Tüm dünyayı etkisi altına alan ekonomik kriz, Türkiye'de de etkisini hissettirdi. Birçok alanda olduğu gibi emlak sektörü de bu durumdan nasibini aldı. Konut fiyatlarının düşüş seyretmesi, yabancıların gözünü tekrar Türkiye'ye çekti. Üç büyük şehrin (İstanbul, Ankara ve İzmir) yanı sıra küçük sahil kasabaları ve otantik kültür bölgeleri hem yatırım hem de yerleşim için en ideal noktalar oldu.
Yüksek bir kesim, emekli olduktan sonra kafa dinleyebileceği, huzurlu bir yer arayışı içindeler. Hal böyle olunca akıllara ilk küçük kasabalar geliyor. Türkiye’de en çok Akdeniz ve Ege sahillerini seven yabancılar, en çok villa-konut tipi gayrimenkullere talep gösteriyor.
Antalya, Alanya, Bodrum, Marmaris ve Fethiye yerleşim açısından en çok rağbet gören bölgeler; villa tipi konutlar veya site tarzında sosyal alanları da içerisinde barındıran projeler; ünlü inşaat şirketlerinin marka inşaat firmalarının gerçekleştirdiği projeler, eski taş evler, tarihi binalar ve nadiren çiftlik evleri de en çok talep edilen konut tipleri...
Güney sahillerin tadına varan yabancılar, şimdi de soluğu Doğu taraflarında alıyor. Toprak satışının yasal sınırın üzerine çıkması üzerine; Hatay’ın ardından Mardin ve Kilis’te de yabancı uyruklu vatandaşlara gayrimenkul satışı yasaklandı. Bakan Demir, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün faaliyetleri arasında yer alan yabancılara toprak satışına ilişkin 97 bin 192 kişinin 87 bin 69 gayrimenkul edindiğini belirterek, "Mardin, Kilis ve Hatay’daki edinimler, imarlı alanın yüzde 10’u aştığı için yabancıların mülk alması Bakanlar Kurulu’nca yasaklanmıştır” dedi.
Bu çerçevede konuya ilişkin detayları üç önemli isim NTVMSNBC için yorumladı. İşte o değerlendirmeler...
Turhan Ayvaz - Kilis Valisi
“İlimiz dâhilinde hiçbir ülke vatandaşına gayrimenkul satışı yapılmadı. Kilis’teki yabancılara ait görünen taşınmazlar; 1062 Sayılı Kanun doğrultusunda mütekabiliyet çerçevesinde Suriye vatandaşlarının Kilis sınırları içerisinde kalan taşınmaz mallarıdır.
Valilik olarak, bölgede iş yapmak veya fabrika kurmak isteyen her türlü yerli ve yabancı yatırımcıya kapımızın sonuna kadar açık olduğunu, kanunlar çerçevesinde mevcut kamu kurumlarımız ile birlikte yatırımcılara gerekli her türlü desteği sağlayacağımızı belirtmek isterim.
Ayrıca Kilis’in Kalkınmada Öncelikli Yöreler arasında olması nedeniyle yatırımcılara 5084 Sayılı Kanunda belirtilen teşviklerden yararlanma imkanı sağlıyor.
GAP Bölgesi içerisinde de yer alan Kilis, büyük merkezlere yakınlığı, hava, deniz ve demiryollarına yakın bağlantısı ve ulaşım kolaylığı nedeniyle ve ülkemizin Ortadoğu’ya açılan en büyük gümrük kapısı konumunda olan Öncüpınar Gümrük Kapısı ile yatırımcılar açısından dikkat çekici bir konumda bulunuyor.
Bu çerçevede; kalıcı ve istihdam sağlayıcı yatırımları olan, markalaşmaya ve fizibilite çalışmalarına önem veren yatırımcıları buraya bekliyoruz.”
Hakan İsmetoğulları – TURYAP Genel Müdürlüğü Ticari ve Endüstriyel Emlak, Arsa – Arazi Departmanı
“Hatay, 1939 yılında Türkiye topraklarına katıldı. Bazı kişilerin bu tarihte, Suriye vatandaşlığını tercih etmesi ve Suriye’ye göç etmesi sebebi ile eskiden kalan birçok mülkiyetler tapu kayıtlarında yabancılarda gözüküyor. Tapu Kanunu'nda, yabancılara mülk satışıyla ilgili Ocak 2005'te yapılan düzenleme ile tarım, maden, enerji, sulama, flora ve fauna (hayvancılık) özellikleri gibi çeşitli nedenlerle yabancılara satış yapılmayacak yerleri belirlemeye ve il bazında edinilebilecek taşınmazların, illere ve il yüzölçümüne göre binde 5'i aşmamak üzere oranını tespitine Bakanlar Kurulu yetkili kılındı.
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü de Hatay yüzölçümünün binde 5'inden fazlasının yabancılara satılmış olması nedeniyle, ikinci emre kadar Hatay’da yabancılara tapu satışları yasakladı.
Eski Hatay’da yaşayan şimdi Suriyeli olan kişilerin, Hatay yanı sıra, sıkı etkileşimde ve alışverişte bulunduğu en yakın iller de Kilis ve Mardin’dir. Bu illerdeki Arap kökenli vatandaşlarımızın çokluğu da buna delalettir. Dolayısı ile aynı sebeplerden ötürü yani; il yüzölçümünün binde 5'inden fazlasının yabancılara satılmış gözüküyor olması nedeniyle, ikinci emre kadar Kilis ve Mardin’de de yabancılara tapu satışları yasakladı.”
Adnan Bozbay - RE/MAX TRİO Gayrimenkul Danışmanı
“Bu bölge stratejik olarak önemli addedilen bölgeler, devlet kararına saygı duymak lazım; yabancılar da alternatif bölgelere bakmalı…”
Ekonomik kriz ve kredi faiz oranlarının düşmesi yabancı yatırımcıları nasıl etkiledi?
Türkiye’de gayrimenkul alımı yapmak isteyen yabancıların çoğunun kendi memleketlerindeki bankalar ve fonlar aracılığı veya nakit alımlar ile hareket ettiğini söyleyen İsmetoğulları, kredi tercihlerinin de “ReMortgage” sisteminden (evlerini ikinci kez ipotek ederek ek kredi kullanmaları) yana kullandıklarını belirtti.
Yabancılar, buradan gelen para ile Türkiye’de hiçbir sıkıntı yaşamadan nakit bazda konut satın alabiliyorlar.
Bozbay ise yabancıların krizden etkilendiği görüşünde. Bozbay, “1-2 sene ara vermişlerdi; şimdilerde yatırım iştahlarının artması ve menkul piyasalardaki getirilerin düşmesi ile yeniden ilgi gayrimenkule döndü” diyor.
Yine RE/MAX Pasha Brokerı Süha Kumbasar ise 2005 ve 2006 yıllarındaki konut satışının kalmadığını, yabancılar edindikleri mülkleri ellerinden çıkartıp ülkelerine dönmeye başladıklarını söylüyor. Mülklerini çoğu zaman değerinin altında sattıklarını ifade eden Kumbasar, yabancıların kredilerini kendi ülkelerinden kullandıkları görüşünde...