Kültür ve Turizm Bakanlığı, tarihî eserlerin yurtdışı sergilerinde zarar görmeden dönmesi için 2006 yılında daha tedbirli davranacak. 1999’da Paris Versailles Sarayı’na gönderilen 18. yüzyıla ait Altın Taht ve Murassa Kama’nın, 2004’te de Brüksel’de açılan Analar, Tanrıçalar ve Hanım Sultanlar sergisinden Afrodit Heykeli’nin hasarlı olarak gelmesi gibi kötü sürprizlerle karşılaşmak istemeyen bakanlık, bundan sonra nakil sırasında zarar görmeyecek, kırılmayacak eserler gönderecek.
1980 yılına kadar tarihî eserlerin yurtdışına çıkarılmasına ‘zarar görmemesi için’ izin verilmiyordu. 12 Eylül’den sonra Cumhurbaşkanı Kenan Evren tarafından bu uygulama kaldırıldı ve sanat eserlerinin sergilenmek amacıyla yurtdışına çıkışına izin verildi. Ancak uzmanlar, gerek nakil sırasında gerçekleşecek kazaların, gerekse alışık oldukları nem ve sıcaklık ortamından uzaklaşmalarının tarihî eserlere verdiği tahribata dikkat çekiyor. Bu hususları dikkate alan bakanlık, 2006’da İspanya, Çek Cumhuriyeti, Hollanda, Almanya ve İspanya’daki sergilere gönderilecek eserlerin ‘kırılmayacaklar’ arasından seçilmesini kararlaştırdı.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürü Orhan Düzgün, Afrodit Heykeli’nde olduğu gibi olumsuz bir durumla karşılaşmamak için bundan böyle zarar görmesi muhtemel eserleri yurtdışına çıkarmayacaklarını söyledi. Düzgün, “Eserler konusunda son derece hassas davranıyoruz. Ama hem AB’ye uyum hem de Türkiye’nin tanıtımı açısından yurtdışı sergileri önemli. Eser göndermekten vazgeçemeyiz; ancak önlemlerimizi artırabiliriz. Bu çerçevede, daha titiz davranarak, zarar görmeyecek eserleri seçeceğiz.” dedi. Eserler için sigorta da yaptırıldığını hatırlatan Düzgün, sigorta bedelinin kıymet takdirine göre hesaplandığını dile getirdi. Orhan Düzgün; “Şu anda en çok dikkat ettiğimiz nokta, nakil sırasında zarar görmeyecek eserlerin gönderilmesidir.” açıklamasını yaptı.
Kültür ve Turizm Bakanlığı’na birçok ülkeden sergilenmek için eser talebi geliyor. Ancak istenen her eser gönderilmiyor. Özellikle Zeugma mozaikleri şimdiye kadar birçok ülke tarafından istenmesine rağmen İstanbul’a bile getirilmedi. Ancak ABD’de düzenlenen ‘Muhteşem Süleyman’, İngiltere’de düzenlenen ‘Türkler-Bin Yılın Yoculuğu’, Japonya’da düzenlenen ‘Türkiye’de Üç Büyük İmparatorluk’, en son yine ABD’de açılan ‘Kaftanlar’ gibi birçok sergiye eser gönderildi. Bakanlık, yurtdışındaki sergileri Türkiye’nin tanıtımı açısından önemli buluyor. Brüksel’e Ekim 2004 tarihinde gönderilen Afrodit Heykeli, Ocak 2005’te bileği kırık olarak geri gelmişti.
2006 yılında gerçekleştirilmesi planlanan yurtdışı sergileri
Kral Sigismund Sergisi, Macaristan-Lüksemburg
Hititler Sergisi, Çek Cumhuriyeti
Türkiye Sergisi, Hollanda
2006 Denizcilik Sanatı: Türkiye’den Sanat ve Gemi Yolculuğu Sergisi, Almanya
İbn-i Haldun Sergisi, İspanya