Son iki haftada bankaların rekabetiyle müthiş bir hızda gerileyen konut kredileri faiz oranları, birçok soruyu da beraberinde getirdi. Faizlerdeki düşüş ile ilgili endişelere, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) Başkanı Tevfik Bilgin ise katılmıyor. Geçen yıl sonunda bireysel krediler toplamının 117 milyar lira iken, bunun 39 milyarlık kısmının konut kredilerine gittiğini belirten Bilgin, “Gözlemlerimiz, özellikle eylülden sonra durma noktasında olan bireysel kredilerin son birkaç kaç aydır bir miktar hareketlendiği, özellikle konut kredilerinde geçmişle karşılaştırılmayacak düzeyde de olsa bir hareketlenmenin olduğu şeklinde” diye konuştu.
Bilgin, bunun piyasalara olumlu etki yapacağını ve bu alanda çok büyük bir risk beklemediğini söyledi. Geçen yıl sonunda 39 milyar lira olan konut kredisi tutarı, bu yıl 7 ağustos itibariyle 41 milyar liraya yükseldi. Bilgin, “Rakamlar okunurken ödemeler yapıldığını unutmamalı. Özellikle konut kredilerinde ödeme yapıldıkça tutarlar aşağıya iniyor. Dolayısıyla onları, düştüğümüz zaman, kullandırılanların hacmi daha da büyük oluyor” dedi.
‘Reklamla yanıltmayın’
Konut kredilerinde büyüme potansiyeli bakımından şu anda işin başında olunduğunu ve bu kapsamda bankalara büyük görev düştüğünün altını çizen Bilgin, şöyle konuştu: “Son günlerde bu alandaki hareketlenmenin piyasalara olumlu etkisi görülecektir. Ancak, kredi kartlarının canlandığı ilk yıllarda olduğu gibi pazar payını ölçüsüzce büyütmeyi, komşu bankanın aldığı karara reklamdan başka bir işlerliği olmayan başka bir kararla cevap vermeyi, maliyet-kâr analizini yapamayacak durumda olan konut kredisi kullanıcılarına her şey dahil fiyatı yansıtmamayı, büyük umutlarla şubeye giden müşteriye reklamlarda hiç de yer alamayan yeni masraflar çıkarmayı, krizde rüştünü ispatlamış ve dünya çapında gurur kaynağımız olan bankalarımızın yapmayacağını beklemekteyiz. Diğer yandan, konut kredileri trendinde bankacılık sisteminin ortalama takibe dönüşüm oranına göre göze çarpan olumsuz performans gösteren bankalar için, Bankacılık Kanunu’nun 4. maddesi gereği işlem yapılması da gündeme gelebilir.”
Bilgin’in verdiği bilgiye göre, 7 ağustos itibariyle takipteki bireysel kredi toplamı 7 milyar 15 milyon lira oldu. Bunun sadece 812 milyon liralık (yüzde 1.95) kısmı konut kredilerine ait. Bu yıl haziran sonu itibariyle takipteki kredi kartı sayısı 2 milyon 69 bin, ihtiyaç kredisi müşterisi sayısı ise 385 bin iken, konut kredisi müşterisi sayısı 15 bin kişiyle sınırlı kaldı.
‘Vade ve masrafa dikkat edin’
Tüketiciler Derneği (TÜDER) Genel Başkanı Engin Başaran da, konut kredisi alınırken, sabit faizli ve vadesi beş yıldan uzun olmayan kredilerin tercih edilmesi gerektiğini belirtti. Başaran, “İlk yıl yüzde 1’in altına düşen faizler, diğer yıllarda yükselerek devam etmekte. Araştırma yaparken izleyen diğer yıllarda da faizin ne kadar olacağı sorgulanmalı ve sözleşmelerde bu bilgilerin mutlaka yazılmasına dikkat edilmeli. Çok önemli bir sorgulama da ‘masraflar’ için yapılmalı. Komisyon masrafları kalem kalem sorgulanıp faizle birlikte değerlendirilmeli. Ayrıca konut kredileri, ipoteğe dayalı oldukları için sigorta yaptırmanın isteğe bağlı olduğu da unutulmamalı. Ancak riskleri hesaba katarak sigorta yaptırmak yatırımımızı güvence altına alır” şeklinde konuştu. Kredilerin tümünün ‘sabit faizle’ alınmasını öneren Başaran, “Konut kredilerinde, borcun tamamı önceden ödenmek istendiğinde belli bir oranda ceza uygulanacağı da unutulmamalıdır” dedi.
Konut satışları yüzde 79 arttı
Türkiye’de nisan-haziran dönemi yılın ikinci çeyreğinde 194 bin 743 adet konut satıldı. Satışlar bir önceki çeyreğe göre yüzde 78.89, geçen yılın aynı dönemine göre ise yüzde 72.2 artış gösterdi. Türkiye İstatistik Kurumu Konut Satış İstatistikleri’nin verilerine göre, 2009 ikinci çeyreği konut satışlarında bir önceki döneme göre en fazla artış yüzde 231.38 ile Kars, Ağrı, Iğdır, Ardahan bölgesinde gerçekleşti. Bu bölgeyi yüzde 156.75 ile Mardin, Batman, Şırnak, Siirt, yüzde 123.08 ile Şanlıurfa, Diyarbakır, yüzde 119.57 ile Van, Muş, Bitlis, Hakkâri ve yüzde 118.12 ile İstanbul izledi. 2009 yılı ikinci döneminde konut satışlarında bölge düzeyinde, bir önceki döneme göre aynı kalan veya azalış gösteren bir bölge bulunmuyor. Konut satışları 2008 birinci dönemde 112 bin 168, 2008 ikinci dönemde 113 bin 88, 2008 üçüncü dönemde 109 bin 333, 2008 dördüncü dönemde 92 bin 519, 2009 birinci dönemde 108 bin 861 olmuştu.
Bayramdan sonra piyasa hızlanacak
Tüm Emlak Müşavirleri Federasyonu Genel Başkanı Hacı Ali Taylan, konut kredi faizlerinin düşmesiyle Ramazan Bayramı’ndan sonra emlak piyasasında çok ciddi anlamda hareketlilik beklediklerini söyledi. Altı aydır Merkez Bankası’nın çok düşük rakamlarla mevduat faizlerini açıkladığını, ama bankacıların uzun dönemdir çok ciddi kârlar elde ettiklerini bildiren Taylan, konut kredi faizlerinde ciddi bir rekabetin başlamasıyla ilk kez mortgage sistemine yaklaşılmış olunduğunu söyledi. Tüketicinin bu süreci iyi değerlendirmesi gerektiğini anlatan Taylan, hükümet tarafından yeni bir destek gelmesi halinde, gayrimenkul piyasasının ciddi anlamda hareketleneceğini kaydetti. Taylan, “Konut kredisi kullanmış vatandaşların da refinansman yapılandırılması istemeleri gerekiyor. Böylece ödeyecekleri konut kredi faizlerini bu mevcut düşmüş oranlar üzerinden ödemeye başlarlar. Bu durum o kişiler için ekstra bir kazanç olur” diye konuştu.