Vatandaşın cebinden bu yıl cadde ve sokak aydınlatmaları için 1 milyar lira çıkacak. 2008 yılında yasal bir düzenleme sonucu belediyelerin ödemesi gereken aydınlatma bedelleri 2016 yılına kadar Hazine’nin kaynaklarından karşılanıyor. Hazine bunu bütçesine konacak ödenekten, yani vatandaşın ödediği vergi gelirlerinden karşılıyor. Ancak her geçen gün sokak aydınlatmasının Hazine’ye ve devlete yükü de artıyor. Belediyelerin geçmişten kalan ve 2 milyar TL’yi aşan aydınlatma borçları ise bu yıl sonuna kadar affedilmiş olacak.
Sokak ve cadde aydınlatmalarının faturasının kimin tarafından kar?ılanacağı yıllarca tartışma konusu oldu.
Geçen yıl 800 milyon liraydı
Belediyeler gerekli ödemeyi Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş’ye (TEDAŞ) yapamadığı için formül arayışına girildi. Çünkü 2008 yılına kadar biriken 2 milyar TL’yi aşan orandaki borcun daha da artarak dağıtım özelleştirmelerine ilginin azalmasından çekinildi. Bu nedenle de dağıtım şirketlerine bir borç oluşmaması adına bunun Hazine tarafından ödenmesine karar verildi. Vatandaşın elektrik faturası içinde yüzde 5, sanayi abonesinin faturasında ise yüzde 1 oranında Belediye Tüketim Vergisi (BTV) kalemi bulunuyor. Ancak BTV’den elde edilen gelir tek başına aydınlatma giderlerini karşılamıyor. Her geçen gün de aydınlatma giderleri artıyor. Geçen sene 800 milyon TL’ye dayanan aydınlatma giderlerinin bu sene 1 milyar TL’ye ulaşması bekleniyor.
Belediye borçları affediliyor
Öte yandan, TEDAŞ’a vadesi geldiği halde ödenmemiş olan, belediye ve il özel idarelerin aydınlatma bedeli borçları, ibadethanelerin aydınlatma bedeli borçları ve köylerin içme suyuna yönelik elektrik kullanım bedeli borçları faiz tahakkuk ettirilmemek yoluyla mahsup edilecek. Böylece büyük bir af gündeme gelmiş olacak. Ancak bundan sonraki süreçte aydınlatma bedellerinin yeniden belediyelerin üzerine yüklenmesi pek de mümkün gözükmüyor. Çünkü yıl sonuna kadar dağıtım bölgeleri özelleşecek. Bu nedenle 2016’dan sonra da fatura yine vatandaşın cebine yansıyacak.
2008’de çıkan mevzuat ne diyor?
Elektrik Piyasası Yasası’nda 2008 yılında yapılan bir değişikle, dağıtım şirketlerinin, otoyollar hariç olmak üzere cadde ve sokak aydınlatmalarından sorumlu olması kararlaştırıldı. Bu tür aydınlatmaya ve trafik sinyalizasyonlarına ait tüketim giderlerinin ise 1 Ocak 2009 ile 31 Aralık 2015 arasındaki dönem için Hazine bütçesine konulacak ödenekten karşılanmasına karar verildi. Kamuya ait park, bahçe, tarihi ve ören yerleri gibi halka açık yerler ile reklam ve benzeri amaçlı panoların genel aydınlatmalarına ilişkin tüketim giderleri, ilgili belediye veya il özel idaresince karşılanıyor.