Aylardır beklenen ve bu yıl ilki düzenlenen Dünya Mimarlık Festivali (WAF) 22-24 Ekim tarihleri arasında İspanya’nın Barselona kentinde gerçekleşti. Düzenleniş şekli açısından ‘Mimarlık Oscarları’ hissini veren ve ‘Yılın Binası’ ödülünü kazanmak üzere 63 ülkeden 722 projenin katıldığı festivalin ön elemeleri Haziran ayında yapılmış ve 17 kategoride 43 ülkeden 224 projenin finale yükseldiği duyurulmuştu.
Üç günlük festivalin ilk iki gününde kategori birincileri belirlendi. Festivalin son gününde ise, bütün kategori birincileri projelerini tekrar sundu ve festival Herzog & de Meuron'un Barselona Forum binasında düzenlenen gösterişli ödül programı ile sonlandı. Medyatik sunumuyla MTV müzik ödüllerini andıran ödül programında 17 kategori birincisine ödülleri verilirken, bu birinciler arasından seçilen Milano’daki Luigi Bocconi Üniversitesi’nin yeni fakülte yapısı ile Grafton Architects de ‘Yılın Yapısı’ (World Building of the Year) ödülünün sahibi oldu.
Festivalin ilk iki günü boyunca Norman Foster başkanlığındaki uluslararası jürinin finalist projeler arasında yaptığı değerlendirme sonucunda ödül programının ilk kazananları belirlenmişti. Ancak ‘Yeni ve Eski’ kategorisinde Foster + Partners’ın Smithsonian Enstitüsü Robert and Arlene Kogod Mahkemesi’nin birinci çıkması üzerine Foster’ın son gün görev yapacak ‘süper jüri’de yer alamayacağı netleşti.
Fotoğraf: Grafton Architects
Robert Stern başkanlığında yoluna devam eden Cecil Balmond, Ricky Burdett, Charles Jencks, Raj Rewal ve Süha Özkan’dan oluşan seçici kurul, festivalin son gününde 17 projeye ait sunumları dinleyip eleştirdikten sonra kararını vermek üzere çekildi. Yapılan ön değerlendirme ile adayları 17’den 3’e indiren jüri üyeleri; Sou Fujimoto´nun ‘Final Wood House’u ve Coop Himmelb(l)au’nun BMW World binasını da eleyerek Luigi Bocconi Üniversitesi’nin yeni fakülte yapısını ‘Yılın Yapısı’ seçti.
Fotoğraf: Grafton Architects
Festival direktörü Paul Finch’in “gerçek bir üç boyutlu tasarım parçası” olarak nitelendirdiği ve “hem fiziksel hem de kavramsal yoğunluğu” ile dikkatleri çeken proje üzerine Architectural Review’da, jürinin bireysel görüşlerine de kısaca yer verildi. Ricky Burdett “Milano’nun sert ve saldırgan DNA’sını alıyor ve ‘eteklerini kaldırıyor’” derken, Cecil Balmond ise yapının oldukça yoğun programını kırsal-kentsel arası bir bağlamda ele alan strüktürel çözüme hayranlık duyduğunu belirtti. Süha Özkan da Milano’nun hayatı ile üniversite yaşamını birleştiren yapının ‘kenti kampüse taşıması’ üzerinde durdu.
Shelley McNamara and Yvonne Farrell'a ait Grafton Architects, Dünya Mimarlık Festivali’nin final gününde Edificio Forum Büyük Oditoryumu’nda düzenlenen tören ile ilk kez verilen “World Building of the Year” ödülüne kavuştular.
Büyük ödül için yarışmaya hak kazanan diğer kategori birincileri ise şöyle sıralanıyor:
Kamu
Guangzhou Baiyun International Convention Center, Buro II - Çin
Kültür
Oslo Opera House, Snøhetta - Norveç
Enerji, Atık ve Geri Dönüşüm
“La Vall d'en Joan” kontrollü çöplüğün peyzaj restorasyonu, Batlle & Roig Architects – İspanya
Sağlık
Centre pour le Bien-être des Femmes et la prévention des mutilations génitales féminines 'G.Kambou', FAREstudio – Burkina Faso
Tatil
Nk'Mip Desert Kültür Merkezi, Hotson Bakker Boniface Haden Architects – Kanada
Konut / Barınma
nut / BarınmaDağ Barınakları, BIG - Bjarke Ingels Group – Danimarka
Eğitim
Universita Luigi Bocconi, Grafton Architects - İtalya
Doğa
Olimpik Heykel Parkı, Seattle Art Museum, Weiss/Manfredi Architecture /Landscape / Urbanism – ABD
Yeni Eski
Robert and Arlene Kogod Mahkemesi, Smithsonian Enstitüsü, Foster + Partners – ABD
Ofis
Duoc Corporate Building, Sabbagh Arquitectos - Şili
Rekreasyon
Sheep Stable, 70F Architecture – Hollanda
Üretim
BMW Welt – Etkinlik, Sergi ve Otomobil Teslim Merkezi, Coop Himmelb(l)au - Almaya
Din ve İbadet
Dornbusch Kilisesi, Meixner Schlüter Wendt Architekten – Almanya
Spor
Sports Hall Bale, 3LHD Architects - Hırvatistan
Alışveriş
K:fem, Wingårdh Arkitektkontor AB – İsveç
Özel Konutlar
Final Wooden House, Sou Fujimoto Architects - Japonya
Ulaşım
Nordpark Cable Railway, Zaha Hadid Architects – Avusturya
Uluslararası medya grubu Emap tarafından düzenlenen festivalde, ödüllere yönelik değerlendirmelere ek olarak dünyadaki mimarlık gündemini ele alan ve özellikle de ‘küresel mimari’ konulu çeşitli konferanslar ve açık oturumlar yapıldı. Massimiliano Fuksas, Michel Rojkind, Peter Cook, Lord (Norman) Foster, Charles Jencks ve Robert Adam’ın katıldığı forumlar büyük ilgi gördü.
Coop Himmelb(l)au’nun kurucu mimarı Wolf Prix de festivalde meslekteki 40. yılı adına bir sunum yaptı. Prix böylece, son dönemde büyük ilgi gören ve festival kategorilerinde değerlendirilen BMW projesini daha geniş bir izleyici kitlesine sunmuş oldu.
Festivalde ‘Yüksek Yapılar’ konulu bir ana sergiye de yer verildi. Bu sergiye ek olarak ikinci bir sergi salonunda da 63 ülkeden başvuran toplam 722 projenin başvuruları katılımcılara sunuldu.
Festival alanında çeşitli ürün sunumları yapan firmaların standları da yer aldı. Türkiye´den Kale Grubu’nun Reptile adlı seramik serisi ile yer aldığı mini fuarda, ekolojik ürünlerin öne çıkışı dikkat çekiciydi.
Dünya Mimarlık Festivali’nde mimarlık öğrencilerine de yer verilmesi, festivalin geleceğe yönelik bakışının ve yeni nesil mimarlara fırsat vermek isteyişinin güzel bir örneğiydi. Toplam 6 ülkeden gelen öğrencilerin yarıştığı iki günlük eskiz sınavı çalışmasına katılan okullar; Rusya’dan Kazan Mimarlık Üniversitesi, İngiltere’den Londra Bartlett Üniversitesi, Singapur’dan Tasarım ve Çevre Okulu, İspanya’dan San Pablo Yüksek Teknik Mimari Okulu, Almanya’dan Hamburg Hafencity Üniversitesi ve yine İngiltere’den Ravensbourne Koleji’ydi. Festivalin son günündeki değerlendirmelerde kazanan okul da belirlendi ve akşamki ödül töreninde Hamburg Hafencity Üniversitesi öğrencileri büyük bir coşkuyla ilk WAF öğrenci ödülünü aldılar.
Ekonomik krizin dünya gündeminde olduğu şu günlerde, gelişimi müşterinin sermayesine ve yatırım gücüne bağlı mimarlık sektörünün devlerinin buluşması ilginç bir fırsat oluşturdu. Konferanslar ve açıkoturumların yanı sıra her fırsatta dünyadaki kur dalgalarından bahseden mimarlar, festivalin ilk gününde artan ekonomik kriz durumunda mimarlığın geleceğine şüphe ile baktıklarını belirtiyordu. Ancak festival süresince yapılan fikir alışverişleri sonunda ve özellikle de kategori birincilerinin çoğunun azla çoğu yaratabilmiş mimarlar olması, yaşanan endişeleri azalttı ve söz konusu bir ekonomik krizde mimarların bina yapma becerilerinden çok gelecekteki problemlere yaratıcı çözümler getirebilen tasarımcılar olarak öne çıkabileceği kanısı güçlendi. Dünya Mimarlık Festivali, bu bağlamda düzenlenen tüm faaliyetlerinin ve çeşitli katkılarının ötesinde, en çok yarattığı bilinç ve öngörü açısından önemli bir fırsat olarak takdir kazandı.