Yıllardır ‘dünyanın en yaşanabilir kenti' seçilen Vancouver'ı tasarlayan ABD'li Şehir Plancısı ve Mimar Sidney Rasekh, İstanbul'u daha yaşanabilir ve sürdürülebilir bir şehir haline getirmeye talip oldu. İMP bünyesinde work shop uygulamasına hazırlanan Rasekh, Ulaştırma Bakanlığı ve TOKİ ile de görüşüp yeni bir İstanbul konsepti oluşturmayı amaçlıyor.
Gayrimenkul gelişimi, proje-inşaat yönetimi, kentsel tasarım ve mimarlık alanlarında adını duyuran, ünlü ABD'li Şehir Plancısı Sidney Rasekh, İstanbul'un kentsel sorunlarını çözmek için girişim başlattı. İstanbul Metropoliten Planlama (İMP) bünyesinde gerçekleştirilecek bir work shop programında 25 özel şehir plancısı ve mimara iki haftalık eğitim uygulayarak işe başlayacak olan Rasekh, daha yaşanabilir ve sürdürülebilir bir kent yaratmak için kolları sıvadı. "İstanbul 2 bin yıldır zaten dünyanın en mükemmel kentlerinden biri. Ben sadece onu yaşanabilir ve ulaşılabilir hale getirmek istiyorum" diyen Rasekh, öncelikle bir konsept oluşturmak gerektiğine inanıyor. Rasekh, planlarını şöyle anlatıyor:
‘Dünyanın sorunlarını çözebilirsiniz'
"Türkiye'nin ekonomik olarak büyümesi ve diğer etkenlerle İstanbul Avrupa'nın ana şehirlerinden biri. Avrupa giderek yaşlanıyor; ancak bu kentte yaşayan insanlar genç. Çoktan bir ekonomik güç olmuş durumdasınız. Doğu ve batı uygarlıklarının ortasında kurulmuş bir kentten söz ediyoruz. ABD ve Avrupa doğu ile nasıl anlaşacağını keşfetmeye çalışıyor. Bu durumda, dünyanın sorunlarını çözmek için büyük bir fırsatınız var. Şu anda da harika bir şehir burası ama nasıl daha iyiye götürebileceğimizi düşünmeli ve bunu yapmalıyız. Sonuçta trafik gibi, ulaşılabilirlik gibi pek çok sorununuz var. Ayrıca kültür mirasının ve doğanın korunmasına yönelik planlamalar gerekiyor. Ekonomik gelişmeyi de iyi yönetmek lazım. Ben, aynı Kanada'nın Vancouver kentinde yaptığım gibi, İstanbul için de bir plan hazırlayıp uygulamaya koyma niyetindeyim. Düşünün, yaptığımız uygulamalar neticesinde Vancouver yıllardır dünyanın en yaşanabilir kenti seçiliyor."
Yeni bir planlama uygulaması için İMP ile dirsek temasında olacaklarını söyleyen Rasekh, yararlı ve anlaşılabilir bir metot oluşturarak işe başlayacaklarını anlatıyor. Rasekh, trafik ve yol sorunları üzerine Ulaştırma Bakanlığı ile de görüşmek istediğini ifade ederek, "Aynı zamanda Türkiye'nin konut üretiminde ciddi rol oynayan Toplu Konut İdaresi (TOKİ) ile de bir araya gelinebilir. İki haftalık eğitimin ardından ekimde yeniden İstanbul'da olacağım ve çalışmalarımız devam edecek" diyor.
‘Araba kullanmak prestij meselesi olmuş, bu değişmeli'
İstanbul'un trafik sorununu toplu taşımın yetersizliğine, ancak bir o kadar da sosyolojik yapıya bağlayan Sidney Rasekh, bu konudaki gözlemlerini şöyle aktarıyor: "En büyük sorunlardan biri trafik. İstanbul'da tam 3.5 milyon araç var. 450 bin kişi her yıl bu şehre giriyor. Yani, her yıl İstanbul, yeni bir şehir doğurabilir. İnsanların buraya girişini kontrol altına alacak değiliz. Çünkü fırsatlar burada. Gelmeyiz diyemeyiz. Trafik problemi için alternatif motorlu taşıma seçenekleri geliştirilmeli. İnsanlar araç kullanıyor, çünkü başka seçenekleri yok. Eğer toplu taşıma yoksa ne yapacaksınız, arabanızı alacaksınız. Bir diğer problem de şu: Halkın davranış biçimini değiştirmesi gerekiyor. Burada, eğer arabanız yoksa, bu modern bir şey değil. Bir mimar arkadaşım var, erkek kardeşi, ona "Neden araba kullanmıyorsun? Yoksa kendine eş bulamayacaksın" diyor. Gerçek şu ki, araba kullanmak bir prestij meselesi haline gelmiş. Bunu değiştirmemiz gerekiyor. İnsanlar şehir için sorumluluk almalı."
Her sene 200 bin araç
Rasekh, her yıl 200 bin yeni arabanın İstanbul trafiğine çıktığını, bu rakamın çok fazla olduğunu söylüyor.
Rasekh, 5 konuda çözüm arayacak
1-Trafik: Toplu taşıma konusunda yenilikler planlanıyor. Ayrıca, halkın kent için sorumluluk almasının sağlanması amaçlanıyor. Yollar ile ilgili ne yapılabileceğinin de Ulaştırma Bakanlığı ile masaya yatırılması öngörülüyor.
2-Ulaşılabilirlik: Sidney Rasekh, İstanbul'un ulaşılabilir bir kent olmadığını düşünüyor. Halkın önemli kesiminin şehir merkezine uzak yaşadığına dikkat çekiyor ve "İşte bu uzaklığı ortadan kaldırmak, en azından bu hissi yok etmek zorundasınız. Ayrıca, pahalılık da önemli bir sorun. Uzaklığı, pahalılık doğuruyor. Çünkü uzaklar daha ucuz" diyor.
3-Miras: İstanbul'un coğrafi konumu ve kültürel değerlerinin önemli bir miras olduğunu ifade eden Rasekh, kentin planlanmasında bu değerlerin korunması gerektiğini ifade ederek, "Kendi kültürünüzü korumak zorundasınız. Eğer kültürünüzü korumazsanız geri kalanların anlamı olmaz. Mesela, İstiklal Caddesi'nde çok güzel tarihi binalarınız var. Bunların altında dükkanlar olsa da üst katları boş. Oysa, böyle olmamalı. Değerlendirilmeliler. Evler, ofisler olmalı" yorumunu yapıyor.
4-Doğa: Şehrin su ve orman dengesinin korunması için çalışılacak. Doğal unsurlar, mutlaka korunacak.
5-Ekonomik gelişim: Planlamada, İstanbul'un ekonomik potansiyelini doğru kullanabilmesi için her unsura ayrıca dikkat edilecek.
ABD ve Kanada'da planlama yaptı
Yalnız Vancouver'da değil, Washington, Şangay, Montreal, Ottawa, Seattle, Portland ve Santa Cruz Bolivia'da da kentsel planlama çalışmaları yapan Sidney Rasekh, Harvard ve Colombia üniversitelerinde ders de veriyor.
İstanbul'daki çalışmalarına üniversitelerle devam etmek istediğini belirten Sidney Rasekh, "650 sayfalık ders notu ile geldim. Kentsel ekoloji, sürdürülebilirlik, kentsel ekonomi ile kamu-özel sektör işbirliğine yönelik çalışmalarımız olacak" diyor.