Osmanlı’ya Avrupa’daki topraklarını kaybettiren Karlofça Anlaşması’nın imzalandığı ve binadaki "Türkler bir daha bu kapıdan geçip Avrupa’ya ayak basmasın" diye örülen kapı yıkıldı. Belgrad Büyükelçimiz Süha Umar da açılış törenine katıldı.
Karlofça Anlaşması her Türk için ilköğretim-lise tarih kitaplarında yazan o klasik bilgileri akla getirir: İkinci Viyana Kuşatması sonrası 1699 yılında II. Mustafa’nın Padişhalığındaki Osmanlı Devleti ile Kutsal İttifak ülkeleri arasında imzalanan bu anlaşma Osmanlı Devleti’nin batıda büyük çapta toprak kaybettiği ilk antlaşmadır. Anlaşma için müzakereler Sırbistan’ın Karlofça kasabasındaki bir çadırda yapıldı. Osmanlı temsilcisinin karşısında, Avusturya, Polonya (Lehistan), Venedik ve Rus müzakereciler oturdu. Osmanlı’yı barışa razı etmek için diplomasi tarihinde ilk kez yuvarlak masa Karlofça’da kullanıldı. Ayrıca tarafların eşit olduğunu belirtmesi için ülkelerin temsilcilerinin 4 ayrı kapıdan aynı anda içeri girmesi kararlaştırıldı.
Şehitlik de yapılacak
İşte bu tarihi anlaşmanın yapıldığı çadır, 1710 yılında minik bir şapele (küçük kilise) çevrildi. 72 gün süren müzakereler sırasında hayatını kaybeden Venedikli diplomatın mezarı da kilisenin içine yerleştirildi. Türk temsilcinin girdiği doğu kapısına ise "Türkler artık bir daha, bu kapıdan geçip Avrupa’ya ayak basmasınlar diye" duvar örüldü. Ancak bu durum Türkiye’nin Belgrad Büyükelçisi Süha Umar’ın girişimleriyle değişti. Umur, duvarın yıkılış sürecini şöyle anlattı: "Karlofça’nın biraz uzağındaki Petrovaradin Kalesi’nde yapılan bir anma törenine geçen ağustos ayında ilk kez katıldım. Bu kalede Osmanlı 30 bin askerini kaybettiği bir savaşta yenilmiş. Bu törene daha önce hiçbir Türk büyükelçisi katılmamıştı.Çok memnun kaldılar. Sonuçta tüm savaşları kazanacağız diye bir şey yok. Törende Karlofça Belediye Başkanı Milenko Filipoviç’le tanıştım. Beni Karlofça Anlaşması’nın 310’uncu yıldönümü için yapılacak törenlere davet etti. "Gelirim ama bir şartım var. Duvarı yıkacaksın" dedim. O da "Tamam" dedi. Başta inanmıyordum ama birkaç kez kilisenin olduğu yere gittiğimde duvarı gerçekten yıktıklarını gördüm. Buraya diğer kapılarla aynı model ve aynı malzemeden bir kapı takıldı. Bu sayede Türkler Avrupa’ya girmiş oldu. Hatta espri olsun diye 'Kilit için para göndereyim mi' diye sordum. İstemediler. Osmanlı askerlerinin anısına 4-5 ay içinde bir şehitlik de yapacağız." Dün akşam yapılan törene Büyükelçi Umar da katıldı.
Karlofça’nın önemi nedir?
Papa Osmanlı Devleti’ne karşı Avusturya, Lehistan, Rusya, Malta ve Venediklilerden oluşan bir ittifak oluşturdu. Uzun süren savaşlar sonunda Osmanlı Devleti yorgun düştü. Özellikle İngiliz hükümetinin araya girmesi sonucu, Sultan II. Mustafa barışa razı oldu. İmzalanan Karlofça Antlaşması ile Banat ve Temeşvar hariç, bütün Macaristan ve Erdel Beyliği Avusturya’ya, Ukrayna ve Podolya Lehistan’a, Mora ve Dalmaçya kıyıları Venediklilere bırakıldı. Ayrıca barışın süresi 25 yıl olarak belirlenirken, antlaşmanın garantör devleti de Avusturya oldu.