Tuzla'da faaliyet gösteren GİSAN Tersanesi'nde denemesi yapılan filika, içinde 19 işçiyle denize indirilirken, halatında kurtulup suya düştü. Camı patlayan ve içi su dolan kurtarma salıdaki üç işçi boğularak veya ezilerek ölürken, 16'sı kurtuldu. Liman, Tersane, Gemi Yapım ve Onarım İşçileri Sendikası (Limter-İş) denemelerde kum torbalarının kullanılması gerektiğini belirterek, insanların birer kobay gibi denize indirildiğini öne sürdü.
Gemi İnşaa Sanayi ve Ticaret A.Ş. (GİSAN) Tersanesi’nde inşası tamamlanan 12.5 grostonluk 'Panama' bandıralı TURQUOISE-T adlı tanker, Türk Loydu'ndan gelen ve 'class' adı verilen denetmence kontrolden geçirildi. İnceleme sırasında kaptan köşkünün arkasında bulunan serbest düşme can salı (free fall) kontrol için hazırlandı.
Normalde kum torbalarıyla yapılması gerektiği kaydedilen test için 19 işçi, üstü camla kaplı sala bindirildi. İşçiler hazır olunca salın, halata bağlı koluna basıldı. Hızla fırlayıp halattan kurtulan sal, denize sert bir şekilde, ters dönerek düştü. Düşmenin etkisiyle camları patladı ve içine su doldu.
Emniyet kemerleri bağlı halde oturan ve çıkabilmek için suyla boğuşan işçilerden 19 yaşındaki boya teknisyeni Emrah Varoğlu, 36 yaşındaki Ramazan Ergün ve 25 yaşındaki Ramazan Çetinkaya, boğulma veya ezilme sonucunda öldü.
Bu arada, tersanede bulunan diğer işçiler arkadaşlarını kurtarabilmek için hemen denize atlamıştı. Ters dönen saldaki işçiler vinç yardımıyla kıyıya çıkartıldı.
Kazadan sonra tersaneye çok sayıda itfaiye, polis ve sağlık ekibi sevk edildi. 16 yaralıdan 14'ü Kartal DR. Lütfü Kırdar Eğitim ve Araştırma Hastanesi'ne, ikisi de GİS-BİR Tıp Merkezi'ne kaldırıldı. Bazılarıyla ayakta tedavi edildi.
'Cam patlayınca su aldık'
Yaralı işçi Onur Daryol, yaşananları şöyle anlattı: "Son kontroller tankerde yapıldı. Can kurtarma sandalını denemek için bizi sala bindirdiler. Kemerlerimiz bağlandı. Bizlere bir telsiz verildi. Kapak kapatılmadan önce yapılması gerekenler anlatılıp telsizle hazır olup olmadığımız soruldu. Hazır olduğumuzu söyleyince kol indirildi. Hızla suya çarptık. Düşünce arkadan su girdi. Cam patlamıştı. Sular yükseldi. Kemerlerimizi çözmeye başladık. Panikle kurtulmaya çalıştık. Bu sırada bazı arkadaşlarımız havasızlıktan ve su yutarak boğuldu."
İşçiler kobay olarak mı kullanıldı?
Limter-İş Genel Başkanı Cem Dinç ağırlık testinin kum torbası gibi kobaylarla yapılması gerektiğini belirterek, insanların adeta 'kobay' olarak kullanıldıklarını öne sürdü.
Kazadan sonra fabrika önünde toplanan bir grup işçi de sloganlar attı. Grup arasında yer alan ve ölen işçilerden birinin arkadaşı olduğunu söyleyen Aykut Özdemir, "Arkadaşlarımız ölüyor, yetkililer susuyor. Ölen arkadaşımla bu sabah birlikte aynı mesaiyi paylaşmıştık" diyerek ağladı.
Kazadan sonra Vali Muammer Güler, GİS-BİR Tıp Merkezi'ndeki iki yaralıyı ziyaret etti. Güler, ziyaretten sonraki açıklamasında, deneyin kum torbasıyla yapıldığını ilk kez duyduğunu vurgulayarak, şöyle dedi:
"Buradaki teknik sıkıntı, frifortun (can salı) düşmeden önceki pervanskinin bir yere çarpması veya ters dönmesi. Konu etraflıca araştırılacak."
Bu olayla birlikte 1985 yılından beri Tuzla'da 104 işçi yaşanan kazalarda ölmüş oldu. Ayrıca 6 ve 4 Ağustos'ta Milli Savunma Bakanlığı'na bağlı Pendik'teki İstanbul Tersanesi'nde iki işçi ölmüştü.
Yeni yönetmelik çıkmıştı
Tersanelerdeki peş peşe ölümlerden sonra Denizcilik Müsteşarlığı’nın, ‘Tersane, Tekne İmal ve Çekek Yerlerine İşletme İzni Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’ hazırlamıştı. Yönetmelik şu düzenlemeleri getiriyor:
* Tesis işleticisi işletme izni aldığı tarihten itibaren en fazla üç yıl içinde Türk Akreditasyon Kurumu tarafından gemi inşa sektöründe akredite edilmiş belgelendirme kuruluşlarından (TS EN ISO 9001) kalite ve (TS EN ISO 14001) çevre ile iş sağlığı ve güvenliği (OHSAS 18001) standartlarında belgelerini almakla yükümlü tutulacak.
* Tersane ve tekne imal yerlerinde çalışanların yüzde 2’si mühendis, bunun da yarısı gemi mühendisi olacak. İnşa ve tadilat yapılan çekek yerlerinde ise bir mühendis çalıştırılacak.
* Vinçleri kullanan operatörler ve yardımcı elemanlar, sertifikalı ve tersanenin daimi personeli olacak.
* Tesis işleticisi, deniz güvenliği, çevre, can, mal emniyeti, iş sağlığı ve iş güvenliği bakımından ilgili mevzuata göre gerekli tedbirleri almakla yükümlü olacak.
* Denizcilik Müsteşarlığı, tesislerin bu yönetmeliğe uygunluğunu Tespit ve Denetleme Komisyonu (İTDK) eliyle denetleyecek.
* Taahhütlerine uymadıkları tespit edilen tesisler verilen sürede de yükümlülüklerini yerine getirmezlerse işletme izinleri askıya alınacak."