Bu yıl üçüncüsü gerçekleştirilen ve Türkiye'de tasarımı tartışmaya açmayı hedefleyen Ulusal Tasarım Kongresi, İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Mimarlık Fakültesi'nde başladı. Kale Grubu sponsorluğunda İTÜ Endüstri Ürünleri Tasarımı bölümü tarafından düzenlenen kongre, tasarımın "Türkçe" olarak tartışılabileceği ulusal nitelikte bir akademik platformun olmayışının yarattığı boşluğu doldurmak yönünde bir adım atıyor. 3. kongre, son kongreden bu yana geçen 10 yılın, özellikle Türkiye'de tasarımın ekonomik, kültürel, politik ve toplumsal rolü ve görünürlüğüyle ilgili gelişmeler ışığında konunun 'topyekün tartışılması' için verimli bir zemin oluşturduğu noktasından hareket ediyor.
Kongrenin açılışını yapan Kongre Düzenleme Komitesi Başkanı Prof. Dr. Alpay Er, bu verimli zemine dikkat çekerek, henüz teknoloji ve markalaşma kadar olmasa da, tasarımın da artık Türkiye'de sadece "lüks" bir eklenti olarak algılanmaktan çıkıp, etkili bir inovasyon aracı, bir rekabet unsuru olarak gereklilikler arasında yerini aldığını söyledi. 2000'li yıllara tasarım sergileri, fuarlar, paneller,seminerler ve yarışmalar gibi çok sayıda ve farklı nitelikte etkinlikle girildiğini, yine bazı bilimsel etkinlikler de yapıldığını hatırlatan Prof. Dr. Er, ancak söz konusu etkinliklerin çoğu kez dar anlamda ve ticari kaygılarla öne çıktığına değinerek, şöyle devam etti:
"Türkiye'ye dair tasarım meselelerimizi sadece yurtiçi veya dışında düzenlenen uluslararası etkinliklerde, çok dar bir grupla ve İngilizce olarak tartışmanın, tasarımın Türkiye'de yaygınlaşarak toplumsal faydaya dönüşmesine katkısı, takdir edersiniz ki, marjinal olmaktadır. Bu nedenle, "dizayn" sözcüğünün Türkçe'leşerek "tasarım" olarak içselleştirilmesinde öncülük yapan akademik kurum ve geleneklerden birisinin parçası olarak, tasarımın "Türkçe" olarak tartışılabileceği geniş katılımlı, ulusal nitelikte bir akademik platformun canlandırılarak, sürekli kılınmasını, İTÜ Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü olarak asli akademik ve sosyal sorumluluklarımızdan birisi olarak görüyoruz".
Prof. Dr. Er, Ulusal Tasarım Kongresi'nin akademik anlamda Türkiye'de endüstriyel tasarım alanında gerçekleşen tek periyodik kongre olduğuna dikkat çektiği konuşmasında, geniş bilimsel kuruluyla da alanında ilk hakemli ulusal etkinlik olma niteliğini de taşıdığını belirtti. Gönderilen 100'ün üzerinde bildiri önerisinin konularında uzman en az iki hakemin olumlu görüşüyle kabul edildiğini de söyleyen Prof. Dr. Er, "Akademik Programa ek olarak, tasarımın sanayi için önemini ortaya koymak ve tartışmak amacıyla, 22 Haziran 2006 tarihinde Lütfi Kırdar Kongre Sarayı'ında tek günlük bir Sanayi Programı oluşturduk. Böylelikle Türk sanayisinin, başarılı firma deneyimleri ve uluslararası uzman görüşleri ışığında, tasarımın rekabetçi gücüyle tanışmasını sağlayacak bir ortamın yaratılmasını da hedefliyoruz" diye konuştu.
En önemli eksiklik bir 'tasarım politikası'nın olmamasıKongre Onursal Başkanı Prof. Dr. Nigan Bayazıt ise, geçmişten bugüne 'tasarım' alanında kaydedilen yola değindiği konuşmasında, özel sektörün ve kamu sektörünün tasarımı kavramasının ve anlamasının, tasarım konusunda yapılacak ve yapılması gerekli araştırmalara ve örgütlenmelere destek olmasının gerekliliği üzerinde durdu. "Maalesef devletimizin tasarım alanındaki faaliyetleri teşvik edecek, tasarımın yaygınlaştırılmasını ve organize edilmesini sağlayacak bir tasarım politikasının olmaması, bu konudaki en önemli eksikliktir" diyen Prof. Dr. Bayazıt, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Türk tasarımına yenilikçi ve yaratıcı nitelikler kazandırarak, uluslararası rekabet gücünün artırılması gereklidir. Tasarımla ilgili kesimleri bir araya getiren, tasarımı teşvik eden, tasarımla ilgili politikaları belirleyen, gereken kesimleri yönlendiren ve eğitilmelerine olanak sağlayan, tasarım birikimlerinin duyurulmasını ve geniş halk kitlelerine yaygınlaştırılmasını sağlayan bir kurum bulunmamaktadır. Tasarımın ticaret ve sanayi politikalarında yer almasının bir devlet politikası haline getirilmesi yaşamsal bir önem taşımaktadır".
Kale Grubu adına konuşan İcra Kurulu Başkanı Zeynep Bodur Okyay da, "Kale Grubu olarak rekabet edebilme yeteneğimizi araştırma, belirleme, özümseme ve geliştirebilme üzerine yoğunlaştırıyoruz. Tasarımı, sürdürülebilir rekabetin temel silahlarından biri olarak ve sistematik bir süreç olarak algılıyoruz" diyerek, "Tasarımın kurumsal amaçlara bağlı bir yönetim, izleme ve kaynak ayırma sistemi kapsamında kuruluş içinde formal bir program dahilinde yürütülmesine gayret ediyoruz" dedi. Bilim, teknoloji ve inovasyonu üçlü bir sarmalın kolları olarak yorumlayan Zeynep Bodur Okyay, kollardan birinin yükselmesinin diğerlerinin de yükselmesine bağlı olduğunu belirtti ve şöyle konuştu."Ülkenin bilim ve teknoloji sistemiyle üretim sistemi arasında bütünlük sağlanamaz ve bu iki sistem birbiriyle konuşamazsa, bilim ve teknolojide yeni olan bilgiler ve araştırma yeteneğine sahip insan gücü üretim sistemine taşınamaz; üretim sisteminin değişen beyin gücü ve bilgi gereksinimleri zamanında karşılanamaz ve üniversite-sanayi arasında yaşamsal önemdeki araştırma işbirlikleri gerçekleştirilemez; dolayısıyla da, firmaların araştırma açıkları kapatılamaz. Firmaların, fikir üretmek, farkındalık yaratmak için insan kaynağına odaklanmaları gerekiyor. Farklı disiplinlerin dilini konuşabilen, iş süreçlerini yapısal olarak kavrayan yeni profesyoneller yaratılması, iletişim becerileri güçlü, tasarımı bütün ürün deneyimi bağlamında değerlendirebilen tasarım profesyonellerinin yetiştirilmesi gereklidir. Yapmasını bilen ve uygulanabilir tasarımlar geliştiren nitelikli insan kaynağını yetiştirmek için stratejik bir eğitim sürecini oluşturmak ve bu süreci sürdürmek gerekir. Hepimiz bu konuda gerekli katkıyı sağlamalıyız. Bu nedenle düzenlenen bu kongrenin üniversite sanayi işbirliğinin güzel bir örneği olduğuna ve ulusal tasarım bilincimize yeni pencereler açacağına inanıyorum".
III. Ulusal Tasarım Kongresi, 22 Haziran Perşembe günü sona erecek.