|
b>İstanbul Swissotel'de 18-19 Aralık'ta dördüncü kez düzenlenecek olan Marka konferansının konuklarından biri de endüstriyel tasarıma getirdiği yeni fikirlerle tanınan Mısır asıllı Karim Rashid.
ABD'de yaşıyor. Son beş yılda parfümden aydınlatmaya, askıdan posta kutusuna, sofradan modaya kadar birçok alanda 500'ün üzerinde ürün tasarladı. Sony, Issey Miyake, Umbra, Tommy Hilfiger, Leonardo, Yahoo, Guzzini, Umbra, Covo, Prada, Davidoff, Coca-Cola ve Mikasa gibi birçok marka için tasarım yaptı. Tasarımlarını I Want to Change the World (Dünyayı Değiştirmek İstiyorum) adını verdiği kitabında topladı. İstanbul'daki konferasında ‘‘Siz de dünyayı değiştirmeye kendi markanızdan başlayabilirsiniz’’ başlıklı bir konuşma yapacak. Bu konuşmadan önce sorularımızı yanıtladı.
*Neden dünyayı değiştirmek istiyorsunuz ?
- Bu özdeyişi hepimiz benimsesek dünya çok daha güzel olurdu. Eğer bir şirketi ilk plastik parfüm şişesi üretmeye, bir müşteriyi yüzde 100 geri dönüşümlü malzeme kullanmaya ikna edebilirsem ya da sizin çaydanlıktan su döküş tarzınızı değiştirebilirsem mutlu olurum. Var olma nedenim bir şeylere katkıda bulunmak. Demokratik tasarımı kabul edilebilir hale getirdim ve tasarımın marjinal değil toplumsal bir konu olmasını sağladım. Bu nedenle de dünyayı değiştirmek istiyorum, diye kitap yazdım. Kitabımın amacı akademik belgeleri sergilemek ve çalışmalarımı betimleyerek piyasaya, okullara ve topluma ulaştırmak, tasarımı insanların hayatının önemli bir parçası haline getirmekti. Tasarladığım objelerin hayata engel değil, deneyimlerin kaynağı olması gerektiğine inanıyorum.
*Tasarımın markaların başarısındaki katkısı nedir?
- Tasarım, markayı tanımlayan ve sahiplendiren bir unsur. Daha önce imajdan, kimlikten, efsaneden, reklamdan marka yaratıyorduk. Bunlar sürekliliği olmayan ya da yüzeysel yapılardı. Şimdi ise markayı tanımlayan, değerlendiren ve kanıtlayan ürünün kendisi oldu. Örneğin bir şirketin ürünü dünya üzerinde küresel etki yaratacak ve katkıda bulunacak kadar güçlüyse, ürünün sahibi olan şirketin bu ürünü pazarlayacak gücü olmasa da bu ürün bir gece içerisinde çok iyi tanınan bir marka olabilir.
*Son yıllarda tasarımda ön plana çıkan unsurlar ya da trendler neler?
- Taklitçi değil yenilikçiyim. Trendler başlatabilirim ama onları kesinlikle takip etmem. Bence blobizm, cazip malzemeler, teknoorganik tasarım ve maneviyat günümüzü tanımlıyor. Hatta Nukitsch ve minimalizm bana göre artık bir felsefe değil, sadece basit ve sıradan bir stil haline geldi.
*Markayla hedef kitle arasında tasarımın konumu nedir?
- Her ilişki bir işbirliğidir. Her tasarımcının fikirlerini şirkete kabul ettirmesi gibi bir hayali ve düşüncesi vardır. İşbirliği de tasarımcının bakışı, felsefesi hatta kendi markası ile şirketin kültürünün üretim çizgisi, pazarı, görüşü, felsefesi, üreme kabiliyeti gibi konuların birleşimidir. Bu iki kültür birleşmek zorundadır eğer birleşmiyorsa ikisi de zaman harcıyor demektir. Önemli olan doğru ilişkileri bulmaktır.
*Tasarımını yaptığınız markayla ilgili çalışma yönteminiz nedir?
- Yeni biçimler, diller, davranışlar yeni stile katkıda bulundururlar. En önemlisi içinde bulunduğumuz ortamı şekillendiren performans, ergonomi, teknolojik imkan, ekonomik konu, sosyal hayat ve esneklik gibi kriterleri kullanarak yarattığımız ürünler aslında çağdaş tarzımızı ve zamanı kullanmadaki ustalığımızı şekillendirir.
*Teknoloji çağı mesleğinizi nasıl etkiledi?
- Hep birlikte üretim teknolojilerimizin neredeyse mükemmel olduğuna karar vermiş durumdayız. Böylelikle inanılmaz sofistike ürünler yapabiliyoruz. Aynı zamanda dünyamız gerçekten de sıradan. Kıyaslandığında teknik gerçeklik dünyası daha heyecan verici ve bize daha çok tecrübe kazandıcı nitelikte. Tasarım bununla yarışmak zorunda. Tüketici artık daha bilgili. Bulunduğu çevreden ve deneyimlerinden daha fazla beklentisi var. Geçmiş yıllara oranla bugünü karşılaştırırsak da, tasarım açısından çok büyük farklar var.
*Bir tasarımcının işi nedir?
- İlham hemen gökten inen bir şey değil, benim tasarım işinde 20 senelik öğrenim, gözlem ve tecrübeye dayanan bir bütün. Dijital çağ, süreci hızlandırdı, daha kesin sonuçlar ve kaliteli ürünler elde etmemizi sağladı, değişik şeyler ortaya çıkarmamıza imkan verdi. Her proje bir sonrakine ilham verir, her baskının sonraki baskıyla müşterek yanları vardır. Geniş bir açıyla bakmak için çok uğraşıyorum. Özel bir amaca odaklanmanın yanlış olduğunu düşünüyorum.
BLOBİZMİN ÖNEMLİ TEMSİLCİSİ
Blob, İngilizce su kabarcığı anlamına geliyor. 1980'lerde ortaya çıkan bir akım. Karim Rashid, 1980'lerin sonunda ‘‘blobject’’ adını verdiği ilk kanepeyi üretti. Blobizmde, tasarlanan eşyalar yuvarlak, köşesiz, yumuşak, kabarcığa, topa benzeyen biçimler taşıyor. Kullanılan malzemeler, özellikle de teknolojinin yardımıyla geliştirilen tüm sentetik materyeller bu tür tasarımlara olanak sağlıyor. Rashid'in kanepelerinden vazolarına, çantalarından dijital kameralarına kadar tasarladığı her nesnede bu form göze çarpıyor.
ZEVK KELİMESİNDEN NEFRET EDİYORUM
Zevk kelimesinden nefret ediyorum. Tasarımın, fiziksel, fizyolojik, sosyolojik davranışlardan etkilenip deneyimler kazandığımız günlük hayatımızda çok önemli bir yeri olduğuna inanıyorum.
HAYATIMIZI YÜCELTEN TASARIM
Objeleri zorunluluklar olarak değil, işlerimizi kolaylaştıracak, değişik zevkleri tattıracak, güzellik anlayışımızı yükseltecek nitelikte üretmeye çalışırım. Bu objeleri deneyimler olarak tasarlarım. Güzellik, rahat, lüks, performans ve yararlılık gibi deneyimlerin tümü ile hayatımız yücelir.
TASARIMLARIMI EN İYİ UÇAKTA YOLCULUK EDERKEN YAPARIM
Çoğunlukla seyahat ederken tasarım yapıyorum ve projeleri yollardan koordine ediyorum. Projelere gerçekten odaklanabildiğim için uçaklarda olmayı seviyorum. Tek bir Amerika-Avrupa uçuşunda yaklaşık 100 sayfalık bir taslak blokunu doldurabiliyorum. Öneri yazıyorum, basının sorularını cevaplıyorum, strateji belirliyorum, fikirler geliştiriyorum ve ne yapmak zorunda olduğumu değil, ne yapmak istediğimi hayal ediyorum. Yılda 180 gün seyahat ediyorum. Ofiste çılgın günlerim oluyor.
Tasarım, fiziksel şekillerin ötesinde, yaratıcı, politik ve sosyal interaktifliğe sahip bir süreç. Sonucu ise çağdaş şartların tüm olanaklarını kullanarak ortaya çıkan estetik şekil. Tasarım kişisel ve ticari çevremizi şekillendirir, kültürümüz ve kısa süreli toplumsal hafızamız için büyük önem taşır. Bence en önemli unsur günümüzün enerjisini, deneyimini yansıtan ürünler üretmeye çalışmaktır.
|
