Foto: Belediye Başkanı Iraklis Gotsis
Tek kişilik küçük bir odada yaşayan 86 yaşındaki Ioannis Chatzis, sadece yiyecek almasına ve yatalak karısına bakmasına yeten bir emekli maaşıyla yaşamını sürdürmeye çalışıyor. Ancak Yunan hükümeti para bulmaya yönelik son hamlesi kapsamında Chatzis'e, Ekim ayına ait elektrik faturasına eklenmiş şekilde 372 dolarlık emlak vergisi çıkardı. 720 dolarlık emekli aylığı her ikisini karşılamaya yetmediği için Chatzis'ten, elektrik ile karısının ilaç parası arasında seçim yapması isteniyor. Chatzis, "Bize işte böyle davranıyorlar. Verecek bir şeyim kalmadı. Bu vergiyi ödemeyeceğim" diyor.
Vergiyi ödemeyeceğini söyleyen tek kişi o değil. Yunan hükümetinin vergi vermeye itiraz edenlere karşı ne yapacağı da kesin değil. Kış ortasında onbinlerce tüketicinin elektriğini kesmek hükümetin yapabileceği bir hamle değil. Hükümetin elektrik faturalarıyla vergi ödemelerini birleştirme kararı sonrası ilk ödeme tarihi yaklaşırken, ülkede öfke giderek büyüyor. Belediye Başkanı Iraklis Gotsis'in vergi makbuzlarını mahkemeye götürme sözü verdiği Atina'nın banliyösü Nea Ionia dâhil onlarca bölgede, küçük direniş alanları ortaya çıkıyor. Elektriği kesilenlerin elektriğini (yasadışı olarak) tekrar bağlamaya hazır bir grup elektrikçi de bulan Gotsis, "Tüm diğer vergilerin ve maaş kesintilerinin üstüne gelen bu vergi, insanları öfkelendirdi. Bardağı taşıran son damla bu" diyor.
Çoğu Yunan, işsizlere ve yaşlılara istisna tanımayan ve eskiden ödedikleri tüm emlak vergilerinden yüksek olan bu yeni vergiyi, Avrupa'dan gelen yardımın şartı olarak katlandıkları, sert kemer sıkma önlemlerinin bir başka işareti olarak görüyor. Avrupa'dan gelen önlemler ise Yunanların hem hükümete hem de Avrupa'ya olan öfkesini artırıyor. Avrupalı Maliye Bakanları Kasım sonunda yaptıkları bir toplantıda, Yunan hükümetine 10.6 milyar dolarlık bir borç dilimini serbest bırakmayı kararlaştırdı. Eskiden Yunanların çoğu, emlak vergisini, sadece emlak alıp sattıkları veya miras yoluyla edindikleri sırada ödüyordu. Ayrıca Yunanlar belediyelere, şimdikinden çok daha az olan bir yıllık vergi öderdi. Chatzis'in durumundaki bir kişi, toplamda yıllık 133 dolardan az vergi öderdi. Chatzis artık bu yıl ve gelecek yıl, fazladan 373 dolar ödeyecek.
Bunu kabul edilemez olarak gören kişi sayısı son derece fazla. Bütçe açığını kapatma amacıyla 2.6 milyar dolar bulmaları için baskılara uğrayan ve vergi dolandırıcılığına karşı mücadeleyi kaybeden Yunanlı yetkililer Eylül'de, yeni bir emlak vergisini kamu elektrik şirketinin faturalarına eklemeye karar verdi. Bu şekilde daha kolay tahsil yapılacağını düşünüyorlardı. Sonuçta, vergisini ödemeyenin elektriği kesilecekti. Evin metrekaresini, binanın yaşını ve semtin ortalama değerini temel alan yeni getirilen emlak vergisi, mükellefin gelir durumuyla ilişkisiz. Ancak hükümetin son zamanlarda, bu vergiye dair tereddütler yaşadığı görülüyor. Elektriği kesilecek kişilere tebligat göndereceğini duyuran elektrik şirketi, hükümet etkilenen ailelerin durumunu ele alana dek herhangi bir şey yapmayacağını söyledi. Bu arada elektrik şirketinin fatura merkezini işgal eden sendika üyesi işçiler, tüketicilere faturaların gönderilmesini engelledi.
Öte yandan Nea Ionia Belediye Başkanı Gotsis, emlak vergisini ödeyemeyen veya ödemek istemeyenleri belediyenin avukatlarının savunmasını teklif etti. Bu teklife yaklaşık bin kişi başvuruda bulundu. Bunların çoğunun vergiyi ödeyemediğini söyleyen Gotsis'e göre Yunanistan'a borç verenler, bir kısmı vergi kaçırmış olsa da çok sayıda Yunanın varlıklı olmadığını ya unutuyor ya da umursamıyor. Ülkedeki derinleşen durgunluktan ve artan işsizlikten çok zarar gören Nea Ionia'daki küçük dükkânların yaklaşık yüzde 25'i, son iki yılda kapandı.
Kesilen elektriği bağlamak için gönüllü olan elektrikçilerden birisi de, Vangelis Avlonitis. Belediye Sarayı'ndan çok uzakta olmayan dükkânı, şimdi dükkânları kapanmış olan müşterilerine daha önce yaptığı ışıklı tabelalarla süslü. Kısa süre önce uğrayan bir komşusu, emekli aylığı 440 dolarken vergi faturasının 480 dolar olduğunu söylemiş. Elektrik şirketinin elektriği direklerden kesme ihtimaline karşı satın aldığı merdiveni gösteren Avlonitis, "Bu komik" diyor.
Almanya'nın başını çektiği Avrupa Birliği üyesi borç verenler, Yunanistan'dan verdikleri para karşılığı nda çeşitli koşulların yerine getirilmesini istedi. Bunlar arasında vergi lerin artırılması, vergi toplamanın etkinleştirilmesi, büyük ölçekte bir özelleştirmenin yapılması, kapalı sektörlerin rekabete açık bir hale getirilmes ve dev kamu sektörünün küçülmesi vardı. Bu uzun listeye bir yerden başlamak isteyen Yunan hükümeti, vergi toplama işini geliştirmeye çalıştı. Yetkililer başlangıçta, tahminen 27 milyar doları bulan ödenmemiş vergilerin en azından bir kısmını toplayacakları konusunda iyimserdi. Ama geçen yıl, bir önceki yıldan bile az vergi toplandı. Gelirdeki düşüş kısmen, ekonomideki büyük gerilemeden kaynaklandı. Ancak ters tepen bazı yeni vergi toplama stratejileri (örneğin kayıt dışı çalışan işletme sayısını azaltmak için fiş almayı özendirmek), halkın ödediği vergileri azalttı.
Yunan Kamu Elektrik Şirketi geçenlerde yaptığı açıklamda, ödeme tarihi gelen 86 bin elektrik faturasının sadece yüzde 73'ünün tahsil edildiğini belirtti. Nea Ionia'da kısa süre önce, İkinci Dünya Savaşı'nda esir olarak geçirdiği yılları anımsayan Chatzis, daha fazla gelir yaratması ve bütçe açığını küçültmesi için Yunanistan'a yapılan baskılar hakkında, "Faşistlerin geri geldiği görülüyor. Ne için savaştık?" dedi.
SUZANNE DALEY