Boğaziçi Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Beliz Özorhon yürütücülüğünde sürdürülen “Prototip Bir Binanın Türkiye’nin Tüm Şehirlerine Yönelik Optimum Yalıtım Kalınlığının Stokastik Bir Yaklaşımla Belirlenmesi” başlıklı BAP projesi ile ülkemizdeki 81 kentte binalar için gerekli optimum yalıtım kalınlığı analiz edilerek enerji tasarrufunu ve enerji verimliliğini artıracak uygulamaların hayata geçirilmesi amaçlanıyor.
12 ay sürecek proje sonucunda Türkiye’deki her bir şehir için optimum yalıtım kalınlığının olasılık dağılım grafiği oluşturulacak. Her şehrin en olası optimum yalıtım kalınlığını gösteren bir optimum yalıtım kalınlığı haritası çıkarılacak ve yalıtım uygulamalarının finansal analizleri yapılacak. Projenin yürütücüsü Prof. Dr. Beliz Özorhon, konuyla ilgili sorularımızı yanıtladı…
“Bir Binanın Türkiye’nin Tüm Şehirlerine Yönelik Optimum Yalıtım Kalınlığının Stokastik Bir Yaklaşımla Belirlenmesi” projesi ile ilgili bilgi verebilir misiniz? Projeyle ilgili hedefiniz nedir?
Bildiğiniz üzere yalıtım uygulamaları ilk aşamada belirli bir miktar bütçe gerektirirken sonraki yıllarda enerji masraflarını azaltarak tasarruf elde etmemizi sağlar. Bu açıdan yalıtım uygulamalarına bir yatırım alternatifi olarak yaklaşmak gerekmektedir. Yalıtım kalınlığının arttırılması ise ilk maliyeti arttırırken sonraki yıllarda elde edilecek olan tasarruf miktarında da artış sağlamaktadır. Bu açıdan yatırımcıya ekonomik olarak en uygun sonucu sağlayacak olan yalıtım kalınlığının belirlenmesi önem arz etmektedir.
Bu projede amacımız bir bina prototipi kullanarak Türkiye’nin 81 adet şehri için optimum yalıtım kalınlığını stokastik bir yaklaşımla belirlemektir. Literatürde optimum yalıtım kalınlığı üzerine mevcut çalışmalar bulunmaktadır. Geçmiş çalışmalarda herhangi bir şehir için optimum yalıtım kalınlığı çeşitli kabuller yapılarak tek bir değer olarak hesaplanırken bizim çalışmamızın en temel farkı herhangi bir şehir için optimum yalıtım kalınlığını bir olasılık dağılım grafiği olarak elde etmek olacaktır. Başka bir deyişle, optimum yalıtım kalınlığını belirleyen değişkenlerin varyasyonları sonuca yansıtılarak daha güvenilir sonuçlar elde edilecektir.
Çalışmamızın literatüre yaptığı başka bir katkı da çalışmanın kapsayıcılığıdır. Literatürdeki çalışmaların büyük bir çoğunluğunda ülkemizdeki 4 adet iklim bölgesinden birer örnek alınarak (örneğin 1. bölgeden Antalya seçilerek) optimum yalıtım kalınlığı bu örnek şehirler için hesaplanmıştır. Bizim çalışmamızda ülkemizdeki tüm şehirler ayrı ayrı dikkate alınacak ve çalışmanın sonunda ülkemiz için bir optimum yalıtım kalınlığı haritası oluşturularak görsel açıdan kullanışlı ve yorumlaması kolay sonuçlar elde edilecektir.
Çalışmamız ayrıca küresel ısınmanın iklim değişikliği üzerine etkisini de dikkate almaktadır. Hesaplarımızı yaparken şehirlerin geçmiş sıcaklık verilerini değil, Boğaziçi Üniversitesi’nin bir kuruluşu olan İklim Değişikliği ve Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (İKLİMBU) tarafından üretilen şehirlerin gelecekteki sıcaklık verileri dikkate alınacaktır. Böylece, küresel ısınmanın optimum yalıtım kalınlığına etkisi de dikkate alınmış olacaktır.
Proje nasıl yürütülecek? Kimlerle, ne gibi işbirlikleri yapacaksınız?
Sıcaklık değerlerinin farklı olması itibariyle her bir şehir için ayrı ayrı analiz yapılacaktır. İKLİMBU ile yapılacak işbirliği kapsamında, İKLİMBU’nun şehirlerin gelecekteki sıcaklık değerleri üzerine yaptığı simülasyonlar dikkate alınacaktır.
Enerji verimliliği üzerine yıllardır yürütmekte olduğumuz çalışmalarımıza hem katkı verebilecek hem de sonuçlarından faydalanacak pek çok kamu kuruluşu, dernek ve özel sektör temsilcileri ve akademik çevre ile iletişim halindeyiz. Üniversite-sanayi işbirliğinin desteklenmesinin ve enerji verimliliği konusunda yaygın bir etki yaratmanın çok önemli olduğuna inanıyoruz.
Projenin yalıtımla ilgili yönetmeliklere, standartlara ne gibi katkıları olacak?
Türk Standardları Enstitüsü tarafından geliştirilen TS 825, binalarda ısı yalıtım kuralları ile ilgili geliştirilmiş bir standarttır. Çalışmamızda binalardaki ısı enerjisi hesapları şartnamede belirtilen yönteme uygun olarak gerçekleştirilecektir. Şartnamede minimum yalıtım kalınlığı ile ilgili bağlayıcı şartlar yer almaktadır. Çalışmamız bu şartların optimum olup olmadığının sorgulanması açısından faydalı bir çalışmadır. Ülkemizde mevzuatların güncellenmesi konusunda bilimsel çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu tür bir akademik itici güç olmak hedeflerimiz arasındadır.
Türkiye’de yalıtım bilinci son yıllarda gelişmeye başladı ancak yalıtımsız bina sayısı çok fazla. Ülkemizde yalıtımın enerji verimliliğine, enerji tasarrufuna katkıları ile ilgili neler söyleyebilirsiniz? Mevcut durum nedir? Tüm binalarda optimum yalıtım sağlandığında ne gibi sonuçları olacaktır?
1960’lardan bu yana dünya genelinde enerji tüketimi büyük artış gösteriyor. ABD ve Avrupa Birliği ülkelerinde toplam enerji tüketiminin yüzde 40’ı binalardan geliyor. Binalardaki enerji tüketimi küresel çapta sera gazı salınımının ise yüzde 10’unu oluşturuyor. Ülkemizde enerji kullanım miktarı dünya ile paralel olarak yıllar içerisinde düzenli bir artış sergilemekte. Türkiye, OECD ülkeleri arasında yıllık enerji tüketimi artışında ilk sırada ve önümüzdeki 10 sene içerisinde yüzde 50 artış bekleniyor.
Bu bilgiler ışığında yalıtım uygulamalarının yaygınlaşmasıyla birlikle ülkemizin hem ekonomik hem de çevre sağlığı açısından büyük fayda elde edeceği aşikardır. Toplum olarak enerjiye ayırdığımız bütçe azalacak ve ciddi bir tasarruf elde edebileceğiz. Sera gazı salınımının azalması da toplum sağlığına katkıda bulunacaktır. Ayrıca, enerji tedariği konusunda dışa bağımlı olan ülkemize büyük bir avantaj sağlayacaktır.
Enerji verimliliği konusunda pek çok alanda çalışmalar yürütülmekte, bu çalışmaların toplumsal fayda sağlaması adına tüm paydaşların katılımı son derece önemli. Çalışmamızı duyurmak ve bu konudaki farkındalığı arttırmak adına göstermiş olduğunuz ilgiden ötürü teşekkür ederiz.