Büyüme ve sanayi üretimindeki yavaşlama istihdamı da
etkiledi. Özellikle inşaat sektöründeki durgunluk istihdamı da etkiledi ve bu
sektörde işsiz kalanların sayısı arttı. Hizmet sektöründeki işsizliğin artışı da
dikkat çekti.
Ekonomide sanayi çarklarının yavaşlaması ve büyüme
hızının düşmesi işsizliği artırdı. İşsizlik geçen yılın aynı dönemine göre yüzde
0.2 puan arttı. 2008 Haziran döneminde yüzde 9 olarak açıklanan işsizlik oranını
inşaat ve hizmetler sektöründeki işsizler tetikledi. Hizmetler sektörü 84 bin
işsiz, inşaat sektörü ise 37 bin işsiz verdi. Hizmetler sektöründe geçen yılki
işsiz sayısı 879 bin iken bu yıl 963 bine ulaştı.
Hizmetler sektöründeki işsizlik oranının artmasında, iç talebin daralması ile
zora giren ve kapanan şirketler etkili oldu. Zor bir yıl geçiren ve yılın ikinci
çeyreğinde sadece yüzde 0,9 oranında büyüyen inşaat sektörü haziran döneminde
yeni istihdam da yaratamadı. Sanayi sektöründe işsiz kalanlar geçen yıla göre
değişim göstermedi. Tarımdaki işsizlik oranı da bu seneki kuraklığın etkisiyle
artış gösterdi ve 145 bin kişiye ulaştı. İşsiz sayısındaki artışa karşılık
istihdam edilenlerin sayısı da arttı.
Orta vadede
düşmeyecek
Yılın geri kalanında büyüme ve sanayi üretimine ilişkin olumsuz beklentiler, işsizlik probleminin devam edeceği yönünde olumsuz sinyaller de veriyor. Yıllardır çözülemeyen işsizliğin, durgunluğun da etkisiyle kronik seviyesi olan yüzde 9'lardan daha da yukarı çıkması muhtemel görünüyor.
Geçen aylarda açıklanan Türkiye ekonomisinin 3 yıllık yol haritası "Orta
Vadeli Program"da bile hükümetin işsizlikte yakın bir dönemde çözüm bulamayacağı
ifadesi yer almıştı. İşsizlik öngörüleri beklentileri karşılamaktan uzak olan
programda 3 yıl içinde sadece 1.3 milyon kişiye yeni istihdam yaratılması
öngörüldü. Programın hedeflerine göre işsizlik 2009'da yüzde 9,8 olacak. 2010 ve
2011 yıllarında ise yüzde 9,7'nin altına düşemeyecek. Yani işsizlik sorunu
yakıcı olarak varlığını korumaya devam edecek. Artık giderek yapısal bir sorun
haline dönüşen işsizlik, önümüzdeki dönemde 2001 krizi öncesindeki yüzde 7'lik
işsizlik oranının da yakalanamayacağının bir göstergesi haline
geliyor.
Tarım dışı işsizlik oranı yüzde 11,7
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre işsiz sayısı geçen yılın
aynı dönemine göre 96 bin kişi artarak 2 milyon 237 bine, işsizlik oranı da 0.2
puanlık artışla yüzde 9'a yükseldi. Kentsel yerlerde işsizlik oranı 0.4 puanlık
artışla yüzde 11,5 olurken, kırsal yerlerde ise 0.3 puanlık azalışla yüzde
5,2'ye geriledi. Tarım dışı işsizlik oranı geçen yılın aynı dönemine göre 0.2
puanlık artışla yüzde 11,7 oldu. İstihdam edilenlerin sayısı, geçen yılın aynı
dönemine göre 462 bin kişi artarak, 22 milyon 557 bin kişiye ulaştı. Bu dönemde
tarım sektöründe çalışan sayısı 58 bin kişi azalırken tarım dışı sektörlerde
çalışan sayısı ise 519 bin kişi arttı.
İş gücüne katılma
oranı yüzde 49,6'ya çıktı
TÜİK verilerine göre işgücüne katılma oranı haziranda geçen yılın aynı
dönemine göre 0.3 puanlık artışla yüzde 49,6 olarak gerçekleşti. Erkeklerde
işgücüne katılma oranı yüzde 72,7, kadınlarda ise yüzde 27,1'e yükseldi. Kentsel
yerlerde işgücüne katılma oranı 0.6 puanlık artışla yüzde 46,6, kırsal yerlerde
ise 0.1 puanlık artışla yüzde 55,2 oldu. Toplam işgücünün yüzde 17,6'sını 15-24
yaş grubundakiler oluşturdu. Lise altı eğitimlilerde işgücüne katılma oranı
yüzde 47,9 olurken yükseköğretim mezunlarında bu oranın yüzde 78,7'ye ulaştığı
belirlendi. Yükseköğretim mezunlarında işgücüne katılma oranı erkeklerde yüzde
84,2, kadınlarda yüzde 70,4 oldu.
Kayıtdışı çalışma 2.3
puan geriledi
Kayıtdışı istihdam oranı TÜİK verilerine göre haziranda da düşmeye devam
etti. Yaptığı işten ötürü herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna kayıtlı
olmadan çalışanların oranı, geçen yılın aynı dönemine göre 2.3 puanlık azalışla
yüzde 46,3'e kadar indi. Geçen yılın aynı dönemine göre tarım sektöründe sosyal
güvenlikten yoksun çalışanların oranı yüzde 88,1'den yüzde 87,9'a, tarım dışı
sektörlerde yüzde 32,8'den yüzde 30,4'e geriledi. TÜİK verilerine göre Haziran
2008 döneminde istihdam edilenlerin yüzde 27,6'sı tarım, yüzde 19,4'ü sanayi,
yüzde 6,3'ü inşaat, yüzde 46,8'i hizmetler sektöründe. İstihdam edilenlerin;
yüzde 72,6'sını erkek nüfus oluşturuyor.
616 bin kişi bir
yıldır iş arıyor
TÜİK verilerine göre işsizlerin yüzde 70,2'sini erkek nüfus oluşturuyor. İşsizlerin, yüzde 27,5'i bir yıl ve daha uzun süredir iş bekliyor. İşsizlerin 1 milyon 852 bin kişi ile yüzde 82,8'i daha önce bir işte çalışmış. Daha önce bir işte çalışmış işsizlerin yüzde 52'si hizmetler, yüzde 22,8'i sanayi, yüzde 17,4'ü inşaat, yüzde 7,8'i ise tarım sektöründe çalıştı. Daha önce bir işte çalışıp işgücü dışında olan 9 milyon 903 bin kişinin yüzde 29,8'i emeklilik, yüzde 7,4'ü mevsim gereği, yüzde 17,6'sı sağlık nedeniyle, yüzde 10,9'u evlilik, yüzde 5,8'i işten çıkarılma/işyerinin kapanması, yüzde 5,5'i işinden memnun olmama nedeniyle ve yüzde 23'ü ise diğer nedenlerle işten ayrıldı.