Ekoloji Örgütlerinden ‘Afşin ve Elbistan’daki Yeni Termik Santral Projesi’ İptal Edilsin Çağrısı

Kahramanmaraş, 40 yıldır kömürün gölgesinde yaşıyor. Hâlihazırda Afşin-Elbistan A ve B Santrallerinin toplamda 8 ünitesi bulunuyor ve bu santraller 2795 MW kapasiteye sahip. Ancak mevcut termik santrallerin çevreye ve halk sağlığına verdiği büyük zararlar ortadayken, bölgedeki enerji yatırımları hız kesmeden devam ediyor.

BirGün’de yer alan habere göre; Afşin-Elbistan A Termik Santrali'ne, toplam 688 MW kapasitede 2 ünite daha eklenmesinin planlanıyor. Son olarak Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, yeni bir termik santral büyüklüğünde olan ek üniteler için 27 Aralık 2024’te “Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) olumlu" kararı verdi.

350 Türkiye, Avrupa İklim Eylem Ağı, Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği, Fosil Yakıtların Ötesi, Greenpeace Türkiye, Mekanda Adalet Derneği, Sürdürülebilir Ekonomi ve Finans Araştırmaları Derneği, Temiz Hava Hakkı Platformu, Yuva, Türetim Ekonomisi Derneği, Yeşil Düşünce Derneği ve TEMA Vakfı'nın bulunduğu imzacı kurumlar, bölgenin yeni bir kömürlü termik santrali daha kaldıramayacağını belirterek santralların insan sağlığına ve ekosisteme verdiği zararları şu şekilde sıraladı:

● Afşin-Elbistan A Termik Santrali'nin emisyon verileri, yönetmelik sınırlarının sekiz kata kadar aşıldığını gösteriyor. Karbonmonoksit (CO), Kükürt Dioksit (SO₂), Azot Oksitler (NOx) ve Toz (PM10) değerlerini içeren bu emisyonlar, kalp ve solunum yolu problemlerinden kansere kadar pek çok hastalığa neden oluyor. Ek üniteler var olan kirliliğe ek hava kirliliği anlamına gelecek.

● Sağlık Bakanlığı’na bağlı Elbistan Sağlık Grup Başkanlığı’nın kayıtları, Afşin Elbistan A Santrali'nin açılışını takiben bölgedeki kanser vakalarının sekiz kat arttığını ortaya koyuyor.

● İki santralın sağlık etkilerinin incelendiği modelleme çalışmasına göre, bu santrallar kuruluşlarından 2020 yılına kadar 17.500 erken ölüme neden oldu. Eklenmesi planlanan iki ünitenin de tüm baca gazı filtreleri eksiksiz yapılsa bile 2268 erken ölüme yol  açacağı öngörülüyor. Sağlık etkilerinin toplam ekonomik maliyeti ise 88,4 milyar TL.

● Santralin genişletilmesi, hem bölge halkını susuz bırakacak hem de içme, kullanma ve sulama sularını tehlikeye atacak. Çevresel Etki Değerlendirme Raporuna göre ek üniteler Afşin ilçesinin bir yılda tükettiği suyun sekiz katı su tüketecek.

● Bölgede yapılan akademik çalışmalar; santrale yakın topraklarda arsenik, kadmiyum, kurşun, çinko, mangan ve molibden gibi ağır metallerde ve iz elementlerde önemli artışlar olduğunu gösteriyor. Halk sağlığını tehdit eden bu durum tarımsal verimin düşmesine neden olarak geçim kaynaklarının da azalmasına yol açıyor.

● Kömür tüketimi iklim değişikliğinin başlıca nedenlerinden olduğundan, yeni kömürlü termik santral kurmak Türkiye’nin 2053 net sıfır karbon hedefi ile de çelişiyor. Sağlıklı ve güvenli bir yaşam için yeni kömürlü termik santral projeleri iptal edilmeli.