|
b>Türkiye, 17 Ağustos depreminin 5. yılına yine sorunlarla giriyor. Binlerce kişi hasarlı binalarda oturuyor. Prefabrikler içler acısı. Deprem dernekleri ise bir bir kapanıyor.
Türkiye'yi sarsan 17 Ağustos 1999 depreminin yarın beşinci yıldönümü. Sonunda, "Bizi unuttunuz" diye haykıran depremzedeler de, belki de çaresizlikten depremi unuttu. Binlerce kişi Adapazarı, Kocaeli, Düzce, Yalova'da hala hasarlı binalarda oturuyor. Binlerce kişi prefabrikte yaşıyor. Kalıcı konutlarda ise sorunlar bitmek bilmiyor.
Felaketin ilk yıllarında Türkiye'nin en büyük sivil toplum hareketlerinden biri haline gelen depremzede dernekleri, her geçen gün hızla eridiği için birer birer kapanıyor. Yalova Depremzede Derneği'ni tek başına kaldığı için kapatan, fesih işlemini yaparken bile gerekli beş üyeyi güçlükle bulan Tuncay Aydıniçen, "Yalova'da depremzede yok. Her şey sütliman. Herkes halinden memnun. Sorunları çözmeden acıları unuttuk. Uyanmak için yeni bir depremi bekliyoruz" diyor.
Hâlâ prefabrikler var
Depremin derinden sarstığı iller, felaketin beşinci yılına şu tabloyla giriyorlar:
İZMİT: 35 bin konutun yıkıldığı şehirde 17 bin kalıcı konut yapıldı. 41 bin orta hasarlı konutun yaklaşık yüzde 60'ı onarıldı ancak iyimser bir tahminle 10 bine yakın orta hasarlı konut sağlıklı bir onarım yapılmamasına rağmen kullanılıyor. Bazı kalıcı konutların zemininde göçmeler var, bazıları da daha yeni tamamlanmasına rağmen kapı ve pencereleri sorunlu. İzmit'te hâlâ 2 bin aile prefabriklerde yaşıyor. Bölgedeki depremzede dernekleri, 17 bölgeye ayrılmış olan prefabrikleri tek bir bölgeye toplamak isterken, valilik prefabriklerin boşaltılması süresini her yıl uzatıyor.
DÜZCE: 16 bin konutun yıkıldığı şehirde, kalıcı konut sayısı 8 bin 600'de kaldı. Orta hasarlı binaların yüzde 40'ının hâlâ güçlendirilmedi. Bu durumda olanlardan 3 - 4 bin bina hâlâ kullanılıyor. Düzce'de 25 metrekarelik prefabriklerde hâlâ bine yakın depremzede yaşıyor. Büyük çoğunluğu, deprem öncesi ekonomik güçlerini ve işlerini kaybettiği için kira ödeyecek durumda değil. Kalıcı konutlarda 800'den fazla bodrum dairesi, kaliteli bir izolasyonu olmadığı için nem ve rutubet içinde. Bu nedenle birçoğu boş ve sahipleri dava açtı. Konutların olduğu bölgeye en yakın hastane 15 kilometre uzaklıkta. sağlık ocağı yetersiz.
ADAPAZARI: Adapazarı'nda hâlâ Abalı bölgesindeki prefabrik konutlarda 7-8 bin kişi yaşıyor. 20 binden fazla konutun yıkıldığı şehirde 8 bin 200 kalıcı konut yapıldığı için, konut sorunu tam olarak çözülemedi. Kalıcı konutlar hem yetersiz, hem de altyapı sorunları yaşanıyor. 10 binden fazla hasarlı bina onarılamadı ve bunların bir bölümü konut olarak kullanılıyor. Adapazarı'nda depremzedelerin ilk yıllardaki ortak hareketi şimdi yerini sessizliğe bıraktı. Adapazarı Depremzede Derneği Başkanı İbrahim Arslan, geçtiğimiz yıl, hiç üye kalmaması ve kira borçlarının birikmesi üzerine derneği kapatmak zorunda kaldı.
YALOVA: Bine yakın aile prefabrik konutlarda yaşıyor. Depremin ardından binalarda başlatılan hasar tespit ve onarım çalışmaları, maliyetler nedeniyle kısa sürede terkedildi. 14 bin yıkılan konuta karşılık 5 bin 400 kalıcı konut yapıldı. Mevcut kalıcı konutlarda, altyapı sorunları var. Hastane yok. Birçok kişi hasar gören binalarını onarmadan sadece sıva yaparak kullanmaya devam etti.
Sorumlular için ceza verilmedi
Marmara Depremi'nden sonra Yalova'da birçok müteahhit hakkında "Dikkatsizlik ve tedbirsizlik nedeniyle ölüme sebebiyet vermek" suçundan ceza davaları açıldı. Yakınlarına kaybedenler de manevi tazminat davaları için yargıya başvurdu. Bu davalardan Yüksel, Aydın ve Ceylankent Siteleri davaları geçen aylarda sonuçlandı. Bu sitelerin müteahhit ve sorumlularından ceza görmedi. Mahkemelerce verilen bir yılı aşmayan hapis ve az miktarda para cezaları ertelendi. Adı depremle birlikte anılan Veli Göçer'in davası ise devam ediyor.
'Hiçbir şey yapılmadı'
İstanbul Teknik Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Naci Görür, 17 Ağustos Marmara Depremi'nin ardından geçen beş yılda risk yönetimiyle ilgili hiçbir şey yapılmadığını, tüm hazırlıkların afetten sonra ölü, yaralı planlamasını kapsadığını söyledi. Türkiye'inin afet sonrası organizasyonu bile yapabileceğinden endişe duyduğunu belirten Görür, şunları kaydetti:
"Hastane, okul, itfaiye gibi öncelikli binalar bile yüzde 10 oranında güçlendirilebildi. Doğru dürüst hiçbir şey yapılmadı. Vatandaşlar ise, depremden korkmak, sallandıkça kapının önüne çıkmaktan başka bir önlem almadı."
|
