıran iyi tasarımları ödüllendirmek amacıyla düzenlenen Design Turkey Endüstriyel Tasarım Ödülleri ise, TURQUALITY® Programı dahilinde T.C. Ticaret Bakanlığı, Türkiye İhracatçılar Meclisi ve Endüstriyel Tasarımcılar Meslek Kuruluşu’nun (ETMK) işbirliğinde gerçekleştiriliyor.
"Özel sektör için bir sonraki büyük adım, tasarımın küçük ve orta ölçekli işletmeler tarafından kullanılmasına odaklanmaktır"
Sizce bu etkinlik kamu, özel sektör ve tasarımcılar arasındaki diyaloğun geliştirilmesinde nasıl bir role sahip?
DWT'nin özelliği, Türkiye hükümetinin (özelde Ticaret Bakanlığı ve etkinlik organizatörü Türkiye İhracatçılar Meclisi'nin) tasarım konularına verdiği önemin gösterilmesidir. Diğer önemli aktör ise, yıllardır ulusal ve uluslararası düzeyde tasarım konularını savunan tek ulusal grup olan Endüstriyel Tasarımcılar Meslek Kuruluşu (ETMK). Bakanlık, TİM ve ETMK'nin tasarıma ve tasarımcıya desteği devam edecek.
Ankara’nın tasarım politikasına değindik çünkü bu önemli bir gelişme. Tasarım mesleğine verilen bu destek uluslararası gelişmelere paraleldir. Türkiye bu konuda Çin veya Güney Kore gibi diğer hükümetlerin gerisinde olabilir, ancak aynı seviyede olduğumuz için bunun sadece kısa bir zaman meselesi olduğunu düşünüyorum. Türkiye'deki üniversitelerde yer alan tasarım programları önemli bir avantaj. Pek çok yeni tasarım öğrencimiz ve genç tasarımcımız var. Gelecekte Türkiye ekonomisinde tasarımın varlığına çok şey katacaklar. Bu üniversitelerin birçoğu özel üniversiteler. Ben de bu yıl İstanbul Medipol Üniversitesi Görsel İletişim Tasarımı Bölümü'nde öğretim görevliliği yapıyorum. Geçen sene de devlet üniversitesi statüsündeki Abdullah Gül Üniversitesi Mimarlık Bölümü'nde ders vermiştim. Her iki okulda da tasarım eğitimi ve tasarım için uzun vadeli bir çaba olduğunu gördüm.
Türkiye'de tasarıma zaman ve para yatırımı yapan ilk taraf özel sektör oldu. Bunu Türkiye'de 1960'lara kadar izleyebiliriz. Başlangıçta bu tasarımlar ya kopyalar ya da Avrupa'daki firmalardan alınan lisanslardı. Özel sektörün ürün geliştirmek için yerel tasarımcıları kullandığı 1990'larda büyük bir sıçrama yaşandı. Türkiye'de özellikle büyük imalat sanayi, tasarımları anlamlı bir şekilde kullanıyor. Özel sektör için bir sonraki büyük adım, tasarımın küçük ve orta ölçekli işletmeler tarafından kullanılmasına odaklanmaktır. TİM ve DWT artık, KOBİ'lerin tasarımı kullanmalarına odaklanıyor.
"Türk ekonomisine yönelik esas zorluk, zanaat ve dijital üretimi tasarım ve mühendislik ile birleştirmek"
DWT atölyeleri, disipliner çeşitliliğin yanında, geleneksel (zanaata dayalı) ve dijital üretim yöntemlerine göre farklılaşan bir çeşitlilik de sunuyor. Danışma Kurulu Başkanı olarak bu konudaki görüşlerinizi alabilir miyiz?
Geleneksel zanaat ve dijital üretimin birleşmesi, Türkiye ekonomisinin en önemli gelişmelerinden biridir. Türkiye, çok yetenekli bir işgücüne sahip. El sanatı ve zanaat üretimi bu yetenekli işgücünün önemli bir parçası. Türkiye aynı zamanda dijital üretim teknolojilerini de benimsemiş bir ülke. Otomotiv endüstrisi uzun yıllardan beri robot kullanıyor. Mobilya sektörü de son 5 yıldır CNC ve diğer dijital üretim teknolojilerini kullanıyor.
Türk ekonomisine yönelik esas zorluk, katma değerli ürünler geliştirmek için bu iki alanı tasarım ve mühendislik ile birleştirmek. Örneğin, bir tasarımcı olarak Türkiye'de doğaltaş endüstrisi ile çalışıyorum. El yapımı mozaik ve su jeti CNC aracılığıyla üretim yeteneklerini kullanan AKDO ile tasarımlar geliştirdim. Sonuç, el işi ve dijitalin birleşimi olan son derece ayrıntılı bir mermer mozaik. Bu birleşimin Türkiye için ihracat potansiyeli yüksek, önemli bir üretim alanı olduğuna inanıyorum.
"Design Week Turkey, iş potansiyelini artırmak için bir ticaret fuarına dönüşebilir"
Gelenekselleşme yolundaki Design Week Turkey’yi küresel tasarım haftaları arasında nasıl konumlandırırsınız?
Design Week Turkey (DWT), dünyadaki diğer birçok Tasarım Haftası gibi, devlet kurumları tarafından organize edilip destekleniyor. Örneğin, Londra Tasarım Festivali Londra Belediye Başkanlığı tarafından; Salone del Mobile İtalyan hükümetinin Ekonomik Kalkınma Bakanlığı tarafından desteklenir. Ticaret Bakanlığı ve TİM'in rolü; Türkiye'de tasarım bilincini yükseltmek ve uluslararası alanda Türkiye'den tasarımları temsil etmek amacıyla düzenlediği Design Week Turkey'nin organizatörü olması bakımından diğerleriyle benzerdir. ETMK'nın Design Turkey ödülleri de Türkiye'de tasarım mükemmelliğini teşvik etmenin önemli araçlarından biri.
Gelecekte, TİM ve organizatör Outwork, DWT'yi iş potansiyelini artırmak için bir ticaret fuarı haline getirmek istiyor. Hükümet desteğine paralel olarak DWT bu tip bir organik büyümeyi arayacak. Bunun olması için DWT'nin, özel sektörden, tasarımı işlerinde kullanan daha fazla paydaşa sahip olması gerekir. Ekonomik büyüme ve Türkiye'de tasarımın sürdürülebilir büyümesi bu şekilde gerçekleştirilebili. Ancak bu amaç için işbirliği yapmaya ve birlikte çalışmaya istekli daha fazla tarafa ihtiyacımız var.
Design Turkey Ödülleri 10 yaşında!
DWT sergileri arasında Design Turkey Endüstriyel Tasarım Ödülleri’nin özel bir yere sahip olduğunu söyleyebiliriz. Tıpkı DWT etkinliği gibi TURQUALITY programı kapsamında düzenlenen ödül programı, 2018’de 10. yılını kutluyor. Bu bağlamda yarışmaya dair değerlendirmenizi merak ediyoruz.
Design Turkey ödülleri ve ETMK'nin rolü, Türkiye'de tasarımın geliştirilmesi için çok önemli. Geçmişte tasarımlar kopyalandı ve değerlerini biçmek zorlaştı. Design Turkey sistemi ile profesyonel bir jüri, tasarımın kalitesi konusunda bağımsız bir karar veriyor. Bu, Türkiye'de tasarım mükemmelliğinin değerlendirilebileceği birkaç yoldan biri olduğu için önemli. Tasarımcılar ve şirketler için daha da geliştirilmesi gerektiğini düşündüğüm önemli bir tanıtım aracı. Ve elbette DWT her yıl, Design Turkey kazananlarının sergilenmesi için sergi alanı sunuyor.
"Ulusal düzeyde tasarımı konuşmak için en geniş kapsamlı platform"
Design Week Turkey’yi kimler, neden takip etmeli?
Amacımız, tasarımın ekonomi ve toplumdaki rolü hakkında farkındalık yaratmak. Tasarım, ekonomik kalkınmada önemli bir role sahip. Design Week Turkey ile tasarımın, tasarımcının ve tasarım fikirlerinin önemli örnekleri aracılığıyla Türkiye'nin her yerinde tasarımın görünürlüğünü artırmayı amaçlıyoruz. Türkiye'de aktif olarak çalışan bir tasarımcı ve küratör olarak; Design Week Turkey’nin Türkiye'de ulusal düzeyde tasarım hakkında konuşmak için bize önemli bir platform sunduğunu söyleyebilirim.
Endüstri temsilcileriyle tasarımcıları bir araya getiren ve katma değerli ürünler üretebilmek adına bir buluşma zemini oluşturan DWT, endüstriler arası işbirlikçi projeleri ve titiz tasarım araştırmalarını kapsamlı bir şekilde planlayan bir etkinlik. DWT’yi benzer etkinliklerden ayıran en önemli özellik, hem katılımcı profili hem de içerik anlamında Türkiye’nin en geniş kapsamlı tasarım etkinliği olması. Bir yandan ihracatımıza katma değer yaratırken, diğer yandan ise ülkemizde bir tasarım kültürü oluşturarak tasarımcılarımızı dünyaya tanıtmayı hedefliyoruz.
Benetton'un sanat yönetmeni Oliviero Toscani DWT için İstanbul'da!
Bu seneki programın öne çıkan konuşmacıları kimler?
16-18 Kasım’da Haliç Kongre Merkezi’nde gerçekleşecek Design Week Turkey'de, endüstriyel tasarımdan modaya, mimariden görsel iletişim tasarımına, hatta teknolojiye kadar hemen her sektör, ‘tasarım’ paydasında buluşacak.
Design Week Turkey’nin açılış konuşmacısı ise dünyaca ünlü İtalyan fotoğrafçı ve reklamcı Oliviero Toscani. Halen United Colors of Benetton'da Sanat Direktörü olarak görev yapan Toscani, konuşmasında kendine özgü, olağan dışı bir nitelik taşıyan reklam anlayışını katılımcılarla paylaşacak. Reklamlarında, alışılagelmişin dışında bir umut farkındalığı yaratabilecek toplumsal sorunları işleyen Oliviero Toscani; Benetton, Esprit, Valentino ve Chanel gibi dev markaların yaratılmasında önemli katkı sağladı.
Oliviero Toscani
Deneyim odaklı tasarımlarında fiziksel ve dijital dünyayı birleştiren tasarımlarıyla dikkat çeken ödüllü İngiliz tasarımcı Benjamin Hubert da bu etkinlik kapsamında Türkiye’ye gelecek. EDIDA Yılın Uluslararası Genç Tasarımcısı (2010) da dahil olmak üzere iF, A&W Mentorpreis gibi pek çok prestijli ödülün sahibi olan Hubert, insan davranışı odaklı çalışmalarında mühendislik, kullanıcı deneyimi, UI/UX tasarımı gibi farklı konuları, bütünsel tasarım yaklaşımı ile bir araya getiriyor.
Benjamin Hubert
Design Week Turkey’in ana konuşmacılarından biri de, çalışmalarını endüstriyel tasarım ve mekanik mühendisliği disiplinleri ile bir arada geliştiren yaratıcı ürün tasarım şirketi LUMIUM’un CEO’su Srini Srinivasan. 2017'den 2019'a kadar Dünya Tasarım Örgütü’nün dönem başkanlığını yürüten Srinivasan, daha önce, telekom ve kablosuz etki alanlarında ödüllü ürünler ortaya koyan ve dünya standartlarını belirleyen çokkültürlü ve çokdisiplinli ürün tasarım ekiplerini yönetmişti.
*
Yapı Medya İletişim haber portalları yapi.com.tr ve mimarizm.com'un İletişim Ortağı olarak destek verdiği Design Week Turkey 2018'e kayıt yaptırmak için tıklayın.