|
4-7 Mayıs tarihleri arasında gerçekleştirilen Kentleşme Şurası
2009’un "Sonuç Bildirgesi" Bayındırlık ve İskan Bakanı Mustafa Demir tarafından
açıklandı.
Kentleşme Şurası Sonuç Bildirgesi
Bayındırlık ve İskân Bakanlığı yerleşme-şehirleşme, yapılaşma,
planlama-uygulama, altyapı, imar ve afetlere hazırlık konularında mevcut
yasalarla sahip olduğu sorumluluk, kurumsal deneyim ve bilinçle, kamu
hizmetlerinde ülkemizin ve kentlerimizin imarına yönelik çalışmalarına devam
etmektedir.
2008 itibari ile dünya nüfusunun yarısı ve Türkiye nüfusunun
üçte ikisi kentlerde yaşamaktadır. 1950’liyıllardan itibaren başlayan hızlı
kentleşme sürecinde, Türkiye kentleri fiziki bir büyümenin yanısıra, beraberinde
getirdiği sosyal, ekonomik, çevresel ve kültürel boyutlarda önemli gündem
maddeleri ile karşı karşıyadır.
Bayındırlık ve İskân Bakanlığı tarafından başlatılan,
"Sürdürülebilir Kentsel Gelişme Stratejisi ve Eylem Planı Hazırlama Projesi
(KENTGES)" başta olmak üzere, ilgili kurum ve kuruluşların çalışmalarına temel
teşkil etmesi amacıyla 27 Mayıs 2008 tarihinde hazırlık toplantıları ile
başlatılan Kentleşme Şûrası, 04 - 07Mayıs 2009 tarihlerinde düzenlenen Genel
Kurul çalışmaları ile tamamlanmıştır. Şûra’da komisyonlar tarafından hazırlanan
raporlar müzakere edilerek onaylanmıştır.
Hedef; ülkemizin kentsel
gelişme dinamiklerini sürdürülebilirlik ilkesi çerçevesinde değerlendirmek ve yaşanabilir yerleşmelere
ulaşmak için akılcı stratejilerle somut eylemlerden oluşan bir program
oluşturmaktır.
Şûra komisyonları;
• Planlama Sistemi ve Kurumsal Yapılanma
• Kentsel Teknik
Altyapı ve Ulaşım
• Kentsel Dönüşüm, Konut ve Arsa Politikaları
•
Afetlere Hazırlık ve Kentsel Risk Yönetimi
• Kentsel Miras, Mekân Kalitesi
ve Kentsel Tasarım
• İklim Değişikliği, Doğal Kaynaklar, Ekolojik Denge ve
Enerji Verimliliği
• Kentsel Yoksulluk, Göç ve Sosyal Politikalar
•
Bölgesel Eşitsizlik, Yerel Kalkınma ve Rekabet Edebilir Kentler
• Kentlilik
Bilinci, Kültür ve Eğitim
• Yerel Yönetimler, Katılımcılık ve Kentsel
Yönetim olarak 10 başlıkta belirlenmiştir.
Toplam 151 kurum ve kuruluştan katılan 296 üye, sorun, strateji
ve eylemleri kapsayan tabloları hazırlamışlardır.
Ankara’da 356 üyenin katılımıyla toplanan Kentleşme Şurası Genel
Kurulunda kabul edilen raporlarda yer alan tespit ve önerilerden aşağıda
özetlenen hususların Şûra Sonuç Bildirgesinde yer almasına karar
verilmiştir:
Türkiye’de mekansal planlama alanında bütüncül bir bakış
açısının geliştirilmesinin gerekli olduğu belirlenmiştir. Mevcut durumdaki çok
parçalı kurumsal yapının ve dağınık planlama yetkilerinin birlikte ele alınması
ve çerçeve bir kanun ile yeni bir planlama yaklaşımı ve planlama sisteminin
geliştirilmesi gerekmektedir.
Yeni planlama yaklaşımı; katılımcı, müzakereci, dinamik ve
disiplinler arası gerçekleştirilen ve planı yalnızca fiziksel müdahaleye
odaklanan nihai bir belge olarak değil, doğal ve kültürel değerlerin korunması
ile sosyo-ekonomik gelişme için araçları ortaya koyan, birleştirici ve
devamlılığı olan, stratejik amaç ve hedefleri içeren, izleme ve değerlendirme
sistemi olan ve geri beslemeyi öngören, esnek bir süreç olarak
tanımlanmalıdır.
Önerilen planlama sisteminin, salt kentleri değil, aynı zamanda
kırsal yerleşmeleri ve kır - kent sürekliliğini de kapsayacak şekilde
oluşturulması, Stratejik Planlama yaklaşımıyla Ülke Mekânsal Gelişme
Stratejisinin hazırlanması gerekli görülmektedir.
Mevcut planlama araçlarının dar kapsamı göz önüne alındığında,
uygulamaya yönelik arazi düzenlemeleri, vergilendirme, finansman sağlama ve
ekonomik kayıpların telafisi konularında yeni uygulama araçlarının
geliştirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır.
Her kademedeki planlama faaliyetleri için gerekli olan doğru,
güncel ve sürekli veri akışının sağlanması konusunda müstakil bir yapılanmaya
gidilmesi, mekânsal veri altyapısının geliştirilmesi ve bilginin yönetilmesi,
arşivlenmesi ve paylaşıma sunulmasını içeren, mekânsal veri sisteminin
geliştirilmesi gerekmektedir.
Planlama etiğinin geliştirilmesi ve planlamada etkinliğinin
artırılması sağlanmalıdır.
Teknik altyapı ve kentsel ulaşım sistemi, kentlerin mekânsal
gelişiminde üstlendikleri belirleyici rol ile kentlerde sürdürülebilir
gelişmenin sağlanması konusunda özel bir yere sahiptir. Kentsel teknik altyapı
kapsamında, kent planlama ile teknik altyapı planlaması arasındaki eşgüdüm
eksikliği giderilmeli ve herhangi bir imar planı değişikliği önerisinde,
değişikliğin teknik altyapıya ilişkin etki analizi çalışmasının zorunlu
kılınmasına dair düzenlemeler yapılmalıdır.
Kentsel altyapı sistemlerinin uzun vadeli planlanması ve işletme
verimliliğinin artırılması gerekmektedir. Su şebeke kayıplarının önlenmesi ve
yağmur suyunun bir kaynak olarak kullanılması konusunda projeler
geliştirilmelidir.
Kentsel ulaşım alanında kent planlarıyla ulaşım planları
bütünleşik olarak hazırlanmalı ve trafik etki analizleri yapılmalıdır. İmar
mevzuatında sürdürülebilir kentsel gelişmeyi destekleyen, toplu taşım ve
bisiklet kullanımını özendirici, yaya öncelikli ve sürdürülebilir ulaşımı teşvik
eden kentsel gelişme modellerine dayanan planlama ilkeleri
benimsenmelidir.
Kentsel ulaşımla ilgili ulusal düzeyde temel politikaları,
öncelikleri ve ilkeleri içeren "Kentsel Ulaşım Stratejisi" belirlenmeli ve yerel
yönetimler için bağlayıcı bir çerçeve oluşturulmalıdır.
Yüksek nüfus artışının sürdüğü kentlerde konut sorunu
güncelliğini korumaktadır. Talep ile ruhsatlı konut arzı arasında yerleşmelere
göre önemli farklılıklar bulunmaktadır. Düşük ve orta gelir gruplarının konut
edinmede karşı karşıya bulunduğu ekonomik zorlukların aşılması konusunda, arsa
arzından başlayarak konut ve dönüşüm stratejilerinde bütüncül bir yaklaşım
geliştirilmesi gerekmektedir.
Arsanın konut üretimi üzerindeki etkisi dikkate alınarak, tüm
yerleşmelerde iyi işleyen bir arsa sunumunun koşulları
oluşturulmalıdır.
Kadastral mülklerin imar parsellerine dönüştürülmesinde değer
esasına geçilmeli, Düzenleme Ortaklık Payı emsal ile ilişkilendirilmelidir.
|
