Onlar, Hint asıllı heykeltıraş Anish Kapoor ve Sri Lankalı mimar Cecil Balmond tarafından tasarlanan bu yapıya "Göze Batan Kule" ve "Palas Pandıras" gibi isimler verdi. Kuleyi "iç organ yığınıyla" kıyaslayanlar dahi var.
Bu yaz düzenlenecek Olimpiyat Oyunları'nın gerçekleştirileceği yerleşkenin detayları ortaya çıkarken, Londra'nın sembolü olarak sunulan Orbit, ziyaretçilerini ağırlamayı ve etrafı keşfetmelerine imkân tanımayı bekliyor. Orbit, Big Ben'e ve London Eye adlı yapıya rakip olacak bir kültür merkezi olarak inşa edildi. Ancak şimdilik heykel, İngilizlerin "olimpik ucube" eleştirisine hedef olmuş durumda. 93 metre yüksekliğindeki Özgürlük Heykeli'nden yaklaşık 20 metre daha yüksek olan Orbit, sadece avangart tasarımı için değil, İngilizlerin mali önlemler altında ezildikleri şu dönemde, Olimpiyatlara devlet tarafından harcanan milyarlarca sterlinin bir sembolü olduğu için de eleştiri alıyor.
Heykeli işlevsel bir yapıya dönüştüren Londra merkezli Ushida Findlay'dan mimar John Simpson, "İngiltere'deki kamusal sanat ile ilgili tuhaf bir bakış açımız var. Biraz elitist olarak görülüyor" dedi. Öte yandan Orbit sanat ve mimarlık çevrelerinde olumlu bir izlenim bıraktı. Olimpiyatların başlayacağı 27 Temmuz günü açılacak kulenin giriş ücreti 23 dolar olacak. Buna 15 dolarlık otopark ücreti de eklenecek. Her iki fiyat da "aşırılık" ve "elitizm" algılarını pekiştiriyor. Kapoor, Orbit'in giriş ücretini "Çoğu insan için büyük bir meblağ" diye niteliyor. Olimpiyatlar sonrasında ise yine kendisinin ortaya koyduğu "herkese açık demokratik bir anıt" vizyonuna uyacak şekilde fiyatlanmasını arzu ettiğini ifade ediyor.
Başbakan David Cameron, oyunların ardından şehir için başka planlarının bulunduğunu, bu döneme kadar ihmal edilmiş olan Stratford bölgesinin karma kullanıma uygun şekilde gelişmesini sağlayacaklarını ve Orbit'in de bu projede odak noktası olacağını söyledi. Ne var ki Mart'ta yapılan bir araştırma, bölgede ikamet eden İngilizlerin yüzde 51'i, Cameron'ın "Olimpiyat'ların vergi mükelleflerince sırtlanılan yüke değeceği" yönündeki görüşüne katılmadıklarını gösterdi. Yetkililer, Olimpiyat oyunlarının faturasının toplamda 17.2 milyar sterline yükseldiğini, bu maliyetin önemli kısmının da güvenlik harcamalarından kaynaklandığını belirtti.
Orbit projesinin temelleri, Belediye Başkanı Johnson'un İsviçre'nin Davos kentinde düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu'nda dünyanın en zengin adamlarından biri olan, çelik üreticisi ArcelorMittal'in Hint asıllı Yönetim Kurulu Başkanı Lakshmi N. Mittal ile karşılaştığı 2009 yılında atıldı. Belediye başkanı burada Olimpiyat Parkı'na sanatsal bir canlılık katmak için bir şeyler yapma fikriyle Mittal'i ikna etti. Mittal, esere kendi şirketinin adının konması karşılığında kulenin bütçesini neredeyse tamamen karşıladı ve 19.6 milyon sterlin katkıda bulundu. 2010'da mimari tasarım şirketi Arup'ta çalışmakta olan Kapoor ve Balmond, Olimpiyat Parkı'nın beyaz stadyum ve binalarına renk katacak yapının tasarlanması için başlatılan yarışmayı kazandı. Arup, Paris'teki Centre Pompidou ve Sidney Opera Binası'nı tasarlayan firma.
İkili, Babil Asma Bahçeleri'nden ve ayrıca demir-çelik-cam birleşiminden oluşan ancak tamamlanamayan Rus sanatçı ve mimar Vladimir Tatlin imzalı Tatlin Kulesi'nden ilham aldıklarını ifade etti. Balmond, "Londra'nın enerjisi yüksek bir esere ihtiyacı vardı. Bu fikir bize göre hareketi ve değişimi simgeliyor. Londra gerçekten değişimle dolup taşıyor" diyor. Kapoor, Orbit'in ortak ve etkileşimli bir deneyim olmasını istiyor. Ziyaretçiler pas renkli, koni şeklindeki geçitlerden, gözetleme aparatı bulunan bir asansör kabinine binerek iki katlı gözlem platformuna çıkıyor.
Mittal, Orbit'i Londra'nın Mirasını Geliştirme Vakfı'na bağışladı. Vakıf, oyunların ardından bir gayrimenkul geliştirme kurumuna dönüştürülecek. Bu yeni kurum, Olimpiyat Oyunları sonrasında parkları, alışveriş alanları ve havuz bölümlerini tamamlayacak. Orbit ayrıca halka açık bir etkinlik alanı olarak hizmet verecek. Kurumsal organizasyonlara ev sahipliği yapacak, hatta galerilerinde sergiler de açılacak. Bölgenin yılda 1 milyon ziyaretçi çekmesi bekleniyor. Bir arkadaşı Orbit'in göz zevkini bozduğunu söyleyince, Londralı Benjamin Tucker Twitter'da, "Londra'nın doğusunu daha kötü yapmak imkânsız. Stratford bir çöplük" diye cevap verdi.
Amy Chozick