Hukuka aykırı olduğu gerekçesiyle Ankara’daki ODTÜ Yolu projesinin ihaleye çıkmasına yol açan işlemin iptali için dava açan 100. Yıl ve Çiğdem Mahallesi sakini 35 yurttaşın başvurusunda Danıştay tarihi bir karar verdi. Yurttaşların ihaleye katılan taraflar arasında olmadıkları gerekçesiyle davayı kabul etmeyen Ankara 10. İdare Mahkemesi'nin kararını bozan Danıştay, yurttaşların ihaleler için iptal davası açmaya yetkili olduğunu belirtti. BirGün Gazetesi'nden Doğu Eroğlu'nun haberine göre davanın avukatlarından Fevzi Özlüer, Danıştay’ın yurttaşlara ihale işlemlerine dava açma hakkı sağlayan tarihi bir karar aldığının altını çizerken Üçüncü Havalimanı ve Üçüncü Köprü gibi tartışmalı projelerin ihalelerinin yargıya götürülmesinin yolunun açıldığını ifade etti.
13 Haziran 2012’de ihalesi yapılan ODTÜ Yolu projesi, 627 milyon TL karşılığında Söğüt İnşaata verilmişti.
‘Yurttaşın ihaleyi dava etme ehliyeti var’
Danıştay’ın aldığı tarihi karara giden ilk adım, 12 Eylül 2013’te 100. Yıl ve Çiğdem Mahalleleri sakini 35 yurttaşın Ankara 10. İdare Mahkemesinde açtığı davayla atıldı. Yaşam alanlarından geçecek ODTÜ Yolu projesinin hukuksuz biçimde ihale edildiğini belirten yurttaşların Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı aleyhine açtığı dava, 26 Kasım’da mahkeme tarafından reddedildi. 10. İdare mahkemesi, davacılar arasında ihaleye katılan veya teklif veren bir firma temsilcisi bulunmadığı gerekçesiyle davayı ehliyet yönünden reddetti. Mahkeme, yurttaşların yalnızca imar planı ve kentsel dönüşüm gibi imara ilişkin düzenlemelere dava açabileceğinin altını çizdi. Bu gelişme üzerine temyiz için Danıştay’a başvuru yapıldı. Temyiz başvurusunu görüşen Danıştay 13. Dairesi ise 2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununa atıfta bulunarak, idari işlemler hakkında dava açılması için menfaat bağının bulunması haricinde bir koşul aranmaması gerektiğini savundu. “İhale edilen yolun davacıların yaşamlarını sürdürdüğü çevrede olumlu veya olumsuz etkiler doğurabileceği açık olduğundan, ihaleye çıkma ve ihale işlemine karşı açılan bu davada ehliyetli olduklarının kabulü” yönünde görüş bildiren Danıştay 13. Dairesi yerel mahkemenin kararını bozdu ve yeniden görüşülmesi için dosyayı Ankara 10. İdare Mahkemesine gönderdi.
Özlüer: ‘İhalelere yargı denetimi yolu açıldı’
Davanın avukatlarından Fevzi Özlüer, Danıştay’ın yurttaşlara dava açma ehliyeti tanıyan kararını BirGün’e değerlendirdi. Kararla yalnızca ihaleye katılanların değil, ihaleden etkilenen yurttaşların da dava açabilir hale geldiğini ifade eden Özlüer şöyle konuştu:
“Kent ve çevre projelerinde ihale işleri dava konusu edildiğinde mahkemeler, ‘Ehliyetin yok, seni ilgilendirmez’ diyordu. Danıştay bu kararıyla ‘Kent ve çevre konularında yapılan plan ve diğer işlerde olduğu gibi, ihale işlerinde de yöre halkı ve yurttaşlar dava açabilir’ demiş oldu. İlk defa bir ihale davasında yurttaşların dava açabilmesinin yolu açıldı. Meslek odalarının ehliyetini Danıştay kabul ediyordu fakat yurttaşlarınki de kabul edilmiş oldu ve böylece ihale süreçlerine yargısal denetimle katılım yolu açıldı.”
Özlüer’e göre, bu kararla birlikte kamuoyunda çokça tartışılan projelerin ihaleleri hakkında yurttaş davaları açılmasına da olanak sağlandı.
İhaleye niçin dava açıldı?
- 2012’de ihaleye çıkan işin giderlerinin Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin 2012 kesin bütçesinde gösterilmesi gerekiyordu. Söğüt İnşaatın aldığı ihaleye ilişkin gider kalemi 2012 ve 2013 bütçelerinde yer almadı.
- Yapım işleri ihalelerinde teknik şartname ve yönetmelikler doğrultusunda oluşturulması gereken 1/1000 ölçekli onaylı planlar ODTÜ Yolu için hazırlanmadı. 1/1000’lik alt ölçekli plan olmadan ihale edilen işin ihale bedeli tahmini olarak belirlendi.
- 8 şeritli bir otoban niteliğindeki proje şehirlerarası yolları birbirine bağladığından ve 1. Kademe yol olduğu için Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Raporu almak zorundaydı. Proje için ÇED süreci işletilmedi, halk görüş ve itirazlarını bildiremedi.