Uluslararası VELUX 2006-Yarının Işığı Ödülleri Açıklandı

























Uluslararası VELUX 2006 yılı Mimarlık Öğrencileri ödüllerini kazananlar Bilbao Guggenheim Müzesi'nde gerçekleştirilen bir törenle açıklandı.

Her iki yılda bir "Yarının Işığı" temasıyla düzenlenen ve bu yıl ikincisi gerçekleştirilen ödül sisteminde birinciliği Danimarka'dan Louise Groenlund "Fotoğraf Müzesi" projesiyle, ikinciliği İspanya'dan Gonzalo Pardo "Okumak için bir mekân" projesiyle ve üçüncülüğü ise Birleşik Krallık'tan katılan Anastasia Karandinou "Işık - Görünmeyen Köprüler" başlıklı tasarımıyla aldı. Ödül töreni ünlü mimar Frank O. Gehry'nin tasarladığı, Bilbao kentinin yeni simgesi Guggenheim Müzesi'nin giriş atriyumunda görkemli bir biçimde gerçekleştirildi.

İlk üç ödül dışında ayrıca 17 mansiyonun verildiği yarışmaya bu yıl 53 ülkeden 225 okuldan toplam 557 başvuru yapılmış. Türkiye'den Dokuz Eylül Üniversitesi ve İstanbul Teknik Üniversitesi'nden başvurunun da gerçekleştiği yarışmada Türk mimar ve Ecole Naionale Superieure d'Architecture de Paris Belleville'de öğretim görevlisi Ahmet Gülgönen, danışmanı olduğu öğrencilerini, "Işık, Çöl Işığı" başlıklı projeleriyle Fransa'dan katılan ve mansiyon alan Gregory Bismuth ve Benjamin Saragoussi'yi törende yalnız bırakmadı. Bu tablo bizi, gelecek yıllarda, böylesi önemli ve ilgi gören bir ödül töreninde onurlandırılacak Türk öğrencileri öğretmenleriyle izlemek konusunda umutlandırdı.


Uluslararası VELUX Mimarlık Öğrencileri Ödülleri
Uluslararası VELUX Mimarlık Öğrencileri Ödülleri, 1942 yılında kurulan VELUX firmasının mimarlık profesyonelleriyle kurduğu diyaloğun sürekliliğinde önemli bir yere sahip. Bina tasarımının, insan yaşamının ve iş koşullarının vazgeçilmez bileşeni olan gün ışığı ve temiz hava, çatı pencereleri ve ilişkili ürünler üreten uluslararası VELUX firmasının özellikle odaklandığı iki konu başlığı. Işık ana başlığı altında yarının ışığı temasıyla verilen ödüller de, bu konulara gösterilen ilgiyi pekiştirmeye yönelik.

Ödüllerin hedeflediği kitle, VELUX'ün mimarlarla sürdürmeye çalıştığı diyaloğun önemli parçası olarak görülen mimarlık okullarındaki öğrenciler. Çünkü onlar yarının mimarları ve ışığı… Ödül sistemi, mimarlık eğitiminde öğrenci - öğretmen / danışman ilişkisini de geliştirmeyi ve güçlendirmeyi teşvik edecek yönde kurgulanmış. Ayrıca ödül temasıyla da, mimarlıkta günışığının önemine dikkat çekmek ve bu alanda yapılacak tartışmaları teşvik etmek isteniyor.

Norveç EAAE Başkanı mimar Per Olaf Fjeld'in başkanlığını yürüttüğü, Japon mimar Kengo Kuma, İrlandalı Henegan Peng Architects'ten mimar Róisín Heneghan, MIT'ten öğrenci Mısırlı mimar Omar Rabie, Amerika Birleşik Devletler'den AIA başkanı mimar Douglas Steidl ve VELUX İtalya Genel Müdürü Massimo Buccili'den oluşan bu yılki ödül jürisi, 20 ve 21 Haziran 2006 tarihlerinde toplanıp önce 557 başvurudan 71'ini kısa listeye almış. Ardından 25'i yeniden tartışılan projelerden toplam 20'si ödüle layık görülmüş.

Ödül dağıtılan projelerin içerikleri ve yaklaşımları da öğrencilerin katıldıkları ülkeler gibi çeşitleniyor. Bazı projelerde ışık kavramsal bir çerçevede ele alınırken kimi projelerde ışığın mimari girdisinin ölçümlendiği bazılarındaysa ışığın ileri teknolojilerle ilişkisinin kurulduğu gözlemleniyordu. Işığın uzamsal potansiyelinin biçim değiştirmesi de kişisel ilgi ve motivasyon için itici bir güç oluşturuyor: Bazı öğrenciler ışığı doğrudan mekansal bir biçimle ilişkilendirir ve yorumlarken diğerleri belli bir ışık niteliği yaratmak için sofistike araçlar ve mekanik cihazlar kullanmış ya da üretmişler. Jüri üyeleri de tüm bu çeşitliliği seçtikleri projelerin tek bir yöntem ve fikir doğrultusunda olmamasını gözeterek gözler önüne sermiş. Yarışan projelerde de yalnızca gün ışığı değil yapay ışık konseptleri ve mekân içindeki etkileri de incelenmiş.

Tören Gecesi
Ödül alan projeler kadar ödül töreni ve gecesi de oldukça keyifli geçecek biçimde iyi ayrıntılandırılmıştı. Guggenheim Bilbao Müzesi'nde gerçekleştirilen ödül töreni öncesinde -pazartesi günü olmasına karşın özel konuklar ve öğrenciler için açılan- müze binası ve sergiler rehberler eşliğinde gezdirildi. Ardından tören, -kendisi de mimar olan- Bilbao Valisi tarafından bir konuşmayla açıldı. Oldukça kısa olan bu konuşmayı Japon mimar Kengo Kuma'nın kendi mimarlığında ışığı nasıl yorumladığını özetleyen keyifli bir sunum izledi. Daha sonra müzenin giriş atriyumunda, kazanan öğrencilerin ve onları -eğitimleri boyunca olduğu gibi- burada da yalnız bırakmayan proje yürütücülerinin heyecan ve sevinçlerinin ısıttığı ödül töreni samimi bir ortamda gerçekleşti.

Ödül töreninde ikincilik ödülü alan İspanyol Gonzalo Pardo'nun misafirler önünde, kendisine mimarlığı sevdiren öğretmenine içten teşekkürü izleyiciden alkış aldı. Bu alkış, hem öğrencileri hem de öğretmen öğrenci ilişkisini söz konusu ödül sistemi içinde gözeten VELUX'e yönelikti. Çünkü aslında VELUX Ödülleri yalnızca öğrencileri değil, onları yönlendiren, bilgilendiren ve destekleyen öğretmenleri de ödüllendiriyor. Toplam 30 bin avroluk ödülün dağıtıldığı gecede, 8.000 avro 1. öğrenciye, 2.000 avro öğretmenine; 4.000 avro 2. öğrenciye ve 1.000 avro öğretmenine; 2.500 avro 3. öğrenciye ve 600 avro öğretmenine verildi. Mansiyon alan her öğrenci 500 avro kazanırken, öğretmenleri de 200'er avroluk ödül aldılar.

Işığın vücuda geldiği mimari şartların farklılaştığı durumlara ışık tutan yarışmanın öğrencilerle basını buluşturduğu toplantı kısmı da özellikle öğrencilerin heyecanı ve naifliğiyle alışıldık basın toplantılarından ayrılıyordu. Kimi, sahnede olmanın ve ödül kazanmanın heyecanını sesine yansıtırken kimi söylemek istediklerini toparlamakta güçlük çekiyordu. Ancak hepsinin gözlerinde farklı kültürlerden gelen diğer öğrencilerle buluşma ve onların projelerini inceleyip paylaşma keyfi okunuyordu.

Basın toplantısında yöneltilen sorular sonucunda kimi öğrencilerin bitime tezi ya da dönem projesi olarak ürettikleri projeleri temayla örtüştüğü için gönderdiklerini, bazılarınınsa doğrudan yarışmaya yönelik tasarım yaptıklarını öğrendik. Birinciliği bitirme tezi olarak tasarladığı Fotoğraf Müzesi'yle kazanan Danimarka Kopenhag Güzel Sanatlar Kraliyet Akademisi Mimarlık Okulu mezunu Louise Groenlund okuldaki aydınlatma laboratuarında oldukça çok deney yapma olanağı bulduğunu belirtirken, kimi öğrenciler basit yöntemlerle; kağıt, mum ışığı, aydınlatma armatürleri vb. araçları kullanarak ışık düzeyini artırıp azaltarak çalıştıklarını ifade etti. Basın toplantısında öğrencilerden çoğu daha önce de yarışmaya katıldıklarını belirtirken, bu deneyimin onlar için oldukça öğretici ve piyasa koşullarına ara bir hazırlık dönemi oluşturduğu tüm kazananların ortak görüşüydü.

Bu toplantıyı, ödül kazanan projelerin daha yakından izlenebildiği bir sergi izledi. Sergi, jürinin belirlediği üç değerlendirme ölçütünün ayrıştırdığı projeleri işaret ediyordu: Fikir ve konsept, mimari düşünce ve tartışma.

Fikir ve konsept: Proje ileriye dönük ve sorular soran türden mi?
Mimari düşünce: Proje temel mimari yöntem ve disiplinlerde uzmanlık sergiliyor mu?
Tartışma: Proje gün ışığını insan ve toplum şartlarıyla ilişkili olarak değerlendiriyor mu?

23 Ekim 2006 tarihinde gerçekleşen ödül törenine eşlik eden Ödül Yıllığı da misafirlere dağıtıldı. Bu kitap içinde jürinin çalışmasına ışık tutan fotoğraflar, jüri üyeleriyle eleme sürecinde gerçekleştirilen kısa söyleşiler, ödül kazanan projelerle yarışmaya başvuran katılımcı adları ve listeleri bulunuyor.

Uluslararası VELUX Mimarlık Öğrencileri Ödülleri, UIA - Uluslararası Mimarlar Birliği ve EAAE - Avrupa Mimarlık Eğitimi Birliği işbirliğiyle VELUX tarafından düzenleniyor. Türkiye'den daha çok ve yoğun bir katılımın olmasını umduğumuz ödüllerin üçüncüsü 2008 yılında düzenlenecek.

Yasemin K. Enginöz