Arsa Ofisi Genel Müdürlüğü’nün kapatılması ve işlevlerinin Toplu Konut İdaresi’ne devredilmesine paralel olarak Arsa Üretimi ve Değerlendirilmesi Hakkında Kanun’a göre satış ya da devir yapılan arsa ve arazilerin amacına uygun kullanılmasına yönelik olarak tapu kayıtlarına şerh konulmasını düzenleyen yönetmelik değiştirildi. Yönetmelik değişikliğiyle şerhin kaldırılma koşulları genişletildi.
Başbakanlık tarafından yayımlanan yönetmelikte, tapu kayıtlarına, satış şartlarına uygun altyapı, yapı veya tesis yapılmadıkça üçüncü kişilere satış, devir, temlik yapılamayacağı ve haczedilemeyeceği hakkında şerh koydurma, kaldırma ve istisnalarını kapsayan yönetmelikte, "Tanzim satışı yapılan arsalar üzerine plan amacına uygun yapı veya tesis yapılmadıkça üçüncü kişilere satış, devir ve temlik yapılamayacağı ve haczedilemeyeceği konusunda tapu kayıtlarına şerh konur" denildi.
Şerh konulmayacak devirler
"Tarımsal niteliği veya doğal karakteri korunacak, ağaçlandırılacak, yapı yasağı getirilen, sit alanlarında kalan, imar mevzuatına göre yapılaşmanın mümkün olmadığı yerler, kamu kurum ve kuruluşlarına devredilen yerler ile arsa edindirme sertifikası karşılığı satış yapılmak suretiyle idare mülkiyetinden çıkartılan taşınmazların" tapu kayıtlarına şerh konulamayacak.
Şerhin kaldırılması
Tapu kayıtlarına konulan şerh, "imar planı ile kullanım amacı değişikliği, yapı kullanma izin belgesinin alınması ya da mahkemece inşaatın bittiğine dair tespit kararı verilmesi, şerh konulması gereken bir taşınmaz ile imar uygulaması sonucunda birleştirilmesi, tanzim satış şartlarını taşımaması, avans karşılığı kamulaştırma yoluyla iktisap edilen yerlerden olmaması" durumunda kaldırılabilecek. Ancak tanzim satış yapılan taşınmazlar ve avans karşılığı kamulaştırma yoluyla elde edilen ve ilgisine verilen yerler için yapı kullanma izin belgesinin alınması ya da tapusunda cins değişiklik işleminin yapılması, mahkemece inşaatın bittiğine dair tespit kararı verilmesi durumunda şerhin kaldırılabileceği öngörüldü.
10 yıl geçince şerh kalkacak
Hazine’ye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve KDV Kanunu’nda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun kapsamında edinilen taşınmazlar üzerine edinilme sırasında konulan şerhler dışında, satış tarihinden itibaren 10 tam yıl geçmiş olması durumunda da şerh kaldırılacak. Ancak 10 tam yılı doldurmayan taşınmazlar üzerindeki şerhin kaldırılması için şerhin gereği yerine getirilmemişse, ÜFE’ye göre yeniden tespit edilecek taşınmazın satış bedelinden her yıl için yüzde 10 düşülerek hesaplanacak miktar kadar tazminat ödenecek. Her koşulda şerhin kaldırılabilmesi için taşınmazın satışından dolayı idareye borcun ve davalık bir durumun bulunmaması gerekiyor.
Yönetmelikte, şerh korunarak, taşınmaz üzerine plan amacına uygun altyapı, yapı veya tesis yapılmasını sağlamak amacıyla ayni hak tesis edilebilmesine olanak tanındı. Kooperatifler, kooperatif birlikleri veya merkez birlikleri tarafından satın alınan arsaların ise plan amacına ve satış şartlarına uygun altyapı, yapı ve tesis yapacak birliklere, kooperatiflere, ortaklarına ve üyelerine tahsisi halinde şerhin korunması koşuluyla devre de izin verilecek.
Şerh konulması, kaldırılması ve istisnalarına ilişkin koşullar bu yönetmelik öncesinde satılan, devredilen ve şerh konulan taşınmazlar için de uygulanacak.