Sağlık Bakanlığı, Birleşmiş Milletler (BM) “Tuvalet Yılı” nedeniyle taşınabilir tuvaletlerin belirli özelliklere sahip olmasını istedi. Buna göre, iç genişliği en az 1, yüksekliği ise en az 2 metre olması gereken mobil tuvaletlerin kabin içleri dışarıdan görülmeyecek malzemeden yapılacak.
Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürü Seraceddin Çom, yayınladığı genelgede, 2008'i “Tuvalet Yılı” ilan eden BM'nin, insanların yüzde 40'tan fazlasının sağlıklı tuvalet imkanından mahrum olduğuna, birçok ülkede tuvalet konusunun yıllarca ihmal edildiğine, sağlıksız tuvaletler yüzünden bulaşan hastalıkların dünyada her yıl milyonlarca insanı tehdit ettiğine dikkat çektiğini bildirdi.
Sıhhi umumi tuvaletlerin olmadığı alanlarda insanların çevreyi olumsuz etkilemeden ihtiyaçlarını gidermelerinin önem kazandığını vurgulayan Çom, gerekli vasıfları taşımayan tuvaletlerin yapılması ve işletilmesinin; özellikle yer altı suyunun yüzeye yakın olduğu yerler ile içme ve kullanma suyu şebekelerinin mevcut olduğu yerleşim merkezleri ve koruma havzalarında, yer altı ve yer üstü sularının kirlenmesine, şehir şebeke sularının kesildiği dönemlerde meydana gelen vakumlama yoluyla sızan atık suların temiz şebeke hatlarınca emilmesine ve oluşacak birikintilerin koku, haşere üremesi gibi bir çok çevre ve toplum sağlığı sorunlarına sebep olabildiğine işaret etti.
Çom, kurban kesim yeri, meydan, durak, piknik alanı, plaj, sahil kenarı, iftar çadırı, açık oto pazarı gibi kamusal alanlar; festival, konser, şenlik, mezuniyet ve yemin töreni, miting, kutlama, tarihi mekan organizasyonu, turistik gezi yeri ve mekanı, piknik ve mesire yeri, şölen, spor müsabakası, açılış ve bazı büyük film setleri gibi etkinlik ve organizasyonların yapıldığı yerler; afet bölgeleri; özellikle mevsimlik işçilerin yoğun olarak çalıştığı zirai alanlar; inşaat sahaları; rafineri, elektrik santrali, liman sahası gibi sanayi alanları ve geniş alana sahip işletmeler; pazar yeri ve seyyar satıcıların yoğun olarak bulunduğu ticaret alanları; park, tarihi ve turistik bölge ve otopark gibi açık alanlara, yeterli sayıda “taşınabilir” (mobil) tuvalet kurulmasının uygun olacağını belirtti.
Bu tuvaletlerin sızdırmasız tip olduğunu, insanların geçici olarak bulundukları yerlerde bir süre bulundurularak tekrar kaldırılabileceğini kaydeden Çom, “Bu türden tuvaletlerin olması, hem insanların ihtiyaçlarının karşılanması, hem de rastgele bir tuvalet hizmeti verilmesinin önlenerek çevre ve toplum sağlığının korunması açısından da büyük önem arz etmektedir” uyarısında bulundu.
Çom, çevre ve toplum sağlığının korunması açısından söz konusu tuvaletlerin ve bu hizmeti sağlayacakların şu özellikleri taşıması gerektiğini bildirdi:
• Kabinler, kurulup kaldırılabilecek şekilde dizayn edilmelidir.
• Kabin, yıkanabilir, kolay temizlenebilir ve içerisinde istenmeyen bir birikinti veya oluşuma sebebiyet vermeyecek şekilde yıkanarak temizlenebilecek şekilde, paslanmaz ve sızdırmaz malzemeden yapılmalıdır.
• İhtiyaç halinde, araç yaklaşması zor yerler için taşınabilir sıvı atık tankları olmalıdır.
• İç genişlik en az 1 metre, yükseklik ise en az 2 metre olmalıdır.
• Kabin içi, dışarıdan görülmeyecek malzemeden yapılmalıdır.
• Kapı, dış ve içten açılacak şekilde, içten kilitlenebilir ve kendiliğinden kapanabilir sistemde yapılmalıdır.
• İçerde birisinin bulunduğunu gösterir şekilde “Meşgul” işareti bulunmalıdır.
• Kabinin iç tarafında sıvı atık deposu olmalı, deponun dış tarafa doğru havalandırması bulunmalıdır.
• Kabin içi, hava alma özelliğine uygun üretilmelidir.
• İhtiyaç şekline göre gerekli pisuvar bulunmalıdır.
• El yıkamak için, ayak ya da elle çalıştırılabilecek şekilde sistemler, tuvalet kağıdı ve buna ait asma aparatı ile yeterli miktarda su veya el dezenfektanı aparatı bulunmalıdır.
• Kabin sayısı, hizmetten yararlanacak insan sayısına göre belirlenmeli, engelliler de düşünülmelidir.
• Kabinlerin ara temizlik ve kontrolü için sürekli yetecek sayıda görevli personel bulundurulmalı ve atık deposunun dolması ihtimaline karşı, gerekli vidanjör gibi araçlar hazır olmalıdır.
• Hizmetin güvenli, kaliteli, sağlıklı ve belirli bir standartta yürütülmesi açısından, mobil tuvalet hizmeti verecek kamu ya da özel sektör temsilcileri, AB standartlarındaki (ISO 14001 ve 9001) ile TSE 8358 gibi belgelere sahip olmalıdır.
Çom, bunların kaymakamlık, belediye başkanlıkları, köy ihtiyar heyetleri, il ve ilçe umumi hıfzıssıhha meclisleri, ilgili birimler ve kamuoyuna duyurularak, çevre sağlığı açısından gerekli denetimlerin yapılmasını istedi.