Ankara-Eskişehir seferini yaparken kaza yapan Yüksek Hızlı Tren’in (YHT) makinistleri, jandarma ifadelerinde kazaya fren sisteminin neden olduğunu söyledi. TCCD ise olayla ilgili ilk açıklamasında kazaya iki fakörün etkili olduğunu savunmuştu:
1) Makinistler hızlı treni otomatik kumandadan çıkardı.
2) Saatte 30 kilometre hızla girmeleri gereken makas değişim yerine saatte 105 kilometreyle girdiler. Bu kazaya yol açtı. Otomatik kumandada kalsalardı makasa bu hızla gidemezlerdi.
Türkiye’nin ilk ‘gerçek’ hızlı treni, hızlı tren seferleri için yapılan özel hattının üzerinde saatte 250 kilometre hıza ulaşabiliyor. Ancak Eskişehir’e yaklaştığında ‘normal’ tren yoluna girerken hız kesmesi gerekiyor. Ankara’dan Eskişehir’e gelen hızlı tren, 13 Kasım’da saat 12.30’da makas değiştirmesi gereken yerde kaza yaptı. Hızlı trenin dört vagonu raydan çıktı. Kazada 239 yolcu ve 11 personelden ölen ya da yaralanan yok. Yedi kişi ise şok geçirerek hastanelere kaldırıldı.
Olayın ardından hızlı trenin makinistleri E.Ç. ve Ö.P.’nin jandarma ekipleri tarafından ifadeleri alındı. Makinistlerden Ö.P. ifadesinde, şehir merkezine yaklaştığında, hızlı tren hattından normal hatta geçtiği sırada trenin hızını yavaşlatmak istediğini, ancak trenin fren sisteminden kaynaklanan arıza nedeniyle el frenini çektiği sırada frenin sert olmasından dolayı ani çekme sonucu vagonların raydan çıktığını iddia etti.
Saatte 250 kilometre hıza erişen hızlı trenden önce, mevcut demiryolu hatlarının rehabilitasyonuyla başlatılan ‘hızlandırılmış’ tren kazasında da TCDD “Makinist hatası” demişti.
Hızlandırılmış tren, 22 Temmuz 2004’te Sakarya’nın Pamukova ilçesi yakınlarında kaza yaptı. 41 kişi öldü. TCDD kazaya makinisitlerin aşırı hızının neden olduğunu savundu.
Bilirkişi ise kazada ‘makinistlerin 80 kilometre hızla gitmeleri gerekirken, 132 kilometre hız yapmasının, yol tamiratı eksikliği ve sinyalizasyon hatası’nın etkili olduğu sonucuna vardı. “Kazada TCDD sekizde dört, bir makinisti sekizde üç, diğer makinisti ise sekizde bir oranında kusurlu” dedi.
Mahkeme kararı kazadan dört yıl sonra çıktı. Sakarya 2. Ağır Ceza Mahkemesi makinistlerden birini 2.5 yıl hapis ile 1100 lira para cezası, diğerini bir yıl üç ay hapis ve 733 lira para cezasına çarptırdı.