Bir zamanlar Ermeni nüfusunun yoğun olarak yaşadığı Van’da, onlardan geriye 100’e yakın kilise kaldı. Ancak zaman içerisinde bu kiliselerin çoğu yıkılırken birçoğu da harabeye döndü.
Gazete Duvar’da yer alan habere göre; Van’da bulunan bazı tarihi kiliselerin son durumları şöyle:
Aziz Bartholomeus Kilisesi
İnanç turizmi açısından önemli değerlerin olduğu Van’daki yapılardan biri Başkale ilçesine bağlı Albayrak köyündeki Aziz Bartholomeus Manastırı. Yaklaşık yüz yıldır restore edilip turizme kazandırılması beklenen kilise hemen her gün tahribata uğruyor. 13-14’üncü yüzyıllarda inşa edildiği tahmin edilen kilise 90’lı yıllarda karakola çevrildi. Kilisede, 2013 yılında Albayrak Karakolu’nun başka bölgeye taşınmasının ardından herhangi bir yenileme çalışması yapılmadı.
Kevork Kilisesi
Dönemeç Mahallesi’nde bulunan Surp Kevork Kilisesi ve Surp Astvadzadzin Vankı (Ankığ Meryem Ana Manastırı) ilgisizlikten dolayı yok olmak üzere. Surp Kevrok Kilisesi’nden geriye sadece bir duvar kalmış durumda. 90’lı yıllara kadar ayakta olan kilisenin bitişiğine camii inşa edildi. Kilisenin çevresi ve içi ise defineciler tarafından kazılan çukurlarla dolu.
Ardzvaper Manastırı
Van’ın Erciş ilçesine bağlı Salmanağa Mahallesi’nde bulunan Ardzvaper Manastırı, Hacıkaş köyünde bulunan tarihi Ermeni Hac Kilisesi gibi tamamen yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Defalarca defineciler tarafından talan edilip zarar verilen, kapı duvarlarının büyük bir kısmı yıkılan bir zamanların ibadethanesi, her geçen gün bakımsızlık ve ilgisizlik nedeniyle yok oluyor.
Yedi Kilise
Yedi Kilise, Erek Dağı eteklerinde bulunan Bakraçlı köyünde yer alıyor. Uzun yıllar köylüler tarafından ahır olarak kullanılması nedeniyle tavanı çöken kilisenin damı, yine köylüler tarafından ağaç ve tahtalarla kapatıldı. Duvarları da yıkılmak üzere olan manastır birinci derecede SİT alanında olmasına rağmen etrafına evler inşa edilmiş durumda.
Çarpanak kilisesi
Van Gölü’ndeki Çarpanak Adası’nda bulunan ve 9’uncu yüzyılda inşa edildiği bilinen tarihi Çarpanak Kilisesi de yıkılma tehlikesi ile karşı karşıya. Dibekdüzü köyü yakınlarında bulunan ada üzerindeki tarihi kilise, yıkılmaya yüz tutmuş halde onarılmayı bekliyor.