Ankara’daki alışveriş merkezlerinin sayıları her geçen gün artıyor. Doğru planlama yapılmadan inşa edilen bu yapıların Ankara’ya zarar verdiğini söyleyen Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi 2. Başkanı Gökçen Kunter, “Anakent Belediyesi’nin kontrol mekanizması olmadığı için alışveriş merkezleri mantar gibi çoğalıyor. Ankara’nın bu kadar fazla alışveriş merkezine ihtiyacı yok” dedi. TMMOB Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi 2. Başkanı Gökçen Kunter ve TMMOB Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi Yazmanı Murat Çevik’le, Ankara’daki alışveriş merkezlerini konuştuk:
Ankara’daki alışveriş merkezlerinin sayısı son yıllarda daha da arttı. Artışla ilgili ne düşünüyorsunuz?
- Gökçen Kunter: Evet, sayıları arttı. TÜBİTAK’ın bu konuda devam eden bir araştırması var. 2023 Nazım İmar Planı’nda Eskişehir ve İstanbul yolu üzerinde kentsel servis alanları açmak ve kent içinde kalan küçük sanayinin o alanlara yerleşmesi amaçlanıyordu. Anakent Belediyesi’nin bu konuda bir kontrolü yok. Gidip ilçeden de ruhsat alınabiliyor. Çünkü planda, “Orada alışveriş merkezi olamaz” denilmiyor, “Kentsel servis alanıdır” deniyor. Bu durumda da Anakent Belediyesi’nin bir kontrol mekanizması olmadığı için alışveriş merkezleri mantar gibi çoğalıyor.
Bu artışla ilgili olarak siz ne düşünüyorsunuz ?
- Murat Çevik: Anakent Belediyesi tarafından yapılan 2023 Nazım İmar Planı’nda öngörülen bu alışveriş merkezleri, belirlenmiş bir alt merkez alanına inşa ediliyor. Ancak böyle bir alt merkez alanı yok. Anakent Belediye Başkanı Melih Gökçek’in onayladığı, imzaladığı ve ertesi gün tersini yaptığı planlama çalışmasında, “Stratejik bir etki değerlendirilmesi yapılarak ondan sonra yaşama geçirilmelidir” deniyor. Ama hiçbir şey uygulanmıyor.
‘İstanbul’da bile bu kadar yok’Peki Ankara’nın bu kadar fazla alışveriş merkezine ihtiyacı var mı?
- G.K: Kesinlikle yok. İstanbul’da bile bu kadar fazla değil.
- M.Ç: Planlamanın özü ihtiyaç tespitidir. Bu alışveriş merkezlerini yaptığınızda çok açık biçimde, Ulus ve Kızılay’daki ticaret ve kent kimliğinin geçmişini öldürüyorsunuz.
- G.K: Kızılay çöküntü bölgesi haline geliyor. Ama Kızılay’da ticaret var. Ulus’un ise tarihi kent merkezinde ticaret yapılıyor. Bu tip merkezleri güçlendirmemiz lazım. Ticareti daha akışkan hale getirmemiz gerekiyor. Bu tarz büyük çaplı alışveriş merkezleri yapacaksak da, birbirine bu kadar yakın ve insanların sadece otomobille ulaşabileceği yerlere bunları koymamamız gerek. Bir de sanayi alanlarında bir tek OSTİM kaldı. Geriye kalan küçük sanayi, imalat sektörü de Ankara’da giderek azalıyor. Zaten tarımsal üretim de yok.
‘AVM’ler batacak’
O zaman Ankara için “tüketim başkenti” haline geliyor diyebilir miyiz?
- G.K: Evet. Aslında başkent yanlış tüketiliyor. Alışveriş merkezleri yapmanın bir tutarlılığı yok. Yakın zamanda bazıları batacak. Örneğin bazı alışveriş merkezleri yan yana. Ekonomik olarak baktığınızda tüketimi bu kadar yan yana koymak bir süre sonra birbirlerine zarar vermelerine neden olacak.
Konuyla ilgili vurgulanması gereken başka noktalar var mı?
- M.K: Bu yapılaşmalara bir de Atatürk Orman Çiftliği’ne (AOÇ) yönelik birtakım planlar, rant çalışmaları ile hesaplarını eklersek ortaya daha farklı anlamlar çıkıyor. AOÇ üzerindeki çalışmalar, “kılıfına uydurularak” yapılıyor. Orası işlevinden çıkarıldıktan sonra “tamam burası kent hizmet alanı” deniliyor. Bu da arkasında başka bir öbeklenmeyi getiriyor. Örneğin konut alanı yapılıyor. Bu da orayı sadece alışveriş yapıp döneceğimiz bir yer olmaktan çıkarıp, farklı bir rant ve gelişim alanı haline getiriyor.