Çin Aldı, Üretim Artmadı Çinko Fiyatı Rekor Kırdı

b>Londra Metal Borsası fiyatlarına göre, 2000 yılında tonu 760 dolar olan çinko, 2005 sonunda 1.600, 2006 yılı sonunda ise 4 bin 600 dolara yükselerek, dünyada fiyatı en çok artan metal oldu. 2006 yılında çinko fiyatları yüzde 187.5 arttı.

Çinko, hammadde olarak en fazla bir çeşit sac olan galvaniz işlerinde kullanılıyor. Uluslararası metal borsalarındaki bu yüksek artış, Türkiye'deki galvaniz üretim fiyatlarına yansıdı. 2006 yılı başında tonu 500 - 700 YTL civarında olan fason galvaniz işleri 1000 - 1500 YTL aralığına tırmandı. Bu rakam şu an Avrupa'da yaklaşık 1000 euro (1800 - 1900 YTL) civarında.

Üretim yetersiz
Çinko fiyatlarındaki tırmanışın başlıca iki nedeni olduğu belirtiliyor. En önemlisi, dünya genelinde çinko yataklarına yönelik yeni yatırımlar yapılmaması, buna karşın 2001 - 2004 yılları arası 1 milyon ton seviyelerinde olan stokların 100 bin tona gerilemesi. İkinci önemli neden ise yüksek büyüme oranlarına sahip Çin ekonomisinden kaynaklanan yüksek çinko talebi.

Uzmanlara göre, demir ve çeliğin korozyona uğramamasını sağlayan, "ömrüne ömür katan" galvaniz sektörü 2006'nın son aylarında tarihinin en yüksek fiyatına ulaştı. Metal fiyatlarına bakıldığında, çinko fiyatları bir yıl içinde yaklaşık yüzde 187.5'lik bir artışla birinci olurken, çinkoyu fiyat artışında bakır ve alüminyum izledi.

Çinkur 2005'te özelleştirildi
Türkiye'nin çinko rezervi yaklaşık 2.7 milyon ton düzeyinde. Bu da dünya çinko rezervlerinin yüzde 2.1'ini karşılıyor. Rezerv miktarı, Türkiye'nin ihtiyacını karşılayabilecek bir miktar, ancak kaynakları değerlendirme sorunu var. Türkiye yılda yaklaşık 40 bin ton çinko üretme kapasitesine sahipken, yılda 60 bin tonluk ihtiyacını tamamen yurtdışından karşılıyor.

Türkiye çinko ithalatını İtalya, Bulgaristan, Kazakistan, İspanya, Belçika, Hollanda ve BDT gibi ülkelerden karşılıyor. Cevher olarak da İran tek tedarikçi durumunda bulunuyor. Çinkur yılda 30 bin ton üretim kapasiteli, ham cevherden çinko üreten Türkiye'nin tek fabrikası konumundaydı. 1999 yılında İranlı işadamlarının kurduğu bir şirkete satıldı. Özelleştirme İdaresi'nin tekrar geri aldığı Çinkur, daha sonra 2004 yılında İpek Mobilya'ya satıldı.

Uluslararası Çinko Birliği'ne (IZA) ve uzmanlara göre, küçük galvaniz tesisler için 10 - 20 milyon dolar, orta büyüklükteki galvaniz tesisler için 30 - 50 milyon dolar, büyük çaptaki tesisler için 60 - 100 milyon dolar arası bir yatırım yapılması gerekiyor. Yüksek yatırım ve işletme giderine sahip bu tesislerin gerek Türkiye, gerekse dünyadaki sayıları sınırlı.