Çin graniti, İstanbul kaldırımlarını ele geçirdi. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Boğaz, İstiklal Caddesi ve Bağdat Caddesi'ndeki kaldırımlar için 'ucuz' diyerek, Çin graniti seçilince yerli üreticilerin tepkisini çekti. Yerli üreticilere göre fiyatların yüksekliği ÖTV'den kaynaklanıyor.
İstanbul'un dört bir yanında, yaklaşık bir yıldır tüm kaldırımlar yenileniyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin açtığı ihaleleri alan Gür Yapı-Ermet ile Güçlü İnşaat, bu kaldırımları yenilemek için Çin graniti kullanıyor. Çünkü Çin’den ithal edilen granit, Türk granitine göre yüzde 35 daha ucuz. Çin’den 5-10 dolara alınan 4 cm kalındığında granitin metrekaresi masraflarla yaklaşık 22 dolara satılırken, aynı ölçülerdeki Türk graniti 35 dolar civarında. Kaldırım granitlerinde pazarı Çinlilere kaptıran Türk madenciler ise kızgın. Yerli granitçiler, "Çin granit ülkesi. Rekabet edebilmemiz imkansız. Türk ürünü seçilmeliydi" diyor.
Çin, Türkiye'de birçok sektörün olduğu gibi madencilik sektörünün de en can yakan rakibi. Çin, doğaltaş ve madencilik sektöründe üretim ve ihracatta dünya birincisi. Türkiye ise dünya doğal taş sektöründe üretimde yüzde 3.1'lik payla dokuzuncu, 830 milyon dolarlık ihracatta ise yüzde 2.3 payla sekizinci sırada yer alıyor. Türkiye'de üretim ve ihracatın yüzde 72'sini işlenmiş mermer ürünler oluşturuyor. Granit ise hem üretimde hem de ihracatta küçük bir paya sahip.
Paris de Çin graniti döşüyor
İhaleyi alan Ermet İnşaat yetkilileri, başta İstanbul Büyükşehir Belediyesi olmak üzere Türkiye genelindeki birçok belediyenin artık kaldırım ve meydan düzenlemelerinde doğaltaş uygulanmasını talep ettiklerini söylüyor. Kivit veya beton tipi yapıların 4 yıl dayandığını, granitin ise 30 yıla kadar ömrü olduğunu ifade eden yetkililer, uygulamayı şu sözlerle savunuyor: “Güneşten, yağmurdan ve kardan etkilenen beton veya kivit yapılar 4 yılda bir değiştirmek zorunda kalındığı için, bu sefer de belediyeler sanki kaldırım yaparak müteahhitleri zengin ediyormuş gibi bir izlenim doğuyordu. Bunun da önüne geçilmek isteniyor.”
Bugün Londra ve Paris’in ünlü cadde ve meydanlarının da Çin’den ithal edilen granitlerle döşendiğini belirten yetkililer, “Dünyanın önde gelen ülkeleri de fiyat avantajı oldukça yüksek olan Çin granitini tercih ediyor. Biz neden etmeyelim ki” diyor.
Yerli taşların kapasitesi düşük
İhaleyi aldıktan sonra Türkiye’de bir araştırma yaptıklarını ve elde ettikleri bulgularla mevcut yerli taşların kapasitelerinin bu işi yapmaya müsait olmadığını gördüklerini ifade eden Ermet İnşaat şu açıklamayı yapıyor: “Türkiye’de 20 bin metrekarelik bir granit kapasitesi var. Ve bu kapasite ile ancak boğazı döşeyebilirsiniz. İnsanlar da yerli ürün bulamayınca ucuz ve bol olanı tercih ediyor. Türkiye’de bunu Bergama ve çevresinde yapıyorlar. Gidiyorsunuz oralara bir fiyat alıyorsunuz, öbür tarafta da Çin’den ithalat yapanlar var. Onlardan da fiyat alıyorsunuz. Bir bakıyorsunuz ki bire iki gibi farklılıklar ortaya çıkıyor. Doğal olarak da Çin granitine kayıyorsunuz. Ortalama 22 dolara satılan Çin granitinin karşısına yerli üreticiler 25 dolar gibi bir rakamla gelseler tercih edilebilir, ancak 35 dolar gibi bir rakam oldukça yüksek.”
Fabrikaları Çin'e mi taşıyalım?
İstanbul Maden İhracatçıları Birliği Başkanı Ali Kahyaoğlu, İstanbul’un gözde caddelerinin Çin graniti ile döşenmesini değerlendirirken kızgın. Türk graniti dururken, kalitesinden endişe duyulan Çin granitini tercih etmenin yerli üreticiye haksızlık olduğunu savunuyor. Kahyaoğlu, “Çin bir granit ülkesi ve bizim onlarla rekabet etme şansımız yok. Ama şunu unutmamak gerekir; Türkiye topraklarından çıkan malzemeyi kullanmakta fayda var. Sonuçta bütün katma değeri ülkemizde kalıyor. 12-13 dolar daha ucuz diye Çin granitini kullanırsınız, ama bu para ülkede kalmaz. Yerli granit kullanılsa hiç olmazsa biz bunun vergisini öder, kullandığımız elektrik ve yaptığımız taşımalarla binlerce insana istihdam veririz. O zaman Türkiye'deki fabrikaları kapatalım ve herşeyi Çin’den getirelim. Bu haksızlık" diye konuşuyor.
Yerli granitçiler Çin rekabetine ise farklı bir yöntemle mesaj vermek istiyor. Şişli Belediye'sine ait bir sokağı tamamen tanıtım amacıyla döşeyeceklerini söyleyen Kahyaoğlu "B:öylece kalitemizi göstereceğiz " diyor.
Büyükşehir kendini savunuyor Granit çok şert ve aşınmaya karşı dirençli
İstanbul Büyükşehir Belediyesi açıklamasında, yaptığı alt ve üst yapı düzenlemelerinde genellikle andezit ve doğal granitten mamul malzemeler kullanıldığını, sert zemin kaplama malzemesi olarak teknik gereklilik ve mimarî estetik özelliklerinden dolayı granit plak tercih edildiğini vurguluyor. Açıklamada, “Her gün yoğun insan ve araç sirkülasyonunu kaldırmak zorunda olan bu bölgelerde kaplama malzemesi olarak granit seçilmesinin nedenlerinden en önemlisi; granitin çok sert ve aşınmaya karşı direncinin çok yüksek bir malzeme olmasıdır. Şehirciliğin üst düzeyde olduğu birçok dünya kentinde sıklıkla kullanıldığı bilinen söz konusu malzeme, yukarıda belirtilen özelliklerinden dolayı tercih edilmektedir” deniyor. Açıklamada İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından hazırlanan ihale dosyalarında granit malzemenin temin şekli ile ilgili olarak herhangi bir temin yöntemi belirtilmediği, malzemenin fiyatı tamamen serbest piyasa şartları ile oluşturulduğu vurgulanıyor.